در نقشه برداری، ژیروتئودولیت ( با نام دیگر: ژیروسکوپ نقشه برداری ) ابزاری متشکل از یک قطب نمای ژیروسکوپی است که بر روی یک تئودولیت سوار شده است . از ژیروتئودولیت برای تعیین جهت شمال واقعی استفاده می شود و ابزار اصلی جهت یابی در نقشه برداری معدن [ ۱] و در مهندسی تونل به شمار می رود، زیرا در چنین موقعیت هایی رصد ستارگان امکانپذیر نبوده و GPS نیز کار نمی کند.
در سال 1852، لئون فوکو، فیزیکدان فرانسوی کشف کرد که یک ژیروسکوپ با دو درجه آزادی شمال را نشان می دهد. این اصل توسط ماکس شولر در سال 1921 برای ساخت اولین ژیروسکوپ نقشه برداری اقتباس شد. در سال 1949، ژیروتئودولیت - در آن زمان "نشانگر نصف النهار" یا "شاخص نصف النهار"[ ۲] نامیده می شد - برای اولین بار توسط آکادمی معدن کلاوستال در زیر زمین استفاده شد. چندین سال بعد این ابزار با اضافه شدن تلسکوپی با قابلیت تصحیح خودکار کلیماسیون ارتقا پیدا کرد. در سال 1960، شرکت فنل کسل اولین سری از ژیروتئودولیت های KT1 را تولید کرد. [ ۳] بعدها فنل کسل و دیگر کمپانی ها تجهیزات ژیروسکوپی دیگری را تولید کردند که می توان آنها را روی تئودولیت های معمولی نصب کرد. [ ۴]
ژیروسکوپ در یک کره نصب شده است که برای کاهش نفوذ مغناطیسی با فلز Mu پوشیده شده و توسط یک دوک به محور عمودی تئودولیت متصل شده است. چرخ ژیروسکوپ که انرژی آن از باتری تامین می شود با سرعت 20، 000 دور در دقیقه یا بیشتر تا زمانی که ژیروسکوپ جهت شمال را پیدا کند، می چرخد. [ ۲] یک سیستم نوری جداگانه به اپراتور اجازه می دهد تا تئودولیت را بچرخاند و صفر لمب را در امتداد محور چرخش ژیروسکوپ قرار دهد. با ردیابی محور چرخش در هنگام نوسان حول نصف النهار، می توان با قرائت دایره آزیموت تئودولیت، مجموعه ای از نقاط اکسترمم ثابت نوسان را ثبت نمود و سپس با محاسبه میانگین مقادیر ثبت شده برآورد مناسبی از نصف النهار محل را بدست آورد. با تنظیم دقیق و مشاهدات مکرر می توان به دقت 10 ثانیه کمانی در محاسبه نصف النهار حقیقی دست یافت. [ ۵] این برآورد از نصف النهار به علت اینکه گشتاور صفر سیستم تعلیق دقیقاً با نصف النهار حقیقی مطابقت ندارد و به دلیل وجود خطاهای اندازه گیری در اکسترمم نوسانات میرا، دارای خطا می باشد. با تصحیح برآورد اولیه نصف النهار تا حد چند دقیقه کمانی و تراز کردن صحیح گشتاور صفر سیستم تعلیق، می توان این خطاها را تعدیل کرد. [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر سال 1852، لئون فوکو، فیزیکدان فرانسوی کشف کرد که یک ژیروسکوپ با دو درجه آزادی شمال را نشان می دهد. این اصل توسط ماکس شولر در سال 1921 برای ساخت اولین ژیروسکوپ نقشه برداری اقتباس شد. در سال 1949، ژیروتئودولیت - در آن زمان "نشانگر نصف النهار" یا "شاخص نصف النهار"[ ۲] نامیده می شد - برای اولین بار توسط آکادمی معدن کلاوستال در زیر زمین استفاده شد. چندین سال بعد این ابزار با اضافه شدن تلسکوپی با قابلیت تصحیح خودکار کلیماسیون ارتقا پیدا کرد. در سال 1960، شرکت فنل کسل اولین سری از ژیروتئودولیت های KT1 را تولید کرد. [ ۳] بعدها فنل کسل و دیگر کمپانی ها تجهیزات ژیروسکوپی دیگری را تولید کردند که می توان آنها را روی تئودولیت های معمولی نصب کرد. [ ۴]
ژیروسکوپ در یک کره نصب شده است که برای کاهش نفوذ مغناطیسی با فلز Mu پوشیده شده و توسط یک دوک به محور عمودی تئودولیت متصل شده است. چرخ ژیروسکوپ که انرژی آن از باتری تامین می شود با سرعت 20، 000 دور در دقیقه یا بیشتر تا زمانی که ژیروسکوپ جهت شمال را پیدا کند، می چرخد. [ ۲] یک سیستم نوری جداگانه به اپراتور اجازه می دهد تا تئودولیت را بچرخاند و صفر لمب را در امتداد محور چرخش ژیروسکوپ قرار دهد. با ردیابی محور چرخش در هنگام نوسان حول نصف النهار، می توان با قرائت دایره آزیموت تئودولیت، مجموعه ای از نقاط اکسترمم ثابت نوسان را ثبت نمود و سپس با محاسبه میانگین مقادیر ثبت شده برآورد مناسبی از نصف النهار محل را بدست آورد. با تنظیم دقیق و مشاهدات مکرر می توان به دقت 10 ثانیه کمانی در محاسبه نصف النهار حقیقی دست یافت. [ ۵] این برآورد از نصف النهار به علت اینکه گشتاور صفر سیستم تعلیق دقیقاً با نصف النهار حقیقی مطابقت ندارد و به دلیل وجود خطاهای اندازه گیری در اکسترمم نوسانات میرا، دارای خطا می باشد. با تصحیح برآورد اولیه نصف النهار تا حد چند دقیقه کمانی و تراز کردن صحیح گشتاور صفر سیستم تعلیق، می توان این خطاها را تعدیل کرد. [ ۶]
wiki: ژیروتئودولیت