چنگیزیان

عنوان جانشینان چنگیزخان که از اَعْقاب چهار پسر او، یا منسوب بدان ها بوده اند. با مرگ چنگیز در ۶۲۴ق، قلمرو چنگیز به چهار اُلوس تقسیم شد که حکمران هر اُلوس یکی از چهار پسر اصلی او جوجی، جَغَتای، اُوگتای و تولی بود. اندکی بعد، در ایران و چین نیز حکومت هایی از نسل چنگیز به وجود آمد که می توان تمامی آن ها را «چنگیزیان» نامید. ایلخانان، که در ۶۵۴ـ۷۳۶ق در ایران حکومت می کردند، دسته ای از چنگیزیان بودند. حکومت چنگیزیان بر قلمرو وسیع آسیا و مناسبات گستردۀ آن ها با اروپاییان موجبات رشد تجارت، صنعت و هنر را فراهم کرد. تساهل دینی چنگیزیان به همراه انسجام جغرافیایی و تمرکز سیاسی در هر یک از قلمروهای تصرف شده سهم عمده ای در تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی داشته است. گرچه نام چنگیزیان با جنگ، ویرانی و انحطاط همراه شد، آن ها به لحاظ اقتصادی و اجتماعی ویژگی های مثبتی نیز داشتند.