چلمقانی

ناشناس است. اما بر اساس شواهد و قراین تاریخی در محدوده شهرستان ابیورد سابق یا درگز امروزی قرار داشته است. علاوه بر این دشت مغان یا چول مغان دیگری در استان اردبیل وجود دارد که به جهت تاج گذاری نادرشاه افشار به سال 1148 هجری قمری در آن در جغرافیای تاریخی ایران
اشتهار یافته است. ناگفته نماند چول مغان خراسان موطن اجدادی طایفه چوله می باشد که برخی از امرا و سرداران آن با خدم و حشم از دوره شاه عباس اول از خراسان به سمیرم ( سفلی و علیا ) کوچ داده شده اند. امرای چوله بتدریج در مناصب مهم دولت صفویه، افشار، زند و قاجار قرار
گرفتند و نزدیک به سه قرن حاکمان مقتدر شهرستان سمیرم ( سفلی و علیا ) بودند. معروفترین امرای چوله در عصر صفوی: میرزا علی سلطان چوله، قلندر سلطان چوله ، علی قباد بیک چوله، بوداق سلطان چوله، علی قلی بیک چوله، نامدار سلطان چوله که همه حاکمان سمیرم ( سفلی و علیا ) ،
ایشیک آقاسی و وزرای دربار صفوی بودند. همچنین محمد خان چوله ، علی یار خان چوله و سردار اسحاق بن امیر چوله از سرداران بزرگ عصر افشار و فاتحان قندهار و هندوستان در رکاب نادر شاه افشار بودند. علاوه بر آن خوانین جانقربانی پوده ( حاکم سمیرم سفلی ) و خوانین و کلانتران
سامی ( حاکم سمیرم علیا ) در عصر زند و قاجار ، همه از مشهورترین امرای طایفه چوله در تاریخ ایران بودند. آنچه از داده های تاریخی در خصوص طایفه چوله بدست می آید همه نشان از جایگاه رفیع و وطن پرستی این طایفه در طول تاریخ دارد. شایان ذکر است که طایفه چوله ساکن سمیرم
( سفلی و علیا ) از سه تیره خانلر، بیکلر و آقالر تشکیل شده است،
قابل ذکر است که نام خانوادگی غالب خانواده های طایفه چوله در روستای قهه سمیرم سفلی ( دهاقان ) بر اساس نام موطن اجدادی آنان ( چول مغان خراسان ) ، چلمقانی یا چلمغانی انتخاب شده است. امروزه فامیل چلمقانی دودمانی معتبر و خوشنام در روستای قهه شهرستان دهاقان می باشد.
از نامداران فامیل چلمقانی قهه در تاریخ پانصدساله طایفه چوله، میتوان از سلطان ها، بیک ها و آقاهای این فامیل که در مناصب مهم سپاه صفوی، افشار، زند و قاجار اشتغال داشتند نام برد و در تاریخ معاصر نیز زاهد وارسته آخوند ملا محمدباقر چلمقانی قهه و شهدای والامقام این فامیل : شهید احمد چلمقانی قهه، شهید سیف الله چلمقانی قهه، شهید منصور و مسعود چلمقانی قهه را نام برد. کلیه مطالب مستند به منابع و اسناد تاریخی است. ( پژوهشگر و نویسنده دکتر عیسی شجاعی )

گرفتند و نزدیک به سه قرن حاکمان مقتدر شهرستان سمیرم ( سفلی و علیا ) بودند. معروفترین امرای چوله در عصر صفوی: میرزا علی سلطان چوله، قلندر سلطان چوله ، علی قباد بیک چوله، بوداق سلطان چوله، علی قلی بیک چوله، نامدار سلطان چوله که همه حاکمان سمیرم ( سفلی و علیا ) ، ایشیک آقاسی و وزرای دربار صفوی بودند. همچنین محمد خان چوله ، علی یار خان چوله و سردار اسحاق بن امیر چوله از سرداران بزرگ عصر افشار و فاتحان قندهار و هندوستان در رکاب نادر شاه افشار بودند. علاوه بر آن خوانین جانقربانی پوده ( حاکم سمیرم سفلی ) و خوانین و کلانتران سامی ( حاکم سمیرم علیا ) در عصر زند و قاجار ، همه از مشهورترین امرای طایفه چوله در تاریخ ایران بودند. آنچه از داده های تاریخی در خصوص طایفه چوله بدست می آید همه نشان از جایگاه رفیع و وطن پرستی این طایفه در طول تاریخ دارد. شایان ذکر است که طایفه چوله ساکن سمیرم ( سفلی و علیا ) از سه تیره خانلر، بیکلر و آقالر تشکیل شده است، که خوانین جانقربانی پوده و خوانین و کلانتران سامی سمیرم علیا از تیره خانلر و بیک های جانقربانی پوده و لاریچه، همچنین بیک های چلمقانی قهه و بیک های چوله ای تبار سمیرم علیا از تیره بیکلر و آقاها ( آقایون ) چلمقانی قهه، جانقربانی پوده و لاریچه، همچنین آقاهای چله کره، و چوله ای های سمیرم علیا از تیره آقالر می باشند. از این رو تا امروزه در اغلب روستاهای نام برده شده محله هایی به نام محله آقاها یا در زبان محلی آقایون وجود دارد که مستند به نام تیره آقالر می باشد. قابل ذکر است که نام خانوادگی غالب خانواده های طایفه چوله در روستای قهه سمیرم سفلی ( دهاقان ) بر اساس نام موطن اجدادی آنان ( چول مغان خراسان ) ، چلمقانی یا چلمغانی انتخاب شده است. امروزه فامیل چلمقانی دودمانی معتبر و خوشنام در روستای قهه شهرستان دهاقان می باشد.
از نامداران فامیل چلمقانی قهه در تاریخ پانصدساله طایفه چوله، میتوان از سلطان ها، بیک ها و آقاهای این فامیل که در مناصب مهم سپاه صفوی، افشار، زند و قاجار اشتغال داشتند نام برد و در تاریخ معاصر نیز می توان به زاهد وارسته، آخوند ملامحمد باقر چلمقانی قهه و شهدای والامقام این خاندان: شهید احمد چلمقانی قهه، شهید سیف الله چلمقانی قهه، شهید منصور و شهید مسعود چلمقانی قهه اشاره نمود. کلیه مطالب ارایه شده مستند به منابع و اسناد معتبر تاریخی می باشد. ( پژوهشگر و نویسنده: دکتر عیسی شجاعی )