خاستگاه اولیه کت و شلوار کجاست؟
اولین کت و شلوار را مربوط به کشور آلمان می دانند و طبق اطلاعات به دست آمده از ظاهر آن کت چهارخانه و شلوار کوتاه تا بالای قوزک پا بود و اسم این نوع کت و شلوار به �زیزو� مشهور بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
جام جم: امروزه بیشتر مردمان جهان، پوشاک کهن خود را به دلیل دست و پاگیر بودن کنار گذاشته اند و اکنون پوشاکی را بر تن می کنند که هم زیبا و هم راحت باشد. با وجود این، برخی از پوشاک کهن به دلیل آن که در همان روزگاران کهن دو ویژگی زیبایی و راحتی را با خود داشته اند همچنان ماندگار شده اند و خواهان دارند.
در این میان یکی از پوشاک های کهن ایرانی، یعنی کت و شلوار، نه تنها تا روزگار ما برجای مانده بلکه تبدیل به پوشاکی جهانی شده است و در بیشتر همایش های سیاسی، ورزشی، علمی و فرهنگی، پوشاک رسمی به شمار می آید.
در یکی از کتاب های روت ترنویل کاکس، از پژوهشگران برجسته تاریخ پوشاک که با عنوان �تاریخ لباس� به فارسی ترجمه شده، دو نوآوری ایرانیان در پوشاک را یادآور شده است؛ نخست این که ایرانیان باستان، زیر بالاپوش خود، پیراهن و شلوار زیر و جوراب می پوشیدند و دوم این که بالاپوش های دراز ایرانی جای خود را به کتی داد که روی شلوار پوشیده می شد و بی گمان ایران خاستگاه کت و شلوار استاندارد امروز مردان است. شواهد بسیاری نشان می دهد که شلوار از عناصر اصلی پوشاک ایرانیان بوده و در فرهنگ ها و تمدن های دیگر از جمله آشوریان، بابلیان و یونانیان وجود نداشته است. در نقوش طاق بستان و بشقاب های نقره ای باقی مانده از دوره ساسانی کتی کوتاه دیده می شود که نشانگر آن است که پادشاهان، گاهی از یک کت کوتاه با آستین بلند استفاده می کرده اند. این کت جلو باز بوده و بلندی آن تا زیر سینه می رسید و با دکمه ای دایره ای شکل در جلوی سینه بسته می شد. دور سینه و یقه نیز مزین به نوارهای زیبا بوده است. علاوه بر آثار به دست آمده، نوشته های تاریخ نگاران یونانی مانند هردوت نیز بازتاب دهنده این نوآوری ایرانی ا ست.
یونانی ها ایرانیان را به دلیل پوشیدن شلوار به سخره می گرفتند و حتی هنگامی که اسکندر شیفته پوشاک ایرانی شد از پوشیدن شلوار سر باز زد. در زمان اشکانیان شلوار و بالاپوش های آستین دار تن پوش مرسوم در سراسر خاور نزدیک شد. نمونه ای از شلوار و پیراهن این دوره را در پیکره فلزی یک سردار اشکانی می توان دید که در موزه ایران باستان نگهداری می شود.
شلوار شاید نه به شیوه امروزی، اما همواره در فرهنگ و در دوران مختلف حکومت های ایران وجود داشته و اغلب حتی مورد استفاده زنان نیز قرار می گرفته است. پیش از ورود اسلام به ایران، شلوارها عموما شلوارهای تنگ و چسبانی بودند که با چکمه و به منظور سوارکاری و جنگاوری مورد استفاده قرار می گرفتند. بعد از اسلام این شلوارها تغییر شکل دادند و شبیه تر به شلوارهای کردی امروزی گشتند و بالاپوش ها نیز جای خود را با قبا عوض نمودند. این نوع پوشش که در دوران قاجار نیز بسیار متداول بود پس از سفر ناصر الدین شاه به اروپا با ویژگی های غربی در آمیخت. به گونه ای که وی قبایی در بر می کرد که بلندای آن به زانو می رسید و تا حدی شبیه به کت های امروزی بود تا آنجا که پولاک تاریخ نویس انگلیسی در مورد پوشش شاه چنین نقل می کند که: �شاه نیمه اروپایی و نیمه ایرانی لباس می پوشد. �
کت و شلوارهای امروزی
پوشاک ایرانی طی سال های اولیه سلسله پهلوی، به طور کلی شبیه به پوشاک دوره قاجاریه بود که اختلافات میان اقوام، روستاها، مناطق و نیز طبقات اجتماعی را منعکس می ساخت. در اواخر قرن نوزدهم میلادی تلاش های شایانی جهت تغییر پوشش از سوی مقامات حکومتی صورت گرفت. مخصوصاً پس از انقلاب مشروطه که بسیاری از مردان به خارج سفر کرده بودند، پوشش اروپایی و پوشیدن کت و شلوار، پاپیون و کراوات را به شیوه و سبک و سیاق امروزی پذیرا شدند.
