کاخ هفت دست و کوشک آیینه خانه که دو بنای تاریخی در باغ سعادت آباد اصفهان بودند، به همراه عمارت نمکدان که در کنار این دو جای داشت، عمارت هایی مربوط به دوران صفوی در کرانهٔ جنوبی زاینده رود در اصفهان بودند که در حال حاضر وجود ندارند.
... [مشاهده متن کامل]
عمارات باغ سعادت آباد و کاخ آیینه خانه به فرمان شاه عباس دوم ساخته شده است.
مکان آن در جنوب زاینده رود در فاصلهٔ میان پل خواجو و پل جوبی ( که در آن زمان حکم پل اختصاصی این مجموعه را داشت ) قرار داشت.
کاخ آیینه خانه دارای ایوان و استخری همانند چهل ستون به مساحت پنجاه هزار مترمربع با بلندای ۴۱ متر بود با این تفاوت که شمار ستون های ایوان ۱۶ عدد و با فاصلهٔ ۶۲ متر از زاینده رود بوده است. از ویژگی های این بنا نصب آیینه هایی به ابعاد ۵/۲ متر و بزرگتر بوده و مکانی برای تفریح و سرگرمی به شمار می رفته است.
در کتاب نصف جهان فی تعریف الاصفهان ( نوشته محمدمهدی اصفهانی ۱۳۱۴ قمری ) آمده است: هفت دست در اصل هفت دستگاه کاخ بوده که در آن زمان تنها یکی از آن ها باقی مانده بوده است. بیش از بیست هزار زرع زمین با زیر عماراتش بود و گرداگرد صد حجره های تو در تو همه گچبری و زراندود، میناکاری استادانه، محیرالعقول، دو حمام زنانه و مردانه داشت، زمین و ازاره ها سنگ مرمر شفاف و حوض هایی از مرمر و سنگ سماق و تختگاه شاه عباس دو ساعت ها چشم تماشاچیان را خیره می داشت». تخت شاه عباس دوم در این کاخ بر روی تخت سنگی بزرگ مرمری ای مانند آیینه ای صیقلی به درازای هفت متر و پهنای بیش از سه متر قرار داشته که موج های طبیعی بر جلوه آن می افزوده است.
آیینه خانه و کاخ هفت دست در سال ۱۲۸۰ شمسی ( ۱۳۱۹ قمری ) به دستور مسعود میرزا ظل السلطان، حاکم اصفهان ( منصوب شده از طرف مظفرالدین شاه قاجار ) تخریب شد. بعدها بخشی از محوطه در خیابان قرار گرفت و در بخش دیگری کارخانهٔ وطن احداث گردید و که پس از تعطیلی این کارخانه تبدیل به منطقهٔ مسکونی گردید و نام پارک آیینه خانه و خیابان هفت دست همچنان بر آن باقی است.
در فیلم مستند بوی فروردین که به بناهای تخریب شدهٔ صفوی اصفهان در دوران قاجار می پردازد، به ابنیهٔ باغ سعادت آباد اصفهان به خصوص کاخ آیینه خانه نیز پرداخته شده و به صورت بازسازی کامل سه بعدی نمایش داده شده است.
... [مشاهده متن کامل]
عمارات باغ سعادت آباد و کاخ آیینه خانه به فرمان شاه عباس دوم ساخته شده است.
مکان آن در جنوب زاینده رود در فاصلهٔ میان پل خواجو و پل جوبی ( که در آن زمان حکم پل اختصاصی این مجموعه را داشت ) قرار داشت.
کاخ آیینه خانه دارای ایوان و استخری همانند چهل ستون به مساحت پنجاه هزار مترمربع با بلندای ۴۱ متر بود با این تفاوت که شمار ستون های ایوان ۱۶ عدد و با فاصلهٔ ۶۲ متر از زاینده رود بوده است. از ویژگی های این بنا نصب آیینه هایی به ابعاد ۵/۲ متر و بزرگتر بوده و مکانی برای تفریح و سرگرمی به شمار می رفته است.
در کتاب نصف جهان فی تعریف الاصفهان ( نوشته محمدمهدی اصفهانی ۱۳۱۴ قمری ) آمده است: هفت دست در اصل هفت دستگاه کاخ بوده که در آن زمان تنها یکی از آن ها باقی مانده بوده است. بیش از بیست هزار زرع زمین با زیر عماراتش بود و گرداگرد صد حجره های تو در تو همه گچبری و زراندود، میناکاری استادانه، محیرالعقول، دو حمام زنانه و مردانه داشت، زمین و ازاره ها سنگ مرمر شفاف و حوض هایی از مرمر و سنگ سماق و تختگاه شاه عباس دو ساعت ها چشم تماشاچیان را خیره می داشت». تخت شاه عباس دوم در این کاخ بر روی تخت سنگی بزرگ مرمری ای مانند آیینه ای صیقلی به درازای هفت متر و پهنای بیش از سه متر قرار داشته که موج های طبیعی بر جلوه آن می افزوده است.
آیینه خانه و کاخ هفت دست در سال ۱۲۸۰ شمسی ( ۱۳۱۹ قمری ) به دستور مسعود میرزا ظل السلطان، حاکم اصفهان ( منصوب شده از طرف مظفرالدین شاه قاجار ) تخریب شد. بعدها بخشی از محوطه در خیابان قرار گرفت و در بخش دیگری کارخانهٔ وطن احداث گردید و که پس از تعطیلی این کارخانه تبدیل به منطقهٔ مسکونی گردید و نام پارک آیینه خانه و خیابان هفت دست همچنان بر آن باقی است.
در فیلم مستند بوی فروردین که به بناهای تخریب شدهٔ صفوی اصفهان در دوران قاجار می پردازد، به ابنیهٔ باغ سعادت آباد اصفهان به خصوص کاخ آیینه خانه نیز پرداخته شده و به صورت بازسازی کامل سه بعدی نمایش داده شده است.
