چرخۀ کربن پَرتوزا (radiocarbon cycle)
تولید و بازیافت رادیوایزوتوپ کربن ـ۴ ۱ (C ۱۴). رادیوایزوتوپ هنگامی ایجاد می شود که شارِ نوترونِ حاصل از تابش کیهانی بمباران کنندۀ بالای جوّ، در برابر نیتروژن موجود مؤثراً واکنش نشان دهد. مقدار کربن ـ۱۴ مصرفی موجودات زنده سرانجام هنگامی که رستنی ها پژمرده یا اجساد حیوانات تجزیه شوند به جوّ باز می گردد، مگر آن که در بقایای محفوظ مانده و دست ساخت های آلی محبوس ماند. واپاشی پرتوزا اساس روش سال یابی با کربن پرتوزا است. در اصل غلظت کربن ـ۱۴ نایکنواخت است، مثلاً در مناطق قطبی که میدان مغناطیسی زمین در انحراف تابش کیهانی کمتر مؤثر است غلظت کربن بیشتر است، اما جریان های هوا با سرعت حدود ده کیلومتر بی درنگ کربن ـ۱۴ تازه ایجادشده را به صورت جزئی از گاز دی اکسید کربن پخش می کنند. هرساله حدود۷.۵ کیلوگرم کربن ـ ۱۴ به مقدار کربن کرۀ زمین افزوده می شود و در سراسر اقیانوس ها، زیست کره، و جوّ (اتمسفر)پخش می شود. تغییر میدان مغناطیسی۸ و فعالیت لکه های خورشیدی شدت تابش کیهانی را تغییر می دهند و بر تولید کربن ـ۱۴ تأثیر می گذارند.
تولید و بازیافت رادیوایزوتوپ کربن ـ۴ ۱ (C ۱۴). رادیوایزوتوپ هنگامی ایجاد می شود که شارِ نوترونِ حاصل از تابش کیهانی بمباران کنندۀ بالای جوّ، در برابر نیتروژن موجود مؤثراً واکنش نشان دهد. مقدار کربن ـ۱۴ مصرفی موجودات زنده سرانجام هنگامی که رستنی ها پژمرده یا اجساد حیوانات تجزیه شوند به جوّ باز می گردد، مگر آن که در بقایای محفوظ مانده و دست ساخت های آلی محبوس ماند. واپاشی پرتوزا اساس روش سال یابی با کربن پرتوزا است. در اصل غلظت کربن ـ۱۴ نایکنواخت است، مثلاً در مناطق قطبی که میدان مغناطیسی زمین در انحراف تابش کیهانی کمتر مؤثر است غلظت کربن بیشتر است، اما جریان های هوا با سرعت حدود ده کیلومتر بی درنگ کربن ـ۱۴ تازه ایجادشده را به صورت جزئی از گاز دی اکسید کربن پخش می کنند. هرساله حدود۷.۵ کیلوگرم کربن ـ ۱۴ به مقدار کربن کرۀ زمین افزوده می شود و در سراسر اقیانوس ها، زیست کره، و جوّ (اتمسفر)پخش می شود. تغییر میدان مغناطیسی۸ و فعالیت لکه های خورشیدی شدت تابش کیهانی را تغییر می دهند و بر تولید کربن ـ۱۴ تأثیر می گذارند.
wikijoo: چرخه_کربن_پرتوزا