کاشف السلطنه

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است
کاشف السلطنه(1308-1244 ش)، دانشمند و نویسنده. ملقب به چایکار. در تربت حیدریه به دنیا آمد. در کودکی پدر را از دست داد و تحت تکفل دایی خود حسام السلطنه قرار گرفت. وی پس از اتمام دروس مقدماتی وارد دارالفنون شد و به فراگرفتن زبان فرانسه و سایر علوم مشغول گردید.
سپس به استخدام وزارت امور خارجه درآمد و به منشی گری در خدمت میرزا نصراللَّه خان مشیرالدوله پرداخت. محمد میرزا در 1298 ق با سمت دبیر دومی به پاریس رفت و موفق به اخذ لیسانس در رشته ی حقوق از دانشگاه سوربن شد و در 1306 ق به ایران بازگشت و از جانب ابوالفتح میرزا مؤیدالدوله عهده دار منصب نایب الایاله تربت حیدریه شد.
وی به علت استبداد ناصرالدین شاه به نشر افکار آزادی خواهی و شبنامه نویسی پرداخت. سپس به نیشابور و از آنجا به روسیه گریخت و بعد به عثمانی و فرانسه رفت و پس از قتل شاه به ایران بازگشت. وی در 1314 ق با سمت کنسول ارشد ایران به هند رفت و در آنجا به عنوان یک تاجر فرانسوی به مطالعه درباره ی طرز کشت چای پرداخت.
محمد میرزا هنگام بازگشت از چین و هند به ایران مقدار زیادی تخم و نهال چای با خود آورد و در نواحی شمال ایران به طور وسیع کشت کرد. او در زمان مظفرالدین شاه به ریاست سازمان چای منصوب گردید. در 1322 ق دوباره به فرانسه رفت و پس از بازگشت در 1325 ق مأمور تأسیس شهرداری به سبک جدید شد.
بعد از یک سال به وزارت خارجه رفت و وی سرانجام هنگام بازگشت از هندوستان در راه بوشهر به سمت شیراز با اتومبیل به دره سقوط کرد. آرامگاه وی در لاهیجان است. لازم به ذکر است که در بعضی از منابع نام پدر او را محمدحسن میرزا و تولدش را در 1341 ق ذکر کرده اند. از آثارش: مجله ی «ممات و حیات»، برای نمایندگان شورا و سفرای مقیم ایران؛ «دستورالعمل زراعت چای»؛ « قانون بلدیه»؛ «فواید راه آهن»، تغییرات و ترقیات در وضع و حرکت و مسافرت و حمل اشیاء.