کالعرجون

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
عرج (۱۰ بار)
عرجن (۱ بار)
عرجون (۱ بار)
ک (۱۴۷۸ بار)

«عُرْجُونِ» به عقیده جمعی از ارباب لغت، از مادّه «انعراج» به معنای «اعوجاج» و «انعطاف»، گرفته شده و بنابراین، «نون» و «واو» آن زائده است، و بر وزن «فعلون» می باشد، ولی به عقیده جمعی دیگر، از مادّه «عرجن» گرفته شده، و نون آن اصلی است، و به معنای پایه شاخه ای است که کج می شود و بر درخت خرما باقی می ماند، و «قدیم» به معنای هر چیز کهنه است که زمانی بر آن بگذرد.
. این کلمه فقط یکبار در قرآن آمده است. عرجون: بند خوشه خرماست که بعد از قطع خوشه در درخت می‏ماند و پس از چندی خشکیده و کج شده مثل هلال می‏گردد و رنگش نیز زرد است در صحاح و اقرب الموارد و المنجمد گوید: «اَلْعُرْجُونُ اصل العِذْق الذی یَعْوَج و تقطع عنه الشماریخ فیبقی علی النخل یابساً». مراد از آن در آیه ظاهراً حال قمر در اواخر ماه است که به تدریج کاسته شده تا به صورت بند خوشه خشکیده خرما در می‏آید. یعنی برای ماه منازلی قرار دادیم که از لحاظ رؤیت مردم تا به صورت بند خوشه کهنه در آمد. البته این نسبت به رؤیت ما است وگرنه همواره نیمکره قمر رو به آفتاب و روشن است.