ژنده

📖 منبع:
Bartholomae, Christian. Altiranisches W�rterbuch. Strassburg: Tr�bner, 1904, p. 575 ( s. v. zanənta - ) .
Hoffmann, Karl. Aufs�tze zur Indoiranistik. Wiesbaden: Reichert, 1975.
Kellens, Jean. �tudes avestiques et mazd�ennes. Wiesbaden: Reichert, 1995.
- - -
۲. فارسی میانه ( پهلوی )
پهلوی: žand / žandīg = �کهنه، فرسوده، مندرس�.
به کاررفته در متون دینی و حقوقی زرتشتی ( مثلاً درباره ی جامه ی کهنه ) .
📖 منابع:
MacKenzie, D. N. A Concise Pahlavi Dictionary. London: Oxford University Press, 1971, p. 94 ( s. v. žand ) .
Nyberg, H. S. A Manual of Pahlavi. Wiesbaden: Harrassowitz, 1964.
Henning, W. B. Selected Papers I: Zoroastrian Studies. Leiden: Brill, 1977.
Tavadia, J. C. Die mittelpersische Sprache und Literatur der Zarathustrier. Leipzig: Harrassowitz, 1956.
- - -
۳. فارسی نو
از پهلوی به فارسی دری آمده: ژِنده = �کهنه، فرسوده، پاره�.
در فارسی عامیانه: جِنده.
تحول معنایی
1. معنای اصلی: �کهنه، فرسوده، پاره� ( مثلاً جامه ی ژنده ) .
2. استعاری: �روسپی� = کسی که �فرسوده و دست به دست شده� پنداشته می شد.
3. هر دو معنا در فارسی امروز زنده اند.
📖 منابع:
Horn, Paul. Grundriss der neupersischen Etymologie. Strassburg: Tr�bner, 1893, p. 86 ( s. v. žanda ) .
Henning, W. B. “Mitteliranisch. ” In: Handbuch der Orientalistik, Leiden: Brill, 1958.
Lazard, Gilbert. La langue des plus anciens monuments de la prose persane. Paris: Klincksieck, 1963.
Meillet, Antoine & Benveniste, �mile. Grammaire du vieux - perse. Paris: Champion, 1931.
- - -
۴. مقایسه با سانسکریت ( هندواروپایی )
jīrṇa ( जीर्ण ) = کهنه، فرسوده.
chinna ( छिन्न ) = پاره شده.
این ها هم ریشه با اوستایی zanənta - و پهلوی žand هستند.
📖 منابع:
Monier - Williams, Monier. A Sanskrit - English Dictionary. Oxford: Clarendon Press, 1899 ( s. v. jīrṇa, chinna ) .
Mayrhofer, Manfred. Kurzgefasstes etymologisches W�rterbuch des Altindischen. Heidelberg: Winter, 1956–1980.
Whitney, William Dwight. Sanskrit Grammar. Leipzig: Breitkopf & H�rtel, 1889.
Macdonell, Arthur A. A Sanskrit Grammar for Students. Oxford: Oxford University Press, 1927.
- - -
✅ جمع بندی
ریشه ی ایرانی: اوستایی zanənta - → پهلوی žand / žandīg → فارسی نو ژِنده / جِنده.
هم ریشه با سانسکریت jīrṇa �فرسوده�.
معنای اصلی: �کهنه، پاره، فرسوده�.
معنای ثانوی ( استعاری ) : �روسپی� ( از راه تشبیه به �فرسودگی و دست به دست شدن� ) .
- - -