چینی ماندارین

ماندارین ( چینی ساده شده: 官话، چینی سنتی: 官話، پین یین: Mǐn yǔ؛ به معنی «گفتار مقامات» ) یک گروه از زبان های چینی است که در قسمت های شمالی و جنوب غربی چین صحبت می شود. گویش پکنی که پایه و اساس چینی معیار به شمار می رود، زیرمجموعه این زبان است. از آنجایی که ماندارین از شمال چین ریشه گرفته و بیشتر زبان ها و گویش های ماندارین در شمال کشور یافت می شوند، گاه به ماندارین چینی شمالی ( 北方话، běifānghuà، «گفتار شمالی» ) نیز گفته می شود. بیشتر گونه های ماندارین همچون گویش جنوب غربی ( شامل سیچوآنی ) و یانگ تسه پایین ( مثل نانجینگی ) از فهم متقابل نسبت به یکدیگر برخوردار نیستند و در برابر ماندارین معیار نیز تا حدی فهمیده می شوند. ماندارین با حدود یک میلیارد سخنور بومی، نخستین زبان جهان بر پایه جمعیت سخنوران بومی است.
ماندارین بزرگترین گروه از هفت یا ده گروه گویش چینی است و توسط ۷۰ درصد از کل سخنوران چینی در یک منطقه جغرافیایی بزرگ از یون نان در جنوب غرب تا سین کیانگ در شمال غرب و هیلونگ جیانگ شمال شرق صحبت می شود. این پراکندگی به طور کلی به آسانی سفر و ارتباطات در دشت شمال چین در مقایسه با جنوب کوهستانی، همراه با گسترش اخیر ماندارین به مناطق مرزی نسبت داده می شود.
در بیشتر هزاره اخیر، پایتخت چین همواره در مناطق ماندارین زبان قرار داشته و از قرن چهاردهم گونه هایی از آن به عنوان زبان میانجی در سرتاسر کشور کاربرد داشته اند. در اوایل قرن بیستم، یک گونه استاندارد مبتنی بر گویش پکن همراه با عناصر سایر گویش های ماندارین، به عنوان زبان ملی چین پذیرفته شد. چینی معیار زبان رسمی جمهوری خلق چین و تایوان و یکی از ۴ زبان رسمی سنگاپور است. ماندارین همچنین در میان بیشتر گروه های شورشی و مناطق چندقومی میانمار زبان رسمی یا زبان میانجی است. از ماندارین به عنوان یکی از زبان های کاری سازمان ملل هم استفاده می شود و آن همچنین یکی از پرکاربردترین انواع زبان های چینی در بین جوامع چینی دور از وطن و متداول ترین زبان چینی که به غیرچینی زبانان آموزش داده می شود است.
از نام ماندارین علاوه بر اشاره به مجموعه این زبان ها، برای نامیدن زبانی مشخص به نام ماندارین معیار نیز استفاده می شود. این زبان بیش از هر زبانی بر روی کره زمین صحبت می شود.
در زبان انگلیسی، کلمه ماندارین به دو مفهوم اشاره می کند:
• به ماندارین استاندارد یا چینی استاندارد ( Putonghua/Guoyu ) ، که بر پایه گویش پکنی بنا شده است. ماندارین استاندارد به عنوان زبان رسمی جمهوری خلق چین و زبان رسمی جمهوری چین ( تایوان ) و یکی از زبانهای رسمی سنگاپور مورد استفاده قرار می گیرد. این زبان یکی از ۶ زبان رسمی سازمان ملل می باشد.
• به تمام گویش هایی که در شمال و جنوب غربی چین صحبت می شوند و همگی از نظر زبان شناسی ماندارین نامیده می شوند.