کاشف السّلطنه، محمدمیرزا قوانلو (تربت حیدریه ۱۲۴۴ـ بوشهر ۱۳۰۷ش)
محمدمیرزا آقاخان قاجار قوانلو معروف به پرنس دو چای و چایکار، نویسنده و دولتمرد ایرانی. فرزند اسدالله میرزا نایب الایاله فرزند سیف الملوک میرزا پسر علیشاه ظل السلطان. پس از فراگیری دانش های مقدماتی، در مدرسۀ دارالفنون به تحصیل زبان فرانسه و دیگر علوم پرداخت. سپس منشی میرزا نصرالله خان مشیرالدوله وزیر خارجه شد. در ۱۲۹۸ق دبیر دوم سفارت ایران در پاریس شد و هم زمان در رشتۀ حقوق در دانشگاه سوربون درس خواند و رتبه اش تا نایب اولی سفارت ارتقا یافت. در ۱۳۰۶ق به ایران بازگشت. در ۱۳۱۰ق حاکم تربت حیدریه بود و به سبب مخالفت با سیاست های ناصرالدین شاه به روسیه گریخت و پس از آن به عثمانی و فرانسه رفت و بعد از مرگ شاه به ایران بازگشت. در ۱۳۱۴ق کنسول ایران در بمبئی شد و در آن جا به مطالعه دربارۀ کشت چای پرداخت و در بازگشت به ایران چند تخم چای را با خود آورد و آن را در نواحی شمال ایران کشت کرد. وی در دورۀ پادشاهی مظفرالدین شاه رئیس سازمان چای و در سلطنت محمدعلی شاه، شهردار تهران بود و در سال ۱۳۲۹ق به سبب طرفداری از محمدعلی شاه به زندان افتاد و ظاهراً به خواهش سفیر آلمان از زندان آزاد شد. وی در راه بوشهر در حادثۀ تصادف اتومبیل درگذشت و پیکرش را در لاهیجان به خاک سپردند. از آثار اوست: فواید راه آهن (تهران ۱۳۷۳)؛ دستورالعمل زراعت چای (تهران، ۱۳۳۷)؛ قانون بلدیه، که کتابچه ای در وظایف شهرداری و مأموران آن است (۱۳۲۵ق).
محمدمیرزا آقاخان قاجار قوانلو معروف به پرنس دو چای و چایکار، نویسنده و دولتمرد ایرانی. فرزند اسدالله میرزا نایب الایاله فرزند سیف الملوک میرزا پسر علیشاه ظل السلطان. پس از فراگیری دانش های مقدماتی، در مدرسۀ دارالفنون به تحصیل زبان فرانسه و دیگر علوم پرداخت. سپس منشی میرزا نصرالله خان مشیرالدوله وزیر خارجه شد. در ۱۲۹۸ق دبیر دوم سفارت ایران در پاریس شد و هم زمان در رشتۀ حقوق در دانشگاه سوربون درس خواند و رتبه اش تا نایب اولی سفارت ارتقا یافت. در ۱۳۰۶ق به ایران بازگشت. در ۱۳۱۰ق حاکم تربت حیدریه بود و به سبب مخالفت با سیاست های ناصرالدین شاه به روسیه گریخت و پس از آن به عثمانی و فرانسه رفت و بعد از مرگ شاه به ایران بازگشت. در ۱۳۱۴ق کنسول ایران در بمبئی شد و در آن جا به مطالعه دربارۀ کشت چای پرداخت و در بازگشت به ایران چند تخم چای را با خود آورد و آن را در نواحی شمال ایران کشت کرد. وی در دورۀ پادشاهی مظفرالدین شاه رئیس سازمان چای و در سلطنت محمدعلی شاه، شهردار تهران بود و در سال ۱۳۲۹ق به سبب طرفداری از محمدعلی شاه به زندان افتاد و ظاهراً به خواهش سفیر آلمان از زندان آزاد شد. وی در راه بوشهر در حادثۀ تصادف اتومبیل درگذشت و پیکرش را در لاهیجان به خاک سپردند. از آثار اوست: فواید راه آهن (تهران ۱۳۷۳)؛ دستورالعمل زراعت چای (تهران، ۱۳۳۷)؛ قانون بلدیه، که کتابچه ای در وظایف شهرداری و مأموران آن است (۱۳۲۵ق).