کاکنه

کاکنه (سرده). کاکُنه ها یا عروسک های پشت پرده نام علمی فیسالیس ( به انگلیسی: Physalis ) سرده ای متعلق به خانوادهٔ ( بادنجانیان ) است. مزه میوه های آن ترکیبی از طعم میوه های توت فرنگی، گیلاس، کیوی، آناناس و گوجه فرنگی است. کاکنه ها رنگ ها و مزه های مختلفی دارند. معروف ترین رنگ هایش زرد، قرمز، بنفش و سبز است. . [ ۱]
کاکنه ها در گروه درختان میوه کوچک طبقه بندی شده اند. کونه معروف این سرده کاکنه است.
کاکُنه را کاکونه، عروسک، عروسک پشت پرده و عروس پس پرده هم گفته اند. نام های دیگر آن «گیلاس جهودان» و «کچومن» و فانوس چینی و فیسالیس و گوجه فانوسی است. صورت معرب کاکنه، یعنی «کاکِنَج» هم در برخی متون قدیمی به کار رفته است. به عربی «جوزالمزج» و «حب اللهو» گفته می شود و در زبان آذری به آن یِرگیلاسی، در ترکی استانبولی به آن güveyfeneri ( فانوس داماد ) می گویند.
ارزش غذایی فیسالیس
فیسالیس یک میوه استوایی و نارنجی رنگ است که ظاهری مانند گیلاس و گوجه فرنگی دارد. این میوه مانند فانوس های چینی از ساقه خود آویزان می شوند. طعم فیسالیس را می توان شبیه به مزه ترکیبی از میوه های گیلاس، کیوی، توت فرنگی و آناناس دانست که مزه شیرینی دارد. این میوه مانند یک گیلاس داخل پوسته کاغذی نازک قرار گرفته است به همین دلیل با نام عروسک پشت پرده از آن یاد می شود. این میوه در آمریکای جنوبی و شهرهای ایرانی رامسر و تنکابن یافت می شوند که ارزش غذایی بسیار زیادی نیز دارد. ویتامین های B، ویتامین C، ویتامین A، آنتی اکسیدان، پلی فنول ها، تیامین، نیاسین، ریبوفلاوین، کلسیم، آهن، کاروتنوئیدها و فسفر از ارزش ها و فواید این میوه به شمار می رود. فیسالیس دارای کالری، چربی، کربوهیدرات و پروتئین مطلوبی است.
کاربرد فیسالیس
میوه فیسالیس هم مانند دیگر میوه ها کاربردهای زیادی دارد. یکی از رایج ترین این کاربردها استفاده از آن در تهیه انواع سالادها، دسرها، مرباها، کمپوت ها و سس ها بوده است. از گونه توت طلایی در تهیه کمپوت، دسر و مربا و از گونه تومیتیلو در تهیه سس سبز مکزیکی دارای طعم شیرین بسیار استفاده می شود. تهیه کرم های آرایشی یکی دیگر از کاربردهای میوه فیسالیس است.
عوارض و مضرات
میوه فیسالیس خواص بسیاری دارد اما مصرف بی رویه آن می تواند برای انسان عوارض زیادی را ایجاد کند. مصرف نارس این میوه می تواند فرد را دچار مسمومیت کند. علاوه بر آن، مصرف میوه فیسالیس برای افراد مبتلا به آلرژی، نارسایی طحال و زنان باردار توصیه نمی شود. این میوه برای برخی از زنان ایجاد ناباروری می کند. به صورت کل برای تمامی مصرف کنندگان، مصرف گونه وحشی این میوه توصیه نمی شود.