کامیاران ( کامێران ) یکی از شهرهای
استان کردستان واقع در
غرب ایران است. این شهر مرکز شهرستان کامیاران است که در فاصله ۶۵ کیلومتری جنوب سنندج واقع شده است. [ ۵] فرهنگ این شهرستان نیز مانند سایر نواحی
استان کردستان است و مردم آن به زبان
کردی تکلم می کنند. گویش اصلی ساکنان شهر کامیاران کردی
اردلانی و
هورامی است، بخشی از مردم این شهر کردنشین از گویشوران
کردی کرماشانی هستند.
از طوایف اصلی شهرکامیاران که از ساکنین قدیمی به شمار میایند پیرو دین یهودیت می باشند. در این شهر
زبان فارسی به عنوان زبان نوشتاری و آموزش مورد استفاده قرار می گیرد.
در دوره حکومت آشوریان کامیاران مطابق با ایالت خارخار، یکی از ایالات کشور آشور بود. [ ۶]
کتیبه تنگی ور کامیاران مربوط به دوره آشورهادرزمان حملات متداوم به ایالت
خارخار نشان دهنده تمدن قدیمی منطقه می باشد.
متعاقب
جنگ جهانی اول که روس ها بخشی از کشور ایران در شمال و ترک ها بخش دیگری را در غرب اشغال کردند؛ در محرم سال ۱۳۳۴ قمری، نیروهای ایرانی به سرپرستی شونمام - کونسول آلمان در کرمانشاه - به فرماندهی سردار رشید و سنجرخان که از عشایر روانسر، جوانرود، گشکی و رمشتی تشکیل شده بود و تعدادی از مجاهدان به فرماندهی میرزا غفارخان زنوزی و یگان هایی از ژندارم های ایرانی به علاوهٔ یگان هایی از ارتش عثمانی به فرماندهی محی الدین بیگ به نیروهای روسیه به فرماندهی مامانوف در کامیاران حمله کردند. روس ها شکست سختی خورده و از راه سنندج به
بیجار و از آنجا به زنجان عقب نشینی کردند. [ ۷]
مردم شهر به زبان کردی اردلانی و
هورامی و سایر گویش های کوردی صحبت میکنند.
طرح جامع شهر کامیاران در جلسهٔ مٰورخهٔ ۲ خرداد ۱۳۴۵ شورای عالی شهرسازی از سوی استاندار استان کردستان پیشنهاد شده و تصویب گردید. [ ۸]
کامیاران در فصول بهار و پاییز آب و هوای دلپذیری دارد. فصل زمستان نستبا سرد وتابستان نیز ملایم وزیاد گرم نیست.
کامیاران دارای ۱۳۰ بنای تاریخی است که ۷۴ اثر آن به ثبت ملی رسیده است. کامیاران همچنین دارای ۳۰
منطقه نمونه گردشگری و ۴ روستای هدف گردشگری می باشد؛ که زیباترین آن روستایی به نام
پلنگان ( به زبان محلی
پالنگان ) است و به آثار طبیعی و همچنین معماری خانه های مردمانش مشهور است. همین پتانسیل های سبب شده است که کامیاران بیشترین درصد بازدید گردشگر در استان و به ویژه در بخش گردشگری روستایی داشته باشد. [ ۹]