با درود فراوان. . .
در باب نظر آقای فرهادی که بنده متوجه عناد ایشان با شخصیت عظیم الشان عالیجاه شوکت و غفران پناه چراغ خان بزرگ که البته با توجه به اسناد و کتب تاریخی و تکریم این شخصیت ملی از سوی قاطبه ی اهل علم و ادب و آگاهی معدود اساعه ادبهای اینچنینی اهمیتی هم نداره نمیشم، ولی از باب روشن شدن سایر دوستان و همتباران مرقومه حاضر تقریر می گردد که در سه کتاب و سند مهم و کاملا نفیس به شرح:
... [مشاهده متن کامل]
( الف ) در کتاب گلشن مراد
نوشته ابوالحسن غفاری کاشانی
به اهتمام غلامرضا طباطبائی مجد که با توجه به جایگاه نویسنده و همچنین وثوق مطالب جزء رفرنسهای معتبر تاریخ ایران از عصر نادری تا اواسط قاجار می باشد و در کتابخانه مجلس شورای ملی نگهداری می گردد در صفحه ۵۶۹ با موضوع اعلام وفاداری بختیاری به صادق خان زند و صفحه ۸۵۵ که به معرفی شخصیتهای برجسته پرداخته شده، به صراحت چراغ خان رئیس ایل جلیل بختیاری معرفی گردیده است.
( ب ) سند دیگر کتاب تاریخ بختیاری نوشته علی قلی خان سردار اسعد می باشد
با مطلب درخواست چهل راس قاطر توسط آقامحمد خان قاجار از بختیاری به عنوان مالیات در فقره عروسی برادرزاده اش فتحعلی میرزا که در آن دوران ولایت عهدی قاجار را عهده دار بود که این موضوع را توسط عالیجاه چراغ خان انجام پذیرفته است و این موضوع هر ساله ملاک دریافت مالیات بختیاری تعیین شده و بعدها با توجه به زیادت پله کانی دریافت مالیات اضعاف مضاعف گردیده است. گفتنی است هر عقل سلیم جوینوه ی حقیقت که با منطق و دریا فتهای منطقی ستیزه نجوید کاملا متوجه جایگاه ریاست چراغ خان بر بختیاری که به واسطه آن قدرت دریافت مالیات از مشارعلیهم را داشته می گردد.
( ج ) سند دیگر کتاب لرهای ایران نوشته پرفسور جواد صفی نژاد می باشد که در صفحه ۱۰۶ صراحتا اطاعت بختیاری از عالیجاه چراغ خان را تقریر نموده است.
مضاف بر اینکه در کتب نفیس و غیر قابل کتمان مختلف که همگی به قلم سرداران تاریخ و واقعه نگاری این مرز و بوم به رشته ی تقریر درآمده از جمله:
۱ - - - - نسخه خطی کتاب مُلک آرا نوشته ی علی قلی بن محمد چلاوی مازندرانی صفحه ۱۳۲
کتاب احسن التواریخ محمدیه
نوشته محمد فتح الله محمدتقی ساروی
به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد صفحه ۲۶۹
۲ - - - - کتاب فهرس التواریخ تالیف رضاقلی خان هدایت ( پدربزرگ صادق هدایت )
به تصحیح و تحشیه عبدالحسین نوائی و میرهاشم محدث صفحه ۲۸۵ پاراگراف آخر شرح داستان بخشیده شدن حبیب الله خان بختیاری ( حبیب الله خان کیان ارثی چهارلنگ، پدربزرگ محمدتقی خان کیان ارثی که در محاورات و بعضی نوشته جات محلی، با حبیب الله خان دورکی، پدربزرگ حسین قلی خان ایلخانی اشتباه گرفته میشه ) که به شفاعت چراغ خان بختیاری از مرگ نجات یافت و به ایلخانی گری چهارلنگ منصوب شد.
۳ - - - - کتاب صدرالتواریخ نوشته محمدحسن خان اعتمادالسلطنه تصحیح و تحشیه و تذبیل و تنظیم فهرستهای متعدد از محمد مشیری صفحه ۳۵
پاراگراف ماقبل آخر ( یکی به آخر مانده )
و صفحه ۳۱۱ آخر کتاب قسمت معرفی اشخاص
کتاب ناسخ التواریخ جلد اول
نوشته محمدتقی لسان الملک سپهر
به اهتمام جمشید کیانفر صفحه ۷۳ سطر ۱۵
۴ - - - - کتاب تاریخ منتظم ناصری
جلد سوم نوشته اعتمادالسلطنه
به تصحیح محمد اسماعیل رضوانی
صفحه ۱۳۹۶ با موضوع کشته شدن ابدال خان چهارلنگ و بخشیده شدن حبیب الله خان به واسطه شفاعت چراغ خان و اعطای ریاست چهارلنگ به وی در صفحه ۲۲۶۹ آخر کتاب قسمت معرفی اشخاص
۵ - - - - کتاب تاریخ روضة الصفا جلد سیزدهم صفحه ۷۲۹۱ نوشته محمد بن خاوندشاه بن محمود میرخواند به تصحیح جمشید کیان فر
یا
محمد بن خاوند شاه بلخی
به تهذیب و تلخیص دکتر عباس زریاب
در ثنای جایگاه بی بدیل عالیجاه شوکت پناه و سپهر جایگاه چراغ خان بزرگ قلم شرف نگارش یافته است.
