ژان باتیست لامارک ( به فرانسوی: Jean - Baptiste Lamarck ) با نام کامل ژان باتیست پیر آنتوان دو مونه شوالیه دو لا مارک ( به فرانسوی: Jean - Baptiste Pierre Antoine de Monet , Chevalier de la Marck ) یک سرباز، زیست شناس، دانشگاهی و یکی از اولین کسانی بود که پیشنهاد کرد فرگشت جانداران بوقوع پیوسته است و بر مبنای قوانین طبیعی پیش رفته است. وی واضع دیدگاه لامارکیسم است.
هنگامی که به خاطر بیماری ناچار شد ارتش را ترک گوید، می خواست پزشکی بخواند اما وضع مالیش اجازه نداد ولی به گیاهشناسی دل بست و در بانکی در پاریس نیز به کار مشغول شد. چهار بار ازدواج کرد ولی مرگ به هیچ کدام از همسرانش مجال نداد. یازده سال پیش از مرگش نابینا شد. یکی از پسرانش کر و دیگری مجنون بود. لامارک را جامعهٔ علمی فرانسه با تلاش های بوفون تا حدی به رسمیت شناخت. [ ۱]
لامارک برای بیان چگونگی وقوع تکامل دو نظریه استعمال و عدم استعمال اندام ها و ارثی بودن صفات اکتسابی را عنوان کرد. وی مشاهده کرد که اگر اندامی از بدن یک جاندار استفاده شود، بزرگ و کارآمدتر می شود و اگر عضوی بکار نیفتد، کوچک شده و تحلیل می رود؛ بنابراین جاندار در نتیجه ناهماهنگی در استفاده و عدم استفاده اندام های مختلف بدن در طول عمر فرد، ممکن است تا حدی تغییر یابد و بعضی از صفات را کسب کند. لامارک این گونه صفات اکتسابی را ارثی و قابل انتقال به اخلاف دانست.
این تئوری بسیار موفقیت آمیز بود و به اشاعه اندیشه تکامل کمک کرد. اما سرانجام معلوم شد که نظر لامارک، نادرست است. اینکه استفاده و عدم استفاده از اندام ها به کسب صفتی می انجامد، درست است؛ ولی اشتباه لامارک در این بود که برخلاف عقیده او صفات اکتسابی به ارث نمی رسند. یکی از تلاش هایی که لامارکیسم را باطل ساخت، آزمایشی مشهوری بود که به وسیلهٔ آوگوست وایسمان، زیست شناس قرن ۱۹ صورت گرفت، که نشان داد از تولید مثل موشهایی که دمشان را بریده اند، موش های دارای دم طبیعی ایجاد می شود؛ وی در این آزمایش دم موش های تازه متولدشده را به محض تولد قطع می کرد، با این استنباط که عدم وجود و استفاده از دم در موش ها باعث شود که این صفت در موش های نسل بعدی از بین برود، وی این آزمایش را تا نسل بیستم از موش ها ادامه داد ( دم ۲۰ نسل از موش های تازه متولد شده را قطع نمود ) ، اما برخلاف تصور دم موش ها نه تنها از بین نرفت بلکه حتی کوچکتر هم نشده بود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفهنگامی که به خاطر بیماری ناچار شد ارتش را ترک گوید، می خواست پزشکی بخواند اما وضع مالیش اجازه نداد ولی به گیاهشناسی دل بست و در بانکی در پاریس نیز به کار مشغول شد. چهار بار ازدواج کرد ولی مرگ به هیچ کدام از همسرانش مجال نداد. یازده سال پیش از مرگش نابینا شد. یکی از پسرانش کر و دیگری مجنون بود. لامارک را جامعهٔ علمی فرانسه با تلاش های بوفون تا حدی به رسمیت شناخت. [ ۱]
لامارک برای بیان چگونگی وقوع تکامل دو نظریه استعمال و عدم استعمال اندام ها و ارثی بودن صفات اکتسابی را عنوان کرد. وی مشاهده کرد که اگر اندامی از بدن یک جاندار استفاده شود، بزرگ و کارآمدتر می شود و اگر عضوی بکار نیفتد، کوچک شده و تحلیل می رود؛ بنابراین جاندار در نتیجه ناهماهنگی در استفاده و عدم استفاده اندام های مختلف بدن در طول عمر فرد، ممکن است تا حدی تغییر یابد و بعضی از صفات را کسب کند. لامارک این گونه صفات اکتسابی را ارثی و قابل انتقال به اخلاف دانست.
این تئوری بسیار موفقیت آمیز بود و به اشاعه اندیشه تکامل کمک کرد. اما سرانجام معلوم شد که نظر لامارک، نادرست است. اینکه استفاده و عدم استفاده از اندام ها به کسب صفتی می انجامد، درست است؛ ولی اشتباه لامارک در این بود که برخلاف عقیده او صفات اکتسابی به ارث نمی رسند. یکی از تلاش هایی که لامارکیسم را باطل ساخت، آزمایشی مشهوری بود که به وسیلهٔ آوگوست وایسمان، زیست شناس قرن ۱۹ صورت گرفت، که نشان داد از تولید مثل موشهایی که دمشان را بریده اند، موش های دارای دم طبیعی ایجاد می شود؛ وی در این آزمایش دم موش های تازه متولدشده را به محض تولد قطع می کرد، با این استنباط که عدم وجود و استفاده از دم در موش ها باعث شود که این صفت در موش های نسل بعدی از بین برود، وی این آزمایش را تا نسل بیستم از موش ها ادامه داد ( دم ۲۰ نسل از موش های تازه متولد شده را قطع نمود ) ، اما برخلاف تصور دم موش ها نه تنها از بین نرفت بلکه حتی کوچکتر هم نشده بود.
wiki: ژان بتیست لامارک