نکته:
یونانی ها ایرانیان را به دلیل پوشیدن شلوار به سخره می گرفتند و حتی هنگامی که اسکندر شیفته پوشاک ایرانی شد، از پوشیدن شلوار سر باز زد
حالا پس از گذشت سالیان کت و شلوار وارد عرصه رقابت مد پوشاک گشته و سالیانه صدها کت و شلوار با رنگ های متنوع و خاص سلیقه های مختلف در دنیا به عرصه تولید می رسد. برندهای بزرگ و جهانی در ارائه طرح ها و مدل های جدید از یکدیگر پیشی می گیرند و بازیگران و خواننده های مشهور را برای تبلیغات و عرضه محصول خود به یاری می طلبند. در ایران نیز هرچند بازار رقابت و تولیدات کت و شلوار به اندازه کشورهای غربی رایج نیست، با این حال در سال های اخیر شاهد ظهور برندهای شناخته شده و ایرانی بسیاری چون وستا، چامه پوشان، هاکوپیان، ایکات، مهدی و ایران پوشاک هستیم. این برندها عموماً از کیفیت مطلوبی برخوردارند و براساس خواست و سلیقه مردان ایرانی به بازار عرضه می گردند.
مردان ایرانی، کت و شلوار مد جهانی
آزاده یاسمن نبی زاده، طراح پارچه و لباس، در مورد ظهور کت و شلوار به شیوه امروزی در ایران می گوید: �به روایتی کت و شلوار به شیوه امروزی از دوره صفوی رواج یافته است. نظریه ای وجود دارد مبنی بر این که نقاشی های رضا عباسی در آن دوران این مطلب را عیان می کنند که سبک پوشش مردان، به نوعی پوشش غربی ایرانی شده است.
با این حال آن چه مسلم است کت و شلوار با سبک و سیاق غربی از دوره رضاخان و به دلیل علاقه ای که وی به تجددگرایی داشت وارد ایران شد. متأسفانه باید اذعان داشت با آن که به وجود آمدن کت و شلوار های امروزی ریشه در فرهنگ غنی ایران دارد، ما هیچ رد پایی از ریشه ایرانی لباس مردانه در آن نمی یابیم. در صورتی که ما می توانیم با بازگشت به ریشه های فرهنگی و تمدن ایرانی روح جهانی را در لباس مردانه زنده کنیم و در عوض آن که پذیرای طرح های کشورهای دیگر باشیم، تبدیل به تولیدکننده طرح های اصیل و متفاوت گردیم و برای رسیدن به این امر، نیاز به فرهنگ سازی داریم. باید فرهنگ سازی جمعی و عمومی صورت بپذیرد تا طعم و سلیقه ایرانی ها تغییر یابد.
