[ویکی فقه] چرایی حفظ قرآن. در آغاز بعثت پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلّم) برای حفظ قرآن از تحریف و نابودی، راهی جز به خاطر سپردن آیات الاهی وجود نداشت؛ ولی اکنون ـ که چاپ و نشر به پیشرفتی باور نکردنی دست یافته ـ چرا از حفظ قرآن سخن می گوییم؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت: کلام الاهی تنها برای جلوگیری از تحریف و نابودی به خاطر سپرده نمی شد تا با پیشرفت صنعت چاپ حفظ بیهوده جلوه کند. این امر انگیزه های گوناگون دارد که برخی از آن ها عبارت است از:
چنان که گفته شد، در صدر اسلام آیات قرآن به صورت پراکنده و بر پوست و استخوان های شانه و دنده های جانوران، چوب های درخت خرما، سنگ های سفید، کاغذ و پارچه ثبت می شد؛ و احتمال نابودی یا تحریف کلام الهی همواره وجود داشت. در این موقعیت، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) مسلمانان را به حفظ قرآن سفارش کرد و حتی گروهی را برگزید تا بدین کار پردازند.
عمل به قرآن
یکی از اهداف «حفظ» آیات قرآن، عمل به مضامین آن است. وقتی انسان کلام وحی را به خاطر می سپارد، ناخود آگاه جانش تاثیر می پذیرد و او را در مسیر عمل به دستورهای خداوند پیش می برد. پاداش بسیار حافظان قرآن ـ که در برخی از روایات به چشم می خورد ـ بدین جهت است که آنان پیوسته آیات الاهی را تکرار می کنند و گوشت و پوست خود را با آن می آمیزند. در این موقعیت، احتمال این که خداوند آن ها را سمت کمال و سعادت رهنمون نشود، بعید می نماید. عمل به آیات الاهی، از دیرباز مورد توجه حافظان و قاریان بوده است. چنان که صحابه یی مانند عثمان و ابی و عبدالله بن مسعود گفته اند: چون ده آیه از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلّم ـ می آموختیم تا آن ها را به طور کامل به خاطر نمی سپردیم و عمل نمی کردیم، به فراگیری آیات دیگر نمی پرداختیم.
بهره مندی از عبادت
در آیین اسلام، به خاطر سپردن آیات قرآن عبادتی مهم به شمار می رود و پاداش دارد. بیش تر روایاتی که درباره ی ارزش و اهمیت حفظ قرآن ذکر شده است، نگاه ابزاری ندارند و حفظ را تنها برای جلوگیری از تحریف عبادت نمی شمارند. در نگاه معصومین (علیهم السّلام) نفس به خاطر سپردن آیات الهی عبادت است و پاداش دارد. امام صادق(علیه السّلام) می فرماید: «اللهم فحبب الینا حسن تلاوته و حفظ آیاته.» خداوندا، تلاوت قرآن و حفظ آیاتش را برای ما دوست داشتنی فرما. این دعا نشان می دهد که نفس تلاوت قرآن و حفظ آن محبوب حضرت است؛ و امام ششم (علیه السّلام) به خاطر سپردن آیات الاهی را، بی توجه به مسئله ی تحریف، از حضرت احدیت درخواست می کند. مرحوم طبرسی در کتاب مکارم الاخلاق بابی با عنوان «صلاة حفظ القرآن» دارد که نشان می دهد «حفظ قرآن» ذاتا ارزش مند است و از عبادات شمرده می شود.
چنان که گفته شد، در صدر اسلام آیات قرآن به صورت پراکنده و بر پوست و استخوان های شانه و دنده های جانوران، چوب های درخت خرما، سنگ های سفید، کاغذ و پارچه ثبت می شد؛ و احتمال نابودی یا تحریف کلام الهی همواره وجود داشت. در این موقعیت، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) مسلمانان را به حفظ قرآن سفارش کرد و حتی گروهی را برگزید تا بدین کار پردازند.
عمل به قرآن
یکی از اهداف «حفظ» آیات قرآن، عمل به مضامین آن است. وقتی انسان کلام وحی را به خاطر می سپارد، ناخود آگاه جانش تاثیر می پذیرد و او را در مسیر عمل به دستورهای خداوند پیش می برد. پاداش بسیار حافظان قرآن ـ که در برخی از روایات به چشم می خورد ـ بدین جهت است که آنان پیوسته آیات الاهی را تکرار می کنند و گوشت و پوست خود را با آن می آمیزند. در این موقعیت، احتمال این که خداوند آن ها را سمت کمال و سعادت رهنمون نشود، بعید می نماید. عمل به آیات الاهی، از دیرباز مورد توجه حافظان و قاریان بوده است. چنان که صحابه یی مانند عثمان و ابی و عبدالله بن مسعود گفته اند: چون ده آیه از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلّم ـ می آموختیم تا آن ها را به طور کامل به خاطر نمی سپردیم و عمل نمی کردیم، به فراگیری آیات دیگر نمی پرداختیم.
بهره مندی از عبادت
در آیین اسلام، به خاطر سپردن آیات قرآن عبادتی مهم به شمار می رود و پاداش دارد. بیش تر روایاتی که درباره ی ارزش و اهمیت حفظ قرآن ذکر شده است، نگاه ابزاری ندارند و حفظ را تنها برای جلوگیری از تحریف عبادت نمی شمارند. در نگاه معصومین (علیهم السّلام) نفس به خاطر سپردن آیات الهی عبادت است و پاداش دارد. امام صادق(علیه السّلام) می فرماید: «اللهم فحبب الینا حسن تلاوته و حفظ آیاته.» خداوندا، تلاوت قرآن و حفظ آیاتش را برای ما دوست داشتنی فرما. این دعا نشان می دهد که نفس تلاوت قرآن و حفظ آن محبوب حضرت است؛ و امام ششم (علیه السّلام) به خاطر سپردن آیات الاهی را، بی توجه به مسئله ی تحریف، از حضرت احدیت درخواست می کند. مرحوم طبرسی در کتاب مکارم الاخلاق بابی با عنوان «صلاة حفظ القرآن» دارد که نشان می دهد «حفظ قرآن» ذاتا ارزش مند است و از عبادات شمرده می شود.
wikifeqh: چرایی_حفظ_قرآن