کاتالیزکردن (catalysis)
تغییر سرعت واکنش شیمیایی، با استفاده از ماده ای اضافی، با نام کاتالیزگر، که واکنش در آن تغییر شیمیایی ایجاد نمی کند. آنزیم ها ازجمله قوی ترین کاتالیزگرهایند و نقشی حیاتی در زندگی موجودات زنده دارند. آنزیم ها انجام واکنش هایی را تسریع می کنند که در غیاب آن ها باید در دماهایی صورت می گرفتند که اغلب مواد آلی در آن دماها نابود می شوند. کاتالیزگرهایی که محلول اند یا حالت فیزیکی آن ها با واکنشگرها یکی است، کاتالیزگر همگن نامیده می شوند. این نوع کاتالیزگر با یکی از واکنشگرها ترکیب می شود تا ترکیبی واسطه تشکیل دهد که با واکنشگر دوم آسان تر ترکیب شود. کاتالیزگر تعادل واکنش را به هم نمی زند، زیرا تجزیۀ فرآورده ها به واکنشگرها نیز به همین میزان سرعت می گیرد. مثالی از کاتالیزکردن همگن تشکیل تری اکسید گوگرد از طریق واکنش دی اکسید گوگرد با اکسیژن است که در آن، از کاتالیزگر دی اکسید نیتروژن استفاده می شود. کاتالیزگری که در فازی سوای فاز واکنشگرها باشد، کاتالیزگر ناهمگن یا کاتالیزگر تماسی نامیده می شود. کاتالیزگرهای تماسی موادی اند که می توانند مولکول های گازها یا مایعات را روی سطح خود جذب کنند. مثالی از کاتالیزکردن ناهمگن استفاده از ذرات ریز پلاتین برای کاتالیزکردن واکنش منواکسید کربن با اکسیژن به منظور تشکیل دی اکسید کربن است. از این واکنش در دستگاه مبدل کاتالیزی اتومبیل ها برای حذف گاز منواکسید کربن از گاز خروجی اگزوز استفاده می کنند.
تغییر سرعت واکنش شیمیایی، با استفاده از ماده ای اضافی، با نام کاتالیزگر، که واکنش در آن تغییر شیمیایی ایجاد نمی کند. آنزیم ها ازجمله قوی ترین کاتالیزگرهایند و نقشی حیاتی در زندگی موجودات زنده دارند. آنزیم ها انجام واکنش هایی را تسریع می کنند که در غیاب آن ها باید در دماهایی صورت می گرفتند که اغلب مواد آلی در آن دماها نابود می شوند. کاتالیزگرهایی که محلول اند یا حالت فیزیکی آن ها با واکنشگرها یکی است، کاتالیزگر همگن نامیده می شوند. این نوع کاتالیزگر با یکی از واکنشگرها ترکیب می شود تا ترکیبی واسطه تشکیل دهد که با واکنشگر دوم آسان تر ترکیب شود. کاتالیزگر تعادل واکنش را به هم نمی زند، زیرا تجزیۀ فرآورده ها به واکنشگرها نیز به همین میزان سرعت می گیرد. مثالی از کاتالیزکردن همگن تشکیل تری اکسید گوگرد از طریق واکنش دی اکسید گوگرد با اکسیژن است که در آن، از کاتالیزگر دی اکسید نیتروژن استفاده می شود. کاتالیزگری که در فازی سوای فاز واکنشگرها باشد، کاتالیزگر ناهمگن یا کاتالیزگر تماسی نامیده می شود. کاتالیزگرهای تماسی موادی اند که می توانند مولکول های گازها یا مایعات را روی سطح خود جذب کنند. مثالی از کاتالیزکردن ناهمگن استفاده از ذرات ریز پلاتین برای کاتالیزکردن واکنش منواکسید کربن با اکسیژن به منظور تشکیل دی اکسید کربن است. از این واکنش در دستگاه مبدل کاتالیزی اتومبیل ها برای حذف گاز منواکسید کربن از گاز خروجی اگزوز استفاده می کنند.
wikijoo: کاتالیزکردن