ژان–باتیست فُوریه ( به فرانسوی: Jean - Baptiste Feuvrier ) ، ( ۶ اکتبر ۱۸۴۲ – ۲۹ نوامبر ۱۹۲۶ ) پزشک نظامی و خاطره نویس اهل فرانسه بود که از اوت ۱۸۸۹ تا اکتبر ۱۸۹۲ پزشک خصوصی ناصرالدین شاه قاجار بود و کتاب سه سال در دربار ایران را نوشت.
... [مشاهده متن کامل]
وی تنها پسر فرانسوا آنتوان بود که او جراح دامپزشکی در ارتش فرانسه بود. ژان - باتیست در بین سال های ۱۸۶۱ تا ۱۸۶۵ میلادی در مدرسهٔ نظامی بهداشت در استراسبورگ تحصیل کرد و دورهٔ دکترایش را در پاریس گذراند. وی در اکتبر ۱۸۶۶ با درجهٔ سرگردی به استخدام ارتش فرانسه در آمد و در الجزایر ( ۱۸۶۶–۱۸۶۹ ) و کلمار ( ۱۸۶۹ ) خدمت کرد و در نبردهای متعددی در طول جنگ فرانسه و پروس شرکت کرد.
زندگی حرفه ای او با انتصاب به عنوان پزشک شخصی نیکولاس اول پادشاه مونته نگرو در سال های ۸۰–۱۸۷۳ و ۱۸۸۶–۱۸۸۶ چرخش جدیدی پیدا کرد. او در کارزار نیکلاس در حمایت از شورشیان هرزگوین علیه عثمانی ( ۱۸۷۶–۱۸۷۷ ) شرکت کرد. در فاصلهٔ بین مأموریت های مونته نگرو، او مأموریت های مختلفی داشت، به ویژه در تونس ( ۱۸۸۱–۱۸۸۲ ) ، که بیمارستان لامانوبا را ایجاد کرد و مدتی مدیر آن بود.
حضور یک پزشک فرانسوی به عنوان اولین پزشک شاه قاجار، از ارکان مهم دیپلماسی فرانسه بود. این سمت توسط ژوزف تولوزان به مدت سی سال اشغال شده بود تا اینکه او تصمیم گرفت در پایان سال ۱۸۸۸ بازنشسته شود. اوژن اسپولر، وزیر امور خارجهٔ فرانسه، در ژانویهٔ ۱۸۸۹ از وزارت جنگ خواست تا فوریه را مأمور کند، و او متعاقباً شخصاً با او تماس گرفت. تولوزان در حالی که همراه ناصرالدین شاه در سومین سفر اروپایی خود در پاریس بود، بیمار شد و نتوانست سفر را به تهران ادامه دهد. او در اوت ۱۸۸۹ فوریه را به عنوان جانشین خود معرفی کرد. به فووریه یک سال مرخصی اعطا شد تا جانشین تولوزان در مأموریتی مشابه تجربهٔ مونته نگرویش شود.
این مأموریت از همان ابتدا با این واقعیت مواجه شد که وزیر مختار بریتانیا در ایران، هنری دراموند ولف، فرد دیگری را برای جانشینی تولوزان در نظر داشت. امین السلطان که در آن زمان طرفدار انگلیس بود، نتوانست این نامزد را به شاه تحمیل کند. شاه و همراهانش در ماه اوت پاریس را ترک کردند و با قطار از اروپا به روسیه رفتند. در ولادی قفقاز، با هشدار یکی از دوستان روسی، فووریه نقشهٔ امین السلطان را خنثی کرد که می خواست او را با گروهی دیگر از طریق باکو و انزلی به تهران بفرستد. او با سفر زمینی همراه با ناصرالدین، موفق شد شاه را در سپتامبر ۱۸۸۹ در باسمنج نزدیک تبریز درمان کند. این امر علی رغم دسیسه های امین السلطان و پزشکان ایرانی شاه، اما با حمایت اعتمادالسلطنه، و بهبود سریع ناصرالدین شاه باعث شد فوریه در دربار ایران شهرت خوبی پیدا کند. او اکنون به اندرون سلطنتی دسترسی آزاد داشت و در سفرها و میهمانی های شکار، شاه را همراهی می کرد. بسیاری از مقامات قاجار، به ویژه شاهزاده کامران میرزا نایب السلطنه، از بیماران او بودند.