ورود کت و شلوار به اروپا
لیلی کاشانی طراح پارچه و لباس نیز ضمن تایید سخنان خانم نبی زاده می گوید: �مسلم است که خاستگاه اولیه کت و شلوار در ایران قرار دارد. زیرا نخستین ابزار ریسندگی نیز در نزدیکی بهشهر در غار کمربند پیدا شده است که مربوط به هفت هزار سال پیش از میلاد مسیح در تپه سیلک است همچنین آینه ای پیدا شده است که رشته هایی از کتاب روی آن دیده می شود. از سوی دیگر در کهن ترین بخش شوش، سوزنی سوراخ دار یافت شده است و این مطلب و شواهد نشانگر این موضوع است که اساسا بافندگی و ریسندگی برای اولین بار در ایران، به تجربه مردمان اولیه رسیده و پس از آن برای اولین بار ایرانیان از شلوار و بالاپوش هایی که به مرور زمان به کت های امروز بدل شده، استفاده می نمودند. اما اگر بخواهیم در مورد خاستگاه اولیه و اصلی کت و شلوار در اروپا آن هم نزدیک به شکل امروزی آن صحبت کنیم، باید گفت که کت و شلوار از قرن نوزدهم میلادی در اروپا مورد توجه همگان واقع شد. اولین کت و شلوار را مربوط به کشور آلمان می دانند و طبق اطلاعات به دست آمده از ظاهر آن کت چهارخانه و شلوار کوتاه تا بالای قوزک پا بود و اسم این نوع کت و شلوار به �زیزو� مشهور بوده است.
مسلم است که طبیعی بدانیم این نوع خاص از پوشاک ابتدا در بین اروپاییان رونق یافته و این به جهت آن است که کت و شلوارها غالبا دارای آستری بوده اند و به نوعی پوشاک فصل سرما به حساب می آمده اند. با این همه به عقیده من استفاده از کت و شلوار وابسته به فرهنگ و مد کشوری است که فرد در آن زندگی می کند.
ما شاهد این امر در بسیاری از نقاط کشور خود بوده ایم به عنوان مثال در بیشتر مناطق کردستان، مردان در روز ازدواجشان لباس محلی خود را به جای کت و شلوار به تن می کنند و در کشورهایی همچون ایالات متحده آمریکا استفاده از کت و شلوار در مکان ها و موقعیت های رسمی به اندازه کشورهای اروپایی مهم نیست و البته این مساله که هنوز 50 درصد مردان دنیا برای اسم ازدواج خود سراغ کت و شلوار می روند، امری بدیهی است.
اما این طور احساس می شود که استفاده از این نوع لباس به مرور زمان کاهش می یابد و می توان دلایل بسیاری برای این سیر نزولی یافت از جمله آن که کت و شلوار یک لباس کاملا رسمی و لباسی راحتی نیست و به عنوان مثال کسی که با کامپیوتر کار می کند نمی تواند تمام طول روز با کت و شلوار پشت میز خود به راحتی کار کند و از طرفی این نوع لباس مدام نیاز به اتو کشیدن و مرتب بودن دارد و تمام این مسائل نیاز به وقت دارد و وقت دقیقا آن چیزی است که در دنیای امروز ما همواره به آن نیازمندیم. در نتیجه می توان به این نقطه رسید که استفاده از کت و شلوار رو به کاهش است.
لیلی کاشانی در مورد رنگ های مد کت و شلوار در فصل های مختلف می گوید: به علت این که بی نهایت برند در دنیا هست نمی شود گفت رنگ سال آبی است یا قهوه ای و هر برندی رنگ خاص خودش را دارد. بیشتر جریان رنگ در کشورهای آسیایی باب می شود و آن هم به این علت است که برندهای مشهور کشورهای اروپایی و آمریکایی نیاز به بازاری دارند برای فروش ته مانده محصولات خود و خوب چه جایی برای آب کردن این ته مانده بهتر از آسیاست؟!
به اعتقاد کارشناسان طراحان لباس، شواهد بسیاری از اثرپذیری مردمان فرهنگ های دیگر از پوشاک ایرانی در دست است. برای مثال، چینی ها در دوره �تانگ� پوشاک ایرانی را پسندیدند و عرب ها نیز پس از ورود به ایران به پوشیدن شلوار روی آوردند و آن را سروال نامیدند.
به همین دلیل کت و شلوار ایرانی در فرهنگ های دیگر پذیرفته شد و همچنان تا روزگار کنونی خواهان پیدا کرد که هم زیباست و هم دست و پاگیر نیست چرا که از همان آغاز به صورت پوشاک مناسب کار طراحی شد.
