کارمیربلور دژ

کارْمیرْبلور، دژ
یکی از پنج دژ مهم اورارتوها، در دشت ایروان و در نزدیکی شهر امروزی ایروان. کارمیربلور در کاوش های دهۀ ۱۹۵۰ باستان شناسان روس به سرپرستی بوریس پیوترووسکی کشف شد. نام اصلی آن تیشبایی اورو، به معنی شهر تیشبا بود. هرچند موقعیت دژهای اورارتویی سِگونیا و آرزاشکو، که تختگاه آرامو اولین امپراتور اورارتو بود، تاکنون مشخص نشده است اما به سبب رعایت در همگونی شیوه های معماری، به نظر می آید طرح و شیوۀ معماری آن ها شبیه کارمیربلور باشد. تیشبایی اورو در قرن ۶پ م سقوط کرد؛ هرچند مادها بودند که امپراتوری اورارتو را برچیدند اما از دورۀ ماد در کارمیربلور اثری به دست نیامده است و دومین دورۀ کارمیربلور هخامنشی است. از دیگر دژهای معروف اورارتویی در قفقاز جنوبی که طرح و شیوۀ معماری مشابه تیشبایی اورو داشته و در دورۀ هخامنشی استفاده شده اند باید از آرگیش تی هی نی لی (شهر آرگیش تی) و آرین بِرد (اِربونی اورارتوها)، هُروم شمالی در دشت شیرَک، مِنوآهی نی لی (شهر منوآ) مِتسامور و آراموس نام برد. یکی از کهن ترین نمونه های تالارهای ستون دار یا آپادانا در آرین بِرد یا اِربونی، که بر دشت و شهر ایروان اشراف دارد، ساخته شد، که سرمشق معماری هخامنشی در تخت جمشید قرار گرفت.