چرایی گریه

[ویکی فقه] گریستن بر مرده و همچنین سوگواری و عزاداری بر او امری برخاسته از احساس پاک و روح لطیف آدمی است. اسلام ضمن تأیید گریه، بر آن تأکید نموده است؛ سیره رسول گرامی (صلی الله علیه و آله وسلّم) و همچنین سیره و منش اصحاب بزرگ ایشان تأییدی بر این مدعاست.این مقاله، در پی تبیین روایی گریستن و عزاداری است و در این راستا، ضمن ارائه سیره پیامبر و اصحاب، نمونه هایی از گونه های ماتم سرایی در تاریخ اسلام را تقدیم داشته و به نقد و بررسی روایات تحریم گریه می پردازد.
گریستن بر درگذشتگان و عزاداری بر ایشان امری برخاسته از احساس است و هر مصیبت زده ایی را به سمت خود می کشاند. رسول گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله وسلّم) چنین امری را سزاوار و شایسته دانسته، بر گریه کردن توصیه می فرمود.
عزادارای پیامبر
اسامه بن زید می گوید:روزی فرزند دختر پیامبر درگذشت، دختر غم دیده آن حضرت، این واقعه را به پدر خبر داد و از ایشان درخواست حضور نمود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیز به همراه سعد بن عباده، معاذ بن جبل، ابی بن کعب، زید بن ثابت و جمعی از یاران به منزل دختر غم دیده خویش رفت، پیامبر مهربان کودک را در بغل گرفت و بشدت گریست و اشکان مبارک سرازیر گشت؛ سعد با مشاهده گریه پیامبر، با تعجب پرسید:چرا گریه می کنید؟!رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در پاسخ چنین فرمود: «رحمة یجعلها فی قلوب عباده، انما یرحم اللَّه من عبادة الرحماء؛
نسائی، احمد بن شعیب، سنن نسایی، ج۴، ص۲۱.
دیدگاه های افراطی و دور از احساس و عاطفه که با گریه کردن مخالفت می کردند در نزد پیامبر جایگاهی نداشت و آن حضرت در برابر آن موضع گیری می فرمود؛ به گفته مورخان: روزی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در تشییع جنازه یکی از مسلمانان حضور یافتند و عمر نیز به همراه ایشان حرکت کرد. عمر تا صدای گریه زنان را شنید برآشفت و آنان را از گریستن نهی کرد! رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) رو به عمر کرده، چنین فرمود: «یا عمر! دعهُنَّ، فان العین دامعة و النفس مصابة و العهد قریب؛
حاکم نیشابوری، محمد بن عبد الله، مستدرک حاکم، ج۱، ص۳۸۱.
...