کاشغر دریا. [ غ َ دَ / رْ ] ( اِخ ) ( یا قزل صو ) سالی بیک گوید: نام نهری است که از میان شهر کاشغر میگذرد، و در قسمت اخیر خطه پامیر که اخیراً تحت استیلای روس درآمده ، در 17هزارگزی شمال قره گول ، از دامنه های آلاداغ سرچشمه گرفته ، ابتداء بنام گوی چای بسمت شمال شرقی و آنگاه بسوی مشرق روان گردد، و چون به دشت سرازیر شود به اسم قزل صو موسوم گردد و وسعت 23 متری پدید سازد و از بین شهر کاشغرعبور نماید و بنام کاشغر دریا به سیر خود ادامه میدهد، و آنگاه به یارکند دریا وارد گردد، و پس از طی یک مسافت 180هزارگزی در قسمت های پایین با خوتن دریا امتزاج و اختلاط پیدا نماید و رود تاریم را بوجود می آورد. طول مجرایش بیش از 600هزار گز است در قسمت سفلای آن تعدادی از مردابهای نی زاری و بحیره ها تشکیل میشود در فصل بهار آبش طغیان کند و اراضی واقعه در 100هزارگزی بستر خود را فرا گیرد. ( از قاموس الاعلام ترکی ).
فرهنگ فارسی
با [ قزل صو ] نهریست که از میان شهر کاشغر گذرد و آن در قسمت اخیر خطه پامیر تحت تسلط روسیه در ۱۷ کیلومتری شمال قره گول از دامنه های آلاداغ سرچشمه گیرد و در ابتدا بنام [ گوی چای ] بسمت شمال شرقی و سپس بسوی مشرق جریان یابد و چون بدشت سرازیر شود باسم [ قزل صو ] موسوم گردد و وسعتی ۲۳ متری پدید سازد و از میان شهر کاشغر عبور کند و بنام [ کاشغر دریا ] بسیر خود ادامه دهد و آنگاه به [ دیار کند ] وارد گردد و پس از طی مسافتی بالغ بر ۱۸٠ کیلومتر در قسمتهای پایین با [ خوتن دریا ] امتزاج می یابد و رود تاریم را بوجود می آورد طول مجرایش بیش از ۶٠٠ کیلومتر است و در قسمت سفلای آن تعدادی مردابهای نیزاری و دریاچه ها تشکیل میشود و در فصل بهار آبش طغیان می کند و اراضی اطراف بستر خود را فرا می گیرد ( از قاموس الاعلام )
