کاپیتان من

کاپیتان من (مستند). مستند سینمایی «کاپیتان من» یک فیلم مستند علمی دربارهٔ مغز انسان است که طی سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ به کارگردانی سیاوش صفاریان پور و تهیه کنندگی بهرام رادان ساخته شده و به جستجوها و مکاشفات چندین ساله بهرام رادان به عنوان راوی در پی یافتن اهمیت مغز می پردازد. راوی در این مسیر با مباحثی مانند شکل گیری ساختار مغز در هزار روز نخست زندگی، مکانیزم حافظه و فرایند به خاطر سپردن و به یاد آوردنِ خاطرات در هیپوکمپ، مواجه می شود. این نخستین تجربه سینمایی سیاوش صفاریان پور در مقام کارگردان پس از سال ها ساخت برنامه های محبوب علمی در تلویزیون ( مانند آسمانِ شب، کندو و چرخ ) است. پرداختن به موضوع جذاب مغز انسان، برای بهرام رادان یک انتخاب چالش برانگیز و هوشمندانه بوده که برخلاف سایر ستاره های سینما، در همه سال های فعالیت خود از اجرا در تلویزیون پرهیز کرده و حالا روایت یک مستند علمی را انتخاب کرده تا ژانری جدیدی در سینما را تجربه کند.
فیلم با حضور بهرام رادان روی فرش قرمز آغاز می شود. همه نام او را صدا می زنند و این درحالی است که برای بهرام رادان معنای دقیقی از کلمه «من» پرسش اساسی است. بهرام رادان کیست؟ «من» کدام بخش از بدن ماست و از کجا آغاز و هدایت می شود؟ به عبارت دیگر کاپیتانِ من کیست؟ راوی برای رسیدن به جوابِ این سؤال و یافتن رازِ چگونگی کارکردِ مغز انسان وارد یک سفر تحقیقاتی پر پیچ و خم می شود و با متخصصین زیادی که تمام عمرشان را صرف شناخت مغز کرده اند گفتگو می کند. مغز شاید پیچیده ترین چیزی باشد که ما تا به حال شناخته ایم و اینجاست که سؤال دیگری برای راوی شکل می گیرد: مغز چگونه به این پیچیدگی در ارتباطات بین سلولی رسیده است؟ و این سؤال اساسی که ما چگونه فراموش می کنیم؟
برای محتواسازی و نظارت بر مفاهیم علمی گروهی از متخصصان علوم شناختی با گروه مستندساز کاپیتان من همراهی کرده اند: مریم نوروزیان، عبدالرحمن نجل رحیم، تقی جغتایی، محمود نیلی احمدآبادی، حامد اختیاری، محمد نامی، رضا دانشمند و تارا رضاپور.
کاپیتان من مسیر دشواری را تا به سرانجام رسیدن پیمود. ابتدا در سال ۹۷ توسط ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی به سیاوش صفاریان پور پیشنهاد شد و جرقه ساخت فیلم زده شد و سپس بهرام رادان تهیه کنندگی و روایت فیلم را پذیرفت. فصل نخست فیلمبرداری در همان سال ۹۷ به مدیریت فیلمبرداری کوهیار کلاری و محمد عاشقی در مرکز علوم شناختی و آزمایشگاه های مرتبط با آن آغاز شد. اما با وجود تدوین اولیهٔ کار توسط مهدی قنبری، پروژه به سرانجام مطلوب نرسید و برای بار دوم در سال ۹۸ فیلمنامه توسط مهرداد نعیمی و با نظارت و مشاوره های تعداد زیادی از متخصصین حوزه مغز و علوم شناختی به نگارش درآمد و فصل دیگر فیلمبرداری آغاز شد. این بار وحید ابراهیمی مدیر فیلمبرداری را پیش برد و با پایان فصل سوم پروژه، تیم تولید وارد مراحل تدوین، ضبط پلان های کوتاه مورد نیاز، نگارش و بازنویسی و ضبط گفتار فیلم، تصحیح رنگ و صداگذاری و ساخت موسیقی شد. به دلیل برخی حساسیت ها مرحله ضبط نریشن ها سه بار انجام شد و فرایند تدوین بیش از یک سال به طول انجامید. تدوین فیلم توسط مسعود حمزاویان و کسری کمائی صورت گرفت و سرانجام در اواخر سال ۱۴۰۱ برای نمایش آماده شد. این فیلم پیش از اکران عمومی، یک بار برای تعدادی از دانشجویان و متخصصین مغز و علوم شناختی و روان پزشکی اکران خصوصی شد.