... [مشاهده متن کامل]
وی تنها پسر فرانسوا آنتوان بود که او جراح دامپزشکی در ارتش فرانسه بود. ژان - باتیست در بین سال های ۱۸۶۱ تا ۱۸۶۵ میلادی در مدرسهٔ نظامی بهداشت در استراسبورگ تحصیل کرد و دورهٔ دکترایش را در پاریس گذراند. وی در اکتبر ۱۸۶۶ با درجهٔ سرگردی به استخدام ارتش فرانسه در آمد و در الجزایر ( ۱۸۶۶–۱۸۶۹ ) و کلمار ( ۱۸۶۹ ) خدمت کرد و در نبردهای متعددی در طول جنگ فرانسه و پروس شرکت کرد.
زندگی حرفه ای او با انتصاب به عنوان پزشک شخصی نیکولاس اول پادشاه مونته نگرو در سال های ۸۰–۱۸۷۳ و ۱۸۸۶–۱۸۸۶ چرخش جدیدی پیدا کرد. او در کارزار نیکلاس در حمایت از شورشیان هرزگوین علیه عثمانی ( ۱۸۷۶–۱۸۷۷ ) شرکت کرد. در فاصلهٔ بین مأموریت های مونته نگرو، او مأموریت های مختلفی داشت، به ویژه در تونس ( ۱۸۸۱–۱۸۸۲ ) ، که بیمارستان لامانوبا را ایجاد کرد و مدتی مدیر آن بود.
حضور یک پزشک فرانسوی به عنوان اولین پزشک شاه قاجار، از ارکان مهم دیپلماسی فرانسه بود. این سمت توسط ژوزف تولوزان به مدت سی سال اشغال شده بود تا اینکه او تصمیم گرفت در پایان سال ۱۸۸۸ بازنشسته شود. اوژن اسپولر، وزیر امور خارجهٔ فرانسه، در ژانویهٔ ۱۸۸۹ از وزارت جنگ خواست تا فوریه را مأمور کند، و او متعاقباً شخصاً با او تماس گرفت. تولوزان در حالی که همراه ناصرالدین شاه در سومین سفر اروپایی خود در پاریس بود، بیمار شد و نتوانست سفر را به تهران ادامه دهد. او در اوت ۱۸۸۹ فوریه را به عنوان جانشین خود معرفی کرد. به فووریه یک سال مرخصی اعطا شد تا جانشین تولوزان در مأموریتی مشابه تجربهٔ مونته نگرویش شود.
این مأموریت از همان ابتدا با این واقعیت مواجه شد که وزیر مختار بریتانیا در ایران، هنری دراموند ولف، فرد دیگری را برای جانشینی تولوزان در نظر داشت. امین السلطان که در آن زمان طرفدار انگلیس بود، نتوانست این نامزد را به شاه تحمیل کند. شاه و همراهانش در ماه اوت پاریس را ترک کردند و با قطار از اروپا به روسیه رفتند. در ولادی قفقاز، با هشدار یکی از دوستان روسی، فووریه نقشهٔ امین السلطان را خنثی کرد که می خواست او را با گروهی دیگر از طریق باکو و انزلی به تهران بفرستد. او با سفر زمینی همراه با ناصرالدین، موفق شد شاه را در سپتامبر ۱۸۸۹ در باسمنج نزدیک تبریز درمان کند. این امر علی رغم دسیسه های امین السلطان و پزشکان ایرانی شاه، اما با حمایت اعتمادالسلطنه، و بهبود سریع ناصرالدین شاه باعث شد فوریه در دربار ایران شهرت خوبی پیدا کند. او اکنون به اندرون سلطنتی دسترسی آزاد داشت و در سفرها و میهمانی های شکار، شاه را همراهی می کرد. بسیاری از مقامات قاجار، به ویژه شاهزاده کامران میرزا نایب السلطنه، از بیماران او بودند.
