چنین گفت زردشت

دانشنامه آزاد فارسی

چنین گفت زردشت (Also sprach Zarathustra)
(عنوان فرعی: کتابی برای همه کس و هیچ کس) کتابی در فلسفه، نوشتۀ فریدریش نیچه، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۸۸۵. از مشهورترین آثار نیچه به شمار می رود و سبک شاعرانه و پیامبرانۀ آن کاملاً تازگی دارد، در یک پیش گفتار با عنوان «پیش گفتار زردشت» و چهار بخش تدوین شده است. دو مفهوم بنیادین فلسفۀ نیچه در این کتاب بازتاب یافته است؛ یکی مفهوم ابرمرد، و دیگری مفهوم بازگشت جاودانه. زردشتِ نیچه، همان زردشت پیامبر باستانی ایرانی نیست؛ زردشت نیچه، پیامبر ساخته و پرداختۀ فیلسوفی است که طرز سنتی بیان فلسفی را برای بیان اندیشه هایش مناسب نمی داند، و این گونه با آفرینش شاعرانۀ پیامبری خطابگر آموزه های خود را در هیأتی نمادین، روایی، و به طریق اولی غنایی عرضه می کند. عمده ترین بحث زردشتِ از کوهستان به زیرآمده در پیش گفتار، سه دگردیسی بنیادین است که هم با مراحل زندگی فردی، هم با مراحل آگاهی جمعی نسبت دارد و در قالب سه نماد «شتر»، «شیر»، و «کودک» طرح می شود و این که چگونه شتر وشیر به کودک بدل می شود. کانون حملات انتقادی و خطابی زردشت، در آموزه هایش، ایدئالیسم است. سخن سرایی نیچه، در قالب طنز و نمادپردازی و کنایه های لفظی و معنوی، آمیخته با جناس سازی های گه گاه پرطمطراق، متن چنین گفت زردشت را گاه چندان با ادبیات درگیر می کند که معنی فراموش می شود. با این همه، صلابت سخن جزء تفکیک ناپذیر اثر است، چه، دست کم به باور نیچه، چنان اندیشه هایی را جز بدین سان و با خون نتوان نوشت. ریشارد اشتراوس، پوئم سمفونی ای به همین نام دارد که مستقیماً از این کتاب ملهم است و از شاهکارهای موسیقی در نوع خود به شمار می رود (۱۸۹۶).

پیشنهاد کاربران

بپرس