لینک کوتاه: asriran. com/000U6u
منبع. https://www. asriran. com/fa/amp/news/115748
اولین کت و شلوار را مربوط به کشور آلمان می دانند و طبق اطلاعات به دست آمده از ظاهر آن کت چهارخانه و شلوار کوتاه تا بالای قوزک پا بود و اسم این نوع کت و شلوار به �زیزو� مشهور بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
جام جم: امروزه بیشتر مردمان جهان، پوشاک کهن خود را به دلیل دست و پاگیر بودن کنار گذاشته اند و اکنون پوشاکی را بر تن می کنند که هم زیبا و هم راحت باشد. با وجود این، برخی از پوشاک کهن به دلیل آن که در همان روزگاران کهن دو ویژگی زیبایی و راحتی را با خود داشته اند همچنان ماندگار شده اند و خواهان دارند.
در این میان یکی از پوشاک های کهن ایرانی، یعنی کت و شلوار، نه تنها تا روزگار ما برجای مانده بلکه تبدیل به پوشاکی جهانی شده است و در بیشتر همایش های سیاسی، ورزشی، علمی و فرهنگی، پوشاک رسمی به شمار می آید.
در یکی از کتاب های روت ترنویل کاکس، از پژوهشگران برجسته تاریخ پوشاک که با عنوان �تاریخ لباس� به فارسی ترجمه شده، دو نوآوری ایرانیان در پوشاک را یادآور شده است؛ نخست این که ایرانیان باستان، زیر بالاپوش خود، پیراهن و شلوار زیر و جوراب می پوشیدند و دوم این که بالاپوش های دراز ایرانی جای خود را به کتی داد که روی شلوار پوشیده می شد و بی گمان ایران خاستگاه کت و شلوار استاندارد امروز مردان است. شواهد بسیاری نشان می دهد که شلوار از عناصر اصلی پوشاک ایرانیان بوده و در فرهنگ ها و تمدن های دیگر از جمله آشوریان، بابلیان و یونانیان وجود نداشته است. در نقوش طاق بستان و بشقاب های نقره ای باقی مانده از دوره ساسانی کتی کوتاه دیده می شود که نشانگر آن است که پادشاهان، گاهی از یک کت کوتاه با آستین بلند استفاده می کرده اند. این کت جلو باز بوده و بلندی آن تا زیر سینه می رسید و با دکمه ای دایره ای شکل در جلوی سینه بسته می شد. دور سینه و یقه نیز مزین به نوارهای زیبا بوده است. علاوه بر آثار به دست آمده، نوشته های تاریخ نگاران یونانی مانند هردوت نیز بازتاب دهنده این نوآوری ایرانی ا ست.
یونانی ها ایرانیان را به دلیل پوشیدن شلوار به سخره می گرفتند و حتی هنگامی که اسکندر شیفته پوشاک ایرانی شد از پوشیدن شلوار سر باز زد. در زمان اشکانیان شلوار و بالاپوش های آستین دار تن پوش مرسوم در سراسر خاور نزدیک شد. نمونه ای از شلوار و پیراهن این دوره را در پیکره فلزی یک سردار اشکانی می توان دید که در موزه ایران باستان نگهداری می شود.
شلوار شاید نه به شیوه امروزی، اما همواره در فرهنگ و در دوران مختلف حکومت های ایران وجود داشته و اغلب حتی مورد استفاده زنان نیز قرار می گرفته است. پیش از ورود اسلام به ایران، شلوارها عموما شلوارهای تنگ و چسبانی بودند که با چکمه و به منظور سوارکاری و جنگاوری مورد استفاده قرار می گرفتند. بعد از اسلام این شلوارها تغییر شکل دادند و شبیه تر به شلوارهای کردی امروزی گشتند و بالاپوش ها نیز جای خود را با قبا عوض نمودند. این نوع پوشش که در دوران قاجار نیز بسیار متداول بود پس از سفر ناصر الدین شاه به اروپا با ویژگی های غربی در آمیخت. به گونه ای که وی قبایی در بر می کرد که بلندای آن به زانو می رسید و تا حدی شبیه به کت های امروزی بود تا آنجا که پولاک تاریخ نویس انگلیسی در مورد پوشش شاه چنین نقل می کند که: �شاه نیمه اروپایی و نیمه ایرانی لباس می پوشد. �
کت و شلوارهای امروزی
پوشاک ایرانی طی سال های اولیه سلسله پهلوی، به طور کلی شبیه به پوشاک دوره قاجاریه بود که اختلافات میان اقوام، روستاها، مناطق و نیز طبقات اجتماعی را منعکس می ساخت. در اواخر قرن نوزدهم میلادی تلاش های شایانی جهت تغییر پوشش از سوی مقامات حکومتی صورت گرفت. مخصوصاً پس از انقلاب مشروطه که بسیاری از مردان به خارج سفر کرده بودند، پوشش اروپایی و پوشیدن کت و شلوار، پاپیون و کراوات را به شیوه و سبک و سیاق امروزی پذیرا شدند.
