کتاب الامثال

[ویکی فقه] کتاب الامثال (کتاب). «کتاب الامثال»، کتابی است به زبان عربی، تالیف ابو فید مؤرج بن عمرو سدوسی ، در موضوع امثال و حکم یا سخنان پندآمیز و عبرت انگیز رایج میان مردم.
این کتاب، از آن رو دارای اهمیت است که جزء قدیمی ترین کتاب هایی که بعد از کتاب مفضل بن محمد بن یعلی ضبی ، در موضوع امثال به دست ما رسیده، محسوب می گردد. هم چنین مباحث لغوی کتاب، از نظر اهل لغت، باارزش است.در باره زمان تالیف کتاب، اطلاعی در دست نیست.
ساختار کتاب
کتاب، مشتمل بر مقدمه ای به قلم محقق، دکتر رمضان عبد التواب و همانند دیگر آثار نگاشته شده در زمان های قدیم، فاقد نظم و ترتیب خاص است و به شان صدور ضرب المثل ها توجهی نشده است. مؤلف، تنها به گردآوری تعدادی مثل رایج و ارائه توضیحی کوتاه در باره آنها پرداخته است. کتاب، مشتمل بر ۱۰۴ مثل است ، اما محقق، در بخش «زیادات فی النسخة الخطیة»، شش فقره دیگر که مشتمل بر اشعار و تفسیرهای لغوی است و در بخش «زیادات من المراجع»، هفت مثل دیگر را که سایر منابع، از مؤرج نقل کرده اند، به کتاب افزوده است.
گزارش محتوا
عرب ها هیچ سخنی را بدون ضرب المثل ادا نمی کردند، ازاین رو، سخت به تدوین مجموعه های امثال همت گماشتند و در آثار بی شمار خود به شرح، تفسیر و ریشه یابی آنها پرداختند، چنان که در هیچ شاخه ای از ادبیات عرب به اندازه امثال، با حجم وسیعی از تالیفات مواجه نمی شویم. تلاش های جدی برای تدوین مجموعه های امثال، از قرن دوم هجری آغاز شد؛ چه، با گسترش فرهنگ عربی، گنجینه امثال وسعت بیشتری یافته بود. کهن ترین اثر موجود از این قرن ، از آن مفضل ضبی است. در میان معاصران مفضل، مؤرج سدوسی نیز به نگارش امثال پرداخت. منش مؤرج که خود لغوی است، بر شرح ضرب المثل ها نیز حاکم است. اهتمام فراوان وی، به تفسیر ضرب المثل ها گاه او را از پرداختن به موضوع اصلی دور می سازد. مؤرج، به شواهد شعری فراوان استشهاد می کند و تلاش دارد تا برای داستان ها و اساطیر خود گوینده ای بیابد.
وضعیت کتاب
...