( کاخ آینه خانه ) کاخ آینه خانه. [ خ ِ ی ِ ن َ / ن ِ، ن َ / ن ِ ] ( اِخ ) از ابنیه عهد صفوی در اصفهان. در گزارشهای باستان شناسی آمده : عمارت آئینه خانه بفاصله تقریباً پنجاه متر در مشرق کارخانه هفت دست فعلی و شصت متر فاصله از رودخانه زاینده رود به سمت پل خواجو واقع بوده و مشتمل بر تالاری شگفت و عالی بوده است که دوازده یا هیجده ستون دوازده متری از چوب سدر طاق مجلل آن را نگاهداری میکرده است و ترتیب چوب بست طاق آن نیز مانند چهلستون بوده است. نقشه عمارت آینه خانه تقریباً مانند چهلستون ولی کوچکتر از آن بوده و طول عمارت 24 متر و عرض آن 21 متر و چهارستون مرکزی آن مانند چهار ستون مرکزی عمارت چهلستون بر روی چهارپایه سنگی حجاری شده بشکل چهارشیر قرار داشته که در گوشه های حوض وسط تالار واقع میشده است ، و از دهان چهار شیر مجاور حوض آب بداخل حوض جهش میکرده ( دو پایه از چهار ستون مرکزی آینه خانه که یکی از آنها نسبةً سالم مانده است اکنون در وسط دو باغچه گلکاری طرفین خیابان مدخل چهلستون زینت افزای باغچه های مزبور میباشد و در نظر است باچهارپایه مجسمه های سنگی چهارگوشه حوض چهلستون که باقیمانده های یک عمارت دیگر منهدم شده صفوی به نام «سرپوشیده » است در محل مناسبی در عمارت چهلستون نگاهداری شود ). نمای تالار آینه خانه به سمت شمال رودخانه زاینده رود بوده یک سالن بزرگ بعد از ایوان با گنبدی عالی داشته که از دو طرف بوسیله درهای نقاشی و پنجره های مشبک مسدود میشده است و اطراف آن اطاقهای دیگری بوده ، کف عمارت از تخته سنگهای بزرگ مفروش بوده که بوسیله پلکانهای سنگی به نهری سنگی که دورتادور عمارت میگردید منتهی میشده است. تزئینات این عمارت شامل قابهای مزین ، کتیبه ها، نقاشیها، طلاکاریها وتزئینات بلورین بوده و همه دیوارها و سقف آن از آینه هائی تزئین میشده که یکپارچه بوده و طول آنها از یک متر و نیم تا دو متر و نیم و عرض آنها کمتر از یک متر نبوده است. انعکاس رودخانه زاینده رود و بیشه های ساحل شمالی آن در آینه ها منظره ای بی نهایت جالب و دلکش بوجودمی آورده و بی اختیار تماشاچیان را به تحسین و تمجید وامیداشته است. این عمارت در سال 1319 قمری منهدم گردیده است. ( گزارشهای باستان شناسی ج 3 صص 199 - 201 ).