نکته:
یونانی ها ایرانیان را به دلیل پوشیدن شلوار به سخره می گرفتند و حتی هنگامی که اسکندر شیفته پوشاک ایرانی شد، از پوشیدن شلوار سر باز زد
حالا پس از گذشت سالیان کت و شلوار وارد عرصه رقابت مد پوشاک گشته و سالیانه صدها کت و شلوار با رنگ های متنوع و خاص سلیقه های مختلف در دنیا به عرصه تولید می رسد. برندهای بزرگ و جهانی در ارائه طرح ها و مدل های جدید از یکدیگر پیشی می گیرند و بازیگران و خواننده های مشهور را برای تبلیغات و عرضه محصول خود به یاری می طلبند. در ایران نیز هرچند بازار رقابت و تولیدات کت و شلوار به اندازه کشورهای غربی رایج نیست، با این حال در سال های اخیر شاهد ظهور برندهای شناخته شده و ایرانی بسیاری چون وستا، چامه پوشان، هاکوپیان، ایکات، مهدی و ایران پوشاک هستیم. این برندها عموماً از کیفیت مطلوبی برخوردارند و براساس خواست و سلیقه مردان ایرانی به بازار عرضه می گردند.
مردان ایرانی، کت و شلوار مد جهانی
آزاده یاسمن نبی زاده، طراح پارچه و لباس، در مورد ظهور کت و شلوار به شیوه امروزی در ایران می گوید: �به روایتی کت و شلوار به شیوه امروزی از دوره صفوی رواج یافته است. نظریه ای وجود دارد مبنی بر این که نقاشی های رضا عباسی در آن دوران این مطلب را عیان می کنند که سبک پوشش مردان، به نوعی پوشش غربی ایرانی شده است.
با این حال آن چه مسلم است کت و شلوار با سبک و سیاق غربی از دوره رضاخان و به دلیل علاقه ای که وی به تجددگرایی داشت وارد ایران شد. متأسفانه باید اذعان داشت با آن که به وجود آمدن کت و شلوار های امروزی ریشه در فرهنگ غنی ایران دارد، ما هیچ رد پایی از ریشه ایرانی لباس مردانه در آن نمی یابیم. در صورتی که ما می توانیم با بازگشت به ریشه های فرهنگی و تمدن ایرانی روح جهانی را در لباس مردانه زنده کنیم و در عوض آن که پذیرای طرح های کشورهای دیگر باشیم، تبدیل به تولیدکننده طرح های اصیل و متفاوت گردیم و برای رسیدن به این امر، نیاز به فرهنگ سازی داریم. باید فرهنگ سازی جمعی و عمومی صورت بپذیرد تا طعم و سلیقه ایرانی ها تغییر یابد.
