کاتب هَزاره، فیض محمد (غزنین ۱۲۷۹ـ کابل ۱۳۰۸ق)
روحانی تاریخ نگار شیعی افغانستان. تحصیلات خود را در زادگاهش، قندهار، لاهور، کابل و به روایتی نجف به پایان رساند و با دانش های متداول روزگار آشنا شد و در خوشنویسی مهارت یافت و به همین دلیل به سِمَت منشی حضور امیر عبدالرحمن خان و پسرش حبیب الله خان (۱۳۱۹ـ۱۳۳۷ق) انتخاب و به «کاتب» مشهور شد. وی به رغم پیوندش با دربار از جنبش مشروطیت افغانستان حمایت نمود. از این رو در ۱۳۲۷ق به زندان افتاد. او کتاب سراج التواریخ را با استفاده از اسناد و مدارک دولتی به دستور حبیب الله خان نوشت. کاتب در دوره امان الله خان (۱۲۳۷ـ۱۲۴۷ق) تصدی امور تعلیم و تربیت و تألیف کتب درسی را به عهده داشت. در دورۀ بچه سقا (۱۳۰۷ـ۱۳۰۸) و شورش مردم هزاره علیه وی، کاتب مأمور ترغیب مردم به صلح با حکومت شد ولی جاسوسان بچه سقا وی را متهم به تحریک بیشتر مردم علیه امیر کردند و همین امر سبب گردید تا کاتب شکنجه شود. او برای معالجه به ایران آمد، ولی براثر شدت آسیب های وارده درگذشت و در چنداول کابل به خاک سپرده شد. از او مکتوب بسیاری برجای مانده است.
روحانی تاریخ نگار شیعی افغانستان. تحصیلات خود را در زادگاهش، قندهار، لاهور، کابل و به روایتی نجف به پایان رساند و با دانش های متداول روزگار آشنا شد و در خوشنویسی مهارت یافت و به همین دلیل به سِمَت منشی حضور امیر عبدالرحمن خان و پسرش حبیب الله خان (۱۳۱۹ـ۱۳۳۷ق) انتخاب و به «کاتب» مشهور شد. وی به رغم پیوندش با دربار از جنبش مشروطیت افغانستان حمایت نمود. از این رو در ۱۳۲۷ق به زندان افتاد. او کتاب سراج التواریخ را با استفاده از اسناد و مدارک دولتی به دستور حبیب الله خان نوشت. کاتب در دوره امان الله خان (۱۲۳۷ـ۱۲۴۷ق) تصدی امور تعلیم و تربیت و تألیف کتب درسی را به عهده داشت. در دورۀ بچه سقا (۱۳۰۷ـ۱۳۰۸) و شورش مردم هزاره علیه وی، کاتب مأمور ترغیب مردم به صلح با حکومت شد ولی جاسوسان بچه سقا وی را متهم به تحریک بیشتر مردم علیه امیر کردند و همین امر سبب گردید تا کاتب شکنجه شود. او برای معالجه به ایران آمد، ولی براثر شدت آسیب های وارده درگذشت و در چنداول کابل به خاک سپرده شد. از او مکتوب بسیاری برجای مانده است.