حال چطور ممکن است با این همه رفرنس و سند گویا و کاملا متقن در فقره قدرت و شوکت مرحوم چراغ خان، آقای فرهادی در مطلبی که بیشتر به طنز می نماید چراغ خان را ریاست بابادی نمی داند. این مطلب مانند این است که بگوییم وزیر کشور فعلی ریاستی بر بخش داری بازفت ندارد. . . 😅😅
در جای دیگر عنوان کرده اند ریاست بابادی از اشخاص دیگری بوده که در این خصوص لازم به ذکر است عنوان شود که بابادی به جز چراغ خان و محمدیوسف خان سلف ایشان و همچنین خوانین عکاشه خان دیگری به معنای تامه آن نداشته و پس از آن فرامرزخان و جهانگیرخان که لقب خانی آنها بیشتر محاوراتی و بر اساس قباله ها و بنچاقهای درون ایلی بوده و استناد کتابت شده و دیوانی ندارد به عنوان بک که مترادف کلانتر امروزی می باشدّ سرپرستی صرفا کلونیِ عالیور، که از تقی عبداللهی، جلیل، حاجیور و امسمالی تشکیل میشده را عهده دار بوده اند.
شایان حق جو
در باب نظر آقای فرهادی که بنده متوجه عناد ایشان با شخصیت عظیم الشان عالیجاه شوکت و غفران پناه چراغ خان بزرگ که البته با توجه به اسناد و کتب تاریخی و تکریم این شخصیت ملی از سوی قاطبه ی اهل علم و ادب و آگاهی معدود اساعه ادبهای اینچنینی اهمیتی هم نداره نمیشم، ولی از باب روشن شدن سایر دوستان و همتباران مرقومه حاضر تقریر می گردد که در سه کتاب و سند مهم و کاملا نفیس به شرح:
... [مشاهده متن کامل]
( الف ) در کتاب گلشن مراد
نوشته ابوالحسن غفاری کاشانی
به اهتمام غلامرضا طباطبائی مجد که با توجه به جایگاه نویسنده و همچنین وثوق مطالب جزء رفرنسهای معتبر تاریخ ایران از عصر نادری تا اواسط قاجار می باشد و در کتابخانه مجلس شورای ملی نگهداری می گردد در صفحه ۵۶۹ با موضوع اعلام وفاداری بختیاری به صادق خان زند و صفحه ۸۵۵ که به معرفی شخصیتهای برجسته پرداخته شده، به صراحت چراغ خان رئیس ایل جلیل بختیاری معرفی گردیده است.
( ب ) سند دیگر کتاب تاریخ بختیاری نوشته علی قلی خان سردار اسعد می باشد
با مطلب درخواست چهل راس قاطر توسط آقامحمد خان قاجار از بختیاری به عنوان مالیات در فقره عروسی برادرزاده اش فتحعلی میرزا که در آن دوران ولایت عهدی قاجار را عهده دار بود که این موضوع را توسط عالیجاه چراغ خان انجام پذیرفته است و این موضوع هر ساله ملاک دریافت مالیات بختیاری تعیین شده و بعدها با توجه به زیادت پله کانی دریافت مالیات اضعاف مضاعف گردیده است. گفتنی است هر عقل سلیم جوینوه ی حقیقت که با منطق و دریا فتهای منطقی ستیزه نجوید کاملا متوجه جایگاه ریاست چراغ خان بر بختیاری که به واسطه آن قدرت دریافت مالیات از مشارعلیهم را داشته می گردد.
( ج ) سند دیگر کتاب لرهای ایران نوشته پرفسور جواد صفی نژاد می باشد که در صفحه ۱۰۶ صراحتا اطاعت بختیاری از عالیجاه چراغ خان را تقریر نموده است.
مضاف بر اینکه در کتب نفیس و غیر قابل کتمان مختلف که همگی به قلم سرداران تاریخ و واقعه نگاری این مرز و بوم به رشته ی تقریر درآمده از جمله:
۱ - - - - نسخه خطی کتاب مُلک آرا نوشته ی علی قلی بن محمد چلاوی مازندرانی صفحه ۱۳۲
کتاب احسن التواریخ محمدیه
نوشته محمد فتح الله محمدتقی ساروی
به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد صفحه ۲۶۹
۲ - - - - کتاب فهرس التواریخ تالیف رضاقلی خان هدایت ( پدربزرگ صادق هدایت )
به تصحیح و تحشیه عبدالحسین نوائی و میرهاشم محدث صفحه ۲۸۵ پاراگراف آخر شرح داستان بخشیده شدن حبیب الله خان بختیاری ( حبیب الله خان کیان ارثی چهارلنگ، پدربزرