کاخ سه دروازه

لغت نامه دهخدا

کاخ سه دروازه. [ خ ِ س ِ دَ زَ / زِ ] ( اِخ ) یا کاخ سه دری ( کاخ مرکزی تخت جمشید ) از بناهای دوره هخامنشیان. در رساله «شرح اجمالی آثار تخت جمشید» آمده است : در جنوب حیاط شرقی کاخ آپادانا یعنی حیاطی که بین کاخهای آپادانا و صدستون واقع شده است آثار کاخ جالب توجه دیگری هویدا است که بمناسبت سه دروازه سنگی آن در کتابهای باستان شناسان متقدم به نام «کاخ سه دروازه » خوانده شده و نگارنده از لحاظ موقع و وضع آن نسبت بسایر کاخهای تخت جمشید با توجه بپلکان های عظیم و آثار مکشوفه آن که درنتیجه خاکبرداریهای سال 1311 هَ. ش. پیدا شده است مناسبتر میداند آن را کاخ مرکزی تخت جمشید بخواند.
پیش از خاکبرداریهای تخت جمشید تنها آثار سه دروازه سنگی سابق الذکر نمایان بوده چیزی دیگر از این کاخ دیده نمیشد. در پائیز سال 1311 ضمن عملیات خاکبرداری ، به پلکان بزرگ دو طرفه زیبائی برخوردند که راه اصلی ورود به کاخ مزبور بشمار میرود. این پلکان در جنوب حیاط شرقی آپادانا واقع گشته جبهه خارجی آن به نقوش برجسته سربازان نیزه دار پارسی و مادی و هم چنین نقش شیر و گاو تزیین یافته سه لوحه مربع مستطیل بمنظور نقر سه کتیبه میخی مانند سایر پلکانها در آن تعبیه شده است منتهی فرصت اتمام کار پلکان و نقر کتیبه ها را نیافته اند. روی دیواره های جبهه داخلی پلکان یک طرف نقوش برجسته افسران مادی و طرف دیگر نقوش برجسته افسران پارسی بطرزی بسیار ظریف و شیوا حجاری گردیده ، افسران مزبور را درحال صحبت و نشاط که گل به دست گرفته و دست به دست هم داده اند نشان میدهد.
از پلکان مزبور که بالا بروند به ایوان شمالی کاخ مرکزی میرسند. این ایوان دارای دو ستون سنگی بوده بوسیله یکی از سه دروازه کاخ بتالاری مربوط میگردد که دارای چهار ستون سنگی بوده قسمت مرکزی کاخ را تشکیل میداده است. هر سه دروازه سنگی به این تالار مربوط بوده و دروازه شمالی بطوری که گذشت آن را به ایوان و پلکان شمالی مربوط میساخته است و دروازه شرقی به اطاقی میرفته است که فعلا از میان رفته آثار آن بجا نمانده است. بدنه های این دروازه شامل نقش برجسته منحصر بفردی است که شاهنشاه را بر فراز اورنگ شهریاری در حالی که ولیعهد پشت سر وی ایستاده و 28 نفر نماینده 28 ملت تابع ایران تخت او را بالای دست نگاهداشته اند نشان میدهد.
دروازه جنوبی که یک بدنه آن فقط باقی مانده به ایوان جنوبی ( نظیر و قرینه ایوان شمالی ) و حیاط کوچکی میرسیده است. روبروی دروازه جنوبی در طرف دیگر حیاط مزبور پلکان بسیار کوچک و ظریفی وجود داشت که تخته سنگ زیرین و آستانه سنگی بر بالای آن اکنون در محل خود باقی است. خود پلکان را در سال 1317 برای حفظ از آسیب باران و آفتاب و غیره و در عین حال ارائه نمونه ای از حجاریهای ظریف تخت جمشید به موزه ایران باستان انتقال داده و در غرفه آثار هخامنشی موزه مزبور بمعرض نمایش گذارده اند.بیشتر بخوانید ...

دانشنامه آزاد فارسی

(نیز: اتاق شورا) یکی از کاخ های تخت جمشید. سه دروازه تالاری است ستون دار با سه درگاه ورودی در طرفین شرقی، غربی و جنوبی. سقف سه دروازه روی چهار ستون استوار بود. دیوارهای سه دروازه به نقوش برجستۀ شاه، درباریان و سربازان مادی و پارسی آراسته است. بر دیوار دروازۀ شرقی سه دروازه، صحنۀ جلوس داریوش اول را بر تختی می بینیم که نمایندگان ۲۸ ملت تابع آن را بر دوش می کشند و خشایارشا در پشت سر داریوش ایستاده و اهورامزدا بر فراز ایشان است.

پیشنهاد کاربران

بپرس