کافَرِستان
(نورستان کنونی) ناحیه ای کوهستانی در کوه های هندوکش، در شمال شرقی افغانستان. این ناحیه تا اواخر قرن ۱۹ تقریباً منزوی و از لحاظ سیاسی مستقل بود. ساکنان این ناحیه کیش چندخدایی و اعتقاد به ارواح خبیث داشتند و از همین رو مسلمانان آنان را کافر و سرزمینشان را کافرستان خواندند. سرانجام در ۱۸۹۶ دولت
افغانستان بر این ناحیه مسلط شد، اسلام را در آن جا عرضه کرد و نام کافرستان را به
نورستان تغییر داد. کافرستانی که برخی از مؤلفان اروپایی از آن یاد کرده اند و می توان آن را کافرستان بزرگ تعبیر کرد، دقیقاً با منطقۀ اسلامی بلور مطابقت دارد که تا بلتِستان در مرز کشمیر و تبت گسترده بود. در حدود العالم عنوان پادشاه خردسال وقت، که بومیان او را پسر خورشید می شمردند، بلورین شاه ذکر شده است. کافرستان به معنای محدود آن ناحیه ای است که در غرب به درۀ رود پنجشیر، در شرق به کوه های حدفاصل کُنار و چیترال، در شمال به رودهای کافرستان و مِنجان و بدخشان و درۀ رودخانۀ کابل محدود می شود. افغان ها نواحی لَغمان و کُنار را کافرستان سفلا می خوانند. مردمان آن جا اصالتاً افغانی اند و زبانشان پشتو است. دسترس ناپذیری کوه های
هندوکش آن جا را مأمن گروهی باستانی از هندو اروپاییان کرده بود که به شاخه های متمایزی از زبان های هندواروپایی موسوم به زبان های کافری سخن می گفتند. بیشتر اهالی کافرستان موی تیره دارند، اما شمار چشم آبی ها و موبورها نیز فراوان است. اینان خود را از اعقاب سپاهیان اسکندر مقدونی می دانند. این ناحیه در اوایل مسیحیت در قلمرو سلطنت کوشان و استان بودایی کاپیسا قرار گرفت و جنوب کافرستان بودایی شد. نخستین بار اسلام توسط صفاریان به اطراف کافرستان رسید و در عهد غزنویان گسترش یافت. تیمور در ۸۰۰ق به کافرستان غربی لشکر کشید اما مجبور به عقب نشینی شد. بابر نیز مدتی بر بخشی از آن جا دست یافت. اکبرشاه گورکانی هم سپاهی به فرماندهی برادر خود به جنوب غربی کافرستان فرستاد و استحکاماتی بنا کرد. از آن پس تا قرن ۱۹ نامی از آن جا در میان نیست و در این دوره است که توجه بریتانیا به ناحیۀ کافرستان به مثابۀ حایلی بین هند بریتانیا و امیرنشین افغانستان جلب شد. در ۱۸۹۳ طبق موافقت نامه ای بین دوراند و امیر
عبدالرحمان خان، کافرستان خارج از قلمرو هندی بریتانیا قرار گرفت و امیر عبدالرحمان در ۱۸۹۵ کافرستان را در تحت حاکمیت افغانستان قرار داد. فیلم سینمایی «مردی که می خواست سلطان باشد»، دربارۀ کافرستان و باورها و آیین های مردم آن ناحیه ساخته شده است.
