چرخوک. [چ َ ] ( اِ ) چوبی باشد مخروطی که طفلان ریسمان بر آن بندند و نوعی بر زمین اندازند که تا مدتی در چرخ باشد. ( برهان ) ( آنندراج ). چوبی مخروطی که کودکان ریسمانی بر آن بسته و بر زمین گذاشته ریسمان را بکشند و تا مدتی در چرخ باشد. ( ناظم الاطباء ). آنرا گردنا نیز گویند. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). || چرخی است که با آن پنبه را از دانه جدا کنند. ( در اصطلاح اهالی گناباد خراسان ). جَرجیق. ( کتاب لغت محلی شوشتر ). جِقرِق. ( اصطلاح اهالی فیض آباد محولات بخش تربت حیدریه ). ابزار چوبی که پنبه تخم را از پنبه جدا کند.
فرهنگ عمید
۱. نوعی اسباب بازی به شکل تکۀ چوب تراشیده به شکل مخروط که دور آن نخ میپیچند و طوری روی زمین رها میکنند که مدتی گرد خود بچرخد، گردنا. ۲. چرخ کوچکی که با آن کاری انجام می دهند، مانند چرخ کوچک دستی که با آن پنبهدانه را از پنبه جدا می کنند. ۳. چرخ چوبی کوچک که زنان با آن نخ می ریسند.