ورود کت و شلوار به اروپا
لیلی کاشانی طراح پارچه و لباس نیز ضمن تایید سخنان خانم نبی زاده می گوید: �مسلم است که خاستگاه اولیه کت و شلوار در ایران قرار دارد. زیرا نخستین ابزار ریسندگی نیز در نزدیکی بهشهر در غار کمربند پیدا شده است که مربوط به هفت هزار سال پیش از میلاد مسیح در تپه سیلک است همچنین آینه ای پیدا شده است که رشته هایی از کتاب روی آن دیده می شود. از سوی دیگر در کهن ترین بخش شوش، سوزنی سوراخ دار یافت شده است و این مطلب و شواهد نشانگر این موضوع است که اساسا بافندگی و ریسندگی برای اولین بار در ایران، به تجربه مردمان اولیه رسیده و پس از آن برای اولین بار ایرانیان از شلوار و بالاپوش هایی که به مرور زمان به کت های امروز بدل شده، استفاده می نمودند. اما اگر بخواهیم در مورد خاستگاه اولیه و اصلی کت و شلوار در اروپا آن هم نزدیک به شکل امروزی آن صحبت کنیم، باید گفت که کت و شلوار از قرن نوزدهم میلادی در اروپا مورد توجه همگان واقع شد. اولین کت و شلوار را مربوط به کشور آلمان می دانند و طبق اطلاعات به دست آمده از ظاهر آن کت چهارخانه و شلوار کوتاه تا بالای قوزک پا بود و اسم این نوع کت و شلوار به �زیزو� مشهور بوده است.
مسلم است که طبیعی بدانیم این نوع خاص از پوشاک ابتدا در بین اروپاییان رونق یافته و این به جهت آن است که کت و شلوارها غالبا دارای آستری بوده اند و به نوعی پوشاک فصل سرما به حساب می آمده اند. با این همه به عقیده من استفاده از کت و شلوار وابسته به فرهنگ و مد کشوری است که فرد در آن زندگی می کند.
ما شاهد این امر در بسیاری از نقاط کشور خود بوده ایم به عنوان مثال در بیشتر مناطق کردستان، مردان در روز ازدواجشان لباس محلی خود را به جای کت و شلوار به تن می کنند و در کشورهایی همچون ایالات متحده آمریکا استفاده از کت و شلوار در مکان ها و موقعیت های رسمی به اندازه کشورهای اروپایی مهم نیست و البته این مساله که هنوز 50 درصد مردان دنیا برای اسم ازدواج خود سراغ کت و شلوار می روند، امری بدیهی است.
اما این طور احساس می شود که استفاده از این نوع لباس به مرور زمان کاهش می یابد و می توان دلایل بسیاری برای این سیر نزولی یافت از جمله آن که کت و شلوار یک لباس کاملا رسمی و لباسی راحتی نیست و به عنوان مثال کسی که با کامپیوتر کار می کند نمی تواند تمام طول روز با کت و شلوار پشت میز خود به راحتی کار کند و از طرفی این نوع لباس مدام نیاز به اتو کشیدن و مرتب بودن دارد و تمام این مسائل نیاز به وقت دارد و وقت دقیقا آن چیزی است که در دنیای امروز ما همواره به آن نیازمندیم. در نتیجه می توان به این نقطه رسید که استفاده از کت و شلوار رو به کاهش است.
لیلی کاشانی در مورد رنگ های مد کت و شلوار در فصل های مختلف می گوید: به علت این که بی نهایت برند در دنیا هست نمی شود گفت رنگ سال آبی است یا قهوه ای و هر برندی رنگ خاص خودش را دارد. بیشتر جریان رنگ در کشورهای آسیایی باب می شود و آن هم به این علت است که برندهای مشهور کشورهای اروپایی و آمریکایی نیاز به بازاری دارند برای فروش ته مانده محصولات خود و خوب چه جایی برای آب کردن این ته مانده بهتر از آسیاست؟!
به اعتقاد کارشناسان طراحان لباس، شواهد بسیاری از اثرپذیری مردمان فرهنگ های دیگر از پوشاک ایرانی در دست است. برای مثال، چینی ها در دوره �تانگ� پوشاک ایرانی را پسندیدند و عرب ها نیز پس از ورود به ایران به پوشیدن شلوار روی آوردند و آن را سروال نامیدند.
به همین دلیل کت و شلوار ایرانی در فرهنگ های دیگر پذیرفته شد و همچنان تا روزگار کنونی خواهان پیدا کرد که هم زیباست و هم دست و پاگیر نیست چرا که از همان آغاز به صورت پوشاک مناسب کار طراحی شد.
لینک کوتاه: asriran. com/000U6u
منبع. https://www. asriran. com/fa/amp/news/115748