بعضی از اصطلاحات زبان فارسی که دراشعار کلاسیک ما به کار رفته ، مقطع زمانی دارد مثل ( چراغ زیر دامن داشتن ) یا ( چراغ تَه دامن نگهداشتن ) .
این اصطلاح که در چندی ازاشعار کلاسیک و داستانهای عامیانه ی فارسی از قبیل ( سمک عیار ) و ( امیرارسلان ) به کار رفته، مربوط به زمانی است که هنوز برق نیامده بوده و چون مردم هنگام شب می خواستند به جایی بروند، برای روشنایی راه چراغ با خود می بردند ( معمولاً چراغ فانوس ) . شب هایی که باد می وزیده به ناچار چراغ را زیر دامن قبایشان می گذاشتند تا خاموش نشود.
... [مشاهده متن کامل]
صائب و بیدل از این اصطلاح زیاد استفاده کرده اند، اما زیباترین کاربردش را در یکی از زیباترین غزل های مولانا جلال الدین می توان دید که دل را به چراغی تشبیه کرده و هوا و بادهای وسوسه را به باد و توفان معمولی و اشاره می کند که دلت را برای حفظ از این بادهای نفسانی به زیر دامنت نگهدار تا خاموش و افسرده نشود:
چراغ است این دل بیدار، به زیر دامنت می دار
از این باد و هوا بگذر، هوایش شور و شر دارد
پیرایه یغمایی
این اصطلاح که در چندی ازاشعار کلاسیک و داستانهای عامیانه ی فارسی از قبیل ( سمک عیار ) و ( امیرارسلان ) به کار رفته، مربوط به زمانی است که هنوز برق نیامده بوده و چون مردم هنگام شب می خواستند به جایی بروند، برای روشنایی راه چراغ با خود می بردند ( معمولاً چراغ فانوس ) . شب هایی که باد می وزیده به ناچار چراغ را زیر دامن قبایشان می گذاشتند تا خاموش نشود.
... [مشاهده متن کامل]
صائب و بیدل از این اصطلاح زیاد استفاده کرده اند، اما زیباترین کاربردش را در یکی از زیباترین غزل های مولانا جلال الدین می توان دید که دل را به چراغی تشبیه کرده و هوا و بادهای وسوسه را به باد و توفان معمولی و اشاره می کند که دلت را برای حفظ از این بادهای نفسانی به زیر دامنت نگهدار تا خاموش و افسرده نشود:
چراغ است این دل بیدار، به زیر دامنت می دار
از این باد و هوا بگذر، هوایش شور و شر دارد
پیرایه یغمایی