چرخ وفلک

چرخ و فلک  ( به انگلیسی: Ferris wheel ) نوعی وسیله سواری تفریحی است که از چرخ عمودی بزرگ متصل به تعدادی کابین، جهت حمل افراد، تشکیل شده هست. این کابین ها به گونه ای به لبه چرخ متصل شده اند که با چرخش آن، به کمک نیروی جاذبه عمودی نگه داشته می شوند. این وسیله در مناطق گردشگری، جهت مشاهده مناظر و نیز شهر بازی ها مورد استفاده قرار می گیرد.
بر روی لبه خارجی برخی از چرخ و فلک های بزرگ امروزی، واگن هایی مستقر شده اند و موتورهایی الکتریکی مستقلا هر واگن را به چرخش در می آورند تا به صورت عمودی نگه داشته شوند . این واگن ها اغلب با نام کپسول یا غلاف شناخته می شوند.
در سال ۱۸۹۳ ، نخستین چرخ و فلک توسط «جورج واشنگتن گیل فریس جونیور»  به عنوان اثر تماشایی برای ارائه به نمایشگاه بین المللی کلمبیا در شیکاگو، طراحی و ساخته شد. اگرچه سابق بر این چرخ و فلک های بسیار کوچکتر چوبی مشابه ای وجود داشتند که قدمتشان احتمالاً به قرن شانزدهم میلادی بر می گردد.
«عین دبی» بلندترین چرخ و فلک جهان به ارتفاع 250 متری در امارات متحده عربی هست که در اکتبر سال ۲۰۲۱ افتتاح شد اما در حال حاضر دایر نیست. رکورددار فعلی بلند ترین چرخ و فلک در حال کار متعلق به های رولر با ارتفاع ۱۶۷. ۷ متری در لاس وگاس، نوادا است که در مارس 2014 به روی عموم باز شد.
چشم لندن ششمین چرخ فلک مرتفع دنیا و یکی از جاذبه های توریستی مشهور لندن است.
چرخ و فلک های چوبی قدیمی ( موسوم به «Pleasure wheels» ) از صندلی های آویزان بر حلقه های چوبی بزرگ تشکیل شده اند که توسط مردان قوی چرخانده می شد. این چرخ و فلک ها ممکن است در قرن هفدهم در بلغارستان ابداع شده باشند. [ ۱] [ ۲]
در سال ۱۶۱۵، پیترو دلا واله، یک مسافر رومی که از قسطنطنیه، ایران و هند نامه می فرستاد ، در جشنواره رمضانی در قسطنطنیه شرکت کرد و از آتش بازی ها، قایق های تفریحی و تاب های بزرگ آنجا را توضیح می دهد؛ سپس در مورد سوار شدن بر چرخ و فلک بزرگ می گوید: [ ۳]
از اینکه شاهد بالا و پایین رفتن خود با چنین سرعتی بودم ، خشنود می شدم. اما چرخ و فلک آنقدر سریع می چرخید که یک یونانی که نزدیک من نشسته بود دیگر طاقت نیاورد و فریاد میزد "soni! soni!" ( کافیه، کافیه! )
چرخ و فلک های مشابه ای نیز در قرن هفدهم در انگلستان و متعاقباً در سایر نقاط جهان از جمله هند، رومانی و سیبری پدیدار شدند. [ ۲]

چرخ وفلک (فیلم ۱۹۵۶). چرخ و فلک ( انگلیسی: Carousel ) فیلمی در ژانر فانتزی و موزیکال به کارگردانی هنری کینگ است که در سال ۱۹۵۶ به نمایش درآمد. از بازیگران آن می توان به گوردون مک ری، شرلی جونز، کامرون میچل، جین لوکارت و ژاک دآمبوس اشاره کرد.
داستان بر محور روابط بیلی بیگلو، جارزن تبلیغات چرخ و فلک بی ادب مردسالار و جولی جردن، کارگر کارخانه جوان و بی گناه می چرخد که هر دو در شهر کوچک بوتبی هاربر، مین زندگی پرمشغله خود را می گذرانند. آنها عاشق یکدیگر می شوند اما به دلایل مختلف از شغل مربوطه خود اخراج می شوند. بیلی به این دلیل که بیش از حد به جولی توجه می کند و با خشم صاحب کار حسود چرخ و فلک روبرو می شود و جولی چون که از مقررات منع رفت و آمد اعمال شده بر اساس توافق نامه سر باز زده اما صاحب کارخانه آقای باسکومب در این باره سختگیر است.
بیلی و جولی ازدواج می کنند و برای زندگی به آبگرم ساحلی نزد پسر عمویش نتی می روند. اما بیلی سرخورده و تلخکام چون نمی تواند شغلی پیدا کند، جولی را کتک می زند ( این درگیری در فیلم نشان داده نمی شود ) . خانم مولن از این موضوع باخبر می شود و به خانه نتی می رود تا شغلش را به بیلی پیشنهاد دهد اما او را دوباره به کار نخواهد گرفت مگر اینکه همسرش را ترک کند. به نظر می رسد بیلی وقتی جولی می خواهد خصوصی با او صحبت کند، به این ایده فکر می کند. جولی از ترس اینکه بیلی خشمگین شود، شرم زده و فروخورده به او می گوید که باردار است. اما بیلی خوشحال می شود و با قاطعیت پیشنهاد خانم مولن را رد می کند. با این حال بیلی که به تازگی نگران نداشتن پول کافی برای حمایت از فرزندش بوده و در هر کار دیگری بی تجربه است، مخفیانه موافقت می کند که برای سرقت از باسکومب ثروتمند به دوستش جاگر کریگن بپیوندد.
در جریان کبابی کردن صدف و میگو روی آتش در جزیره ای نزدیک، بیلی و جاگر یولشکی از آنجا عبور می کنند تا مرتکب سرقت شوند، اما باسکومب که معمولاً غیر مسلح است، اسلحه حمل می کند و سرقت خنثی می شود. در حالی که باسکومب یک لحظه حواسش پرت می شود، جاگر فرار می کند و بیلی را در دست پلیس رها می کند. بیلی عقب نشینی می کند، و از روی انبوهی از جعبه ها بالا می رود، اما جعبه ها فرو می ریزنند و او روی چاقوی خودش می افتد. بقیه از کبابی کردن صدف و میگو برمی گردند و جولی بیلی را به سختی زخمی و رو به مرگ می بیند. بنابراین با عجله به سمت او می رود و بیلی پس از گفتن آخرین حرف هایش به او می میرد. جولی به سختی رنجور می شود، چون واقعاً او را دوست داشته، با آنکه هرگز شجاعت گفتنش را به صدای بلند نداشته است.

چرخ وفلک (موزیکال). چرخ فلک ( انگلیسی: Carousel ) دومین نمایش موزیکال توسط تیم Richard Rodgers ( موسیقی ) و Oscar Hammerstein II ( کتاب و شعر ) است که اقتباس شده از نمایش نامه ی لیلیوم اثر فرنس مولنار میباشد.