کارآیی سرمایشی سقف های گنبدی. در حالت کلی سقف های قوسی را به دو دسته کلی می توان تقسیم کرد. دسته اول سقف هایی که انحنا دارند و در جهت دیگر خطی اند و سقف تقریباً به شکل نیم دایره، تاقی یا قوسی دایره ای بر روی دیوارهای جانبی قرار می گرفته است. نوع دوم سقف های گنبدی شکل است که شکل هندسه دورانی با انحنای دو جانبه دارند و نیروی وزن و سایر نیروها را با مکانیسم غشایی به تکیه گاه ها منتقل می کنند.
سقف های قوسی از یک لایه تشکیل شده اند. در این سقف ها خشت خام یا آجر به شکل دایره ای روی یکدیگر قرار داده می شده اند. در معماری ایران با اختراع گنبد دو پوسته ای مسئله عایق کاری سقف به نحو جالبی حل شده است. سقف های گنبدی یا قوسی طی قرن های گذشته از نظر جنس و مواد آن چنان تغییر قابل ملاحظه ای نداشته است. در ابتدا سقف ها از جمله تاق کسری از مصالح گلی یا خشت خام ساخته شد و کاربرد خشت خام طی سالیان متمادی ادامه داشت ولی چگونگی استقرار خشتها شکل های مختلفی به خود گرفته است. البته به تدریج در تاق های بزرگ آجر جایگزین خشت خام شده است. معمولاً بالای خشت خام یا آجر با کاهگل به ضخامت ۱ الی ۲ سانتیمتر پوشانده می شدکه هم از جهت انتقال گرما و هم از جهت پوشش سقف برای محافظت در مقابل باران، نفوذ آب و حفاظت در مقابل شرایط محیط به خوبی عمل می کرده است.
از نظر هندسی گستره تاق نیم کره ای شکل تقریباً سه برابر سطح قاعده اش است. بنابراین متوسط شدت پرتو افکنی آفتاب تند بر روی بدنه مدور نسبت به یک سطح تخت کم می شود و قسمت پایینی تاق گنبد در دمای پایینتری قرار می گیرد. از طرفی چون بدنه گنبد به علت برجستگی در معرض وزش نسیم قرار دارد، از این رو نسبت به بام مسطح، کمتر گرمای تابشی در آن اثر دارد. همچنین شکل مدور برای خارج کردن تابش گرمای جذب شده در روز، هنگام شب و آمادگی ساختمان برای خنک شدن در شب مناسب است؛ یعنی گرمایی که بدنه ساختمان پس می دهد، بهتر بیرون می راند. روزنه بالای گنبد عمل هوا کشی و نوررسانی را در بعضی از گنبدهای تک پوسته انجام می دهد. گرمای انتقال یاته از طریق سقف به سرعت در شب از راه روزنه خارج می شود.
ارزیابی عملکرد این گونه سقف ها نسبت به سقف های تخت، برای فراهم کردن شرایط راحتی به صورت طبیعی و بدون استفاده از سیستم های مکانیکی می تواند ما را در جهت شناسایی و کاربرد این معماری کهن کشور کمک کند. واقعیت این است که نه تنها طی سال های گذشته توجه به معماری سنتی نشده، بلکه به تعبیری به تولید سختمان های انرژی تلف کن پرداخته شده است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفسقف های قوسی از یک لایه تشکیل شده اند. در این سقف ها خشت خام یا آجر به شکل دایره ای روی یکدیگر قرار داده می شده اند. در معماری ایران با اختراع گنبد دو پوسته ای مسئله عایق کاری سقف به نحو جالبی حل شده است. سقف های گنبدی یا قوسی طی قرن های گذشته از نظر جنس و مواد آن چنان تغییر قابل ملاحظه ای نداشته است. در ابتدا سقف ها از جمله تاق کسری از مصالح گلی یا خشت خام ساخته شد و کاربرد خشت خام طی سالیان متمادی ادامه داشت ولی چگونگی استقرار خشتها شکل های مختلفی به خود گرفته است. البته به تدریج در تاق های بزرگ آجر جایگزین خشت خام شده است. معمولاً بالای خشت خام یا آجر با کاهگل به ضخامت ۱ الی ۲ سانتیمتر پوشانده می شدکه هم از جهت انتقال گرما و هم از جهت پوشش سقف برای محافظت در مقابل باران، نفوذ آب و حفاظت در مقابل شرایط محیط به خوبی عمل می کرده است.
از نظر هندسی گستره تاق نیم کره ای شکل تقریباً سه برابر سطح قاعده اش است. بنابراین متوسط شدت پرتو افکنی آفتاب تند بر روی بدنه مدور نسبت به یک سطح تخت کم می شود و قسمت پایینی تاق گنبد در دمای پایینتری قرار می گیرد. از طرفی چون بدنه گنبد به علت برجستگی در معرض وزش نسیم قرار دارد، از این رو نسبت به بام مسطح، کمتر گرمای تابشی در آن اثر دارد. همچنین شکل مدور برای خارج کردن تابش گرمای جذب شده در روز، هنگام شب و آمادگی ساختمان برای خنک شدن در شب مناسب است؛ یعنی گرمایی که بدنه ساختمان پس می دهد، بهتر بیرون می راند. روزنه بالای گنبد عمل هوا کشی و نوررسانی را در بعضی از گنبدهای تک پوسته انجام می دهد. گرمای انتقال یاته از طریق سقف به سرعت در شب از راه روزنه خارج می شود.
ارزیابی عملکرد این گونه سقف ها نسبت به سقف های تخت، برای فراهم کردن شرایط راحتی به صورت طبیعی و بدون استفاده از سیستم های مکانیکی می تواند ما را در جهت شناسایی و کاربرد این معماری کهن کشور کمک کند. واقعیت این است که نه تنها طی سال های گذشته توجه به معماری سنتی نشده، بلکه به تعبیری به تولید سختمان های انرژی تلف کن پرداخته شده است.
