کاخ های سعادت اباد

کاخ های سعادت آباد. یا هزارجریب کوچک، در اصفهان، در حاشیۀ جنوبی زاینده رود بین پل های الله وردی خان و خواجو بود. در دورۀ سلطنت شاه عباس دوم صفوی بنا شد. باغ و کاخ ها دو هکتار مساحت داشتند. پیش از آن محل سکونت زردشتی ها و به گبرستان معروف بود. شاه عباس برای احداث کاخ در آن محل، ساکنان آن را به محلۀ جلفا کوچ داد. روبه روی آن در شمال زاینده رود، باغ دریاچه قرار داشت و پل سعادت آباد با جویی، دو باغ را به یکدیگر مرتبط می کرد. کاخ های سعادت آباد از عمارت هفت دست (حرم خانه)، آینه خانه یا تالار آینه یا دیوان خانه و عمارت سه طبقۀ نمکدان یا کلاه فرنگی تشکیل می شد. عمارت هفت دست اتاق های متعدد و تودرتو با یک تالار مرکزی بود که با گچ بری های زراند ود و میناکاری تزیین شده بود. کف اتاق ها با سنگ مرمر شفاف سفید فرش شده بود و حوض هایی از سنگ مرمر و سماق داشت. تخت مرمر شاه عباس با هفت متر طول و سه متر عرض در این عمارت قرار داشت. در اوایل دورۀ قاجار عمارت هفت دست به پذیرایی و اقامت مقامات مهم خارجی اختصاص داشت. در غرب آن، یک عمارت هفت دست دیگر با نام دولت خانه برای فتحعلی شاه قاجار احداث شد که نیمه تمام ماند. فتحعلی شاه در عمارت هفت دست عباسی درگذشت. در دورۀ پهلوی قسمتی از زمین عمارت ویران هفت دست عباسی برای احداث کارخانۀ نساجی وطن و قسمتی برای احداث کارخانۀ باروت کوبی استفاده شد. بعضی از قسمت های نقاشی شدۀ عمارت هفت دست نگهداری می شود. تالار آینه ایوانی سراسر آینه با هجده ستون دوازده متری آینه کاری شده داشت که جلو چند تالار دیگر واقع و روبه زاینده رود بود و تصویر ستون ها در آب رودخانه منعکس می شد. پایۀ چهار ستون وسط ایوان به شکل شیرهایی بود که از دهانشان آب به حوض وسط ایوان می ریخت. مراسم سلام عام شاه در تالار آینه برگزار می شد. در جنوب آینه خانه، کلاه فرنگی هشت ضلعی روباز قرار داشت که از سطح زمین بالاتر بنا شده بود و از شمال به رودخانه و از جنوب به کوه صفه مشرف بود. دورتادور آن فواره نصب شده بود و مکان هواخوری و تفریح بود. پس از آن عمارت کتابخانه قرار داشت. محمدشاه قاجار مدتی در عمارت کلاه فرنگی اقامت داشت. کاخ های سعادت آباد در اواخر دورۀ قاجاریه به علت عدم رسیدگی ویران شد. خیابان کاخ سعادت آباد یادآور نام این بناهاست.