چیترا

چیترا نمایشنامه ای از رابیندرانات تاگور است. تاگور این نمایشنامه را براساس یکی از داستان های ماهابهاراتا نوشته و جریان عشق میان شاه دخت چیترانگادا و شاه زاده آرجونا را روایت کرده است. این عشق، نخست با ترفند و نیرنگ آغاز می شود و بار دراماتیک نمایش نامه، همه، بر دوش کشمکش درونی پیرامون این ترفند و نیرنگ است. این نمایش برای اولین بار در ایران در سال ۱۳۹۲ به کارگردانی استاد رامان عالی پور در تالار برج آزادی تهران به روی صحنه رفت.
تاگور چیترا را به شعر نوشته است و این نمایشنامه از مهم ترین چامه نمایشنامه های ادبیات مدرن هند به شمار می آید.
رابیندرانات تاگور، شاعر بلندآوازه ی بنگالی، چیترا را بر پایه ی کوهی از دانش و تجربه ی پیشینیان خود در فن شعر و نمایش و براساس داستانی از ماهابهاراتا نگاشته است. درحقیقت چیترا مانند کوه یخی است که تنها قله ی آن - که متن نمایش باشد - از آب بیرون است و به دید می آید؛ ولی زیر این قله ، کوهی از تاریخ، هنر، ادبیات و زیبایی در اقیانوس فرهنگ هندی نهفته است. چیترا نخستین بار به زبان بنگالی در 1891 نوشته شده است و خود تاگور در سال 1913 آن را به زبان انگلیسی برگرداند. نسخه ی بنگالی اثر، سرشار از جوشش های شعری و بازی های زبانی و کنایه ها و استعاره هایی است که به دلیل نارساییِ زبان انگلیسی، در نسخه ی انگلیسی چیترا حذف شده اند. بااین حال نسخه ی انگلیسی نیز، چه به لحاظ بازی های زبانی و شعری، چه از نظر بار دراماتیک، اثری بسیار تاثیرگذار است.
توصیفات تاگور از طبیعت در چیترا بی همتا است؛ کنش ها و واکنش های دراماتیک نیز بی نظیرند. او آثار خود را به زبانی می نوشت که هم تحصیل کرده ها و هم دهقانان بنگالی توانایی خواندن و فهم آن را داشته باشند و از آن لذت ببرند و با این کار بود که توانست در زندگی اجتماعی و پیشرفت فکری مردمان بنگال نقش پررنگی بازی کند.
تاگور چیترا را در یک پرده و نُه صحنه نگاشته است. این نمایش نامه از داستان چیترانگادا و آرجونا از بهره ی نخست منظومه ی ماهابهاراتا به نام آدی پاروا گرفته شده است. براساس این داستان آرجونا در لباسی مبدل برای توبه از گناهی که مرتکب شده به وانواس یا «پرسه گردی» رفته است. در راه گزارش به مانیپور می افتد و در آن جا چیترانگادا، دختر زیبای چیتراواهانا پادشاه مانیپور، را می بیند و شیفته ی زیبایی اش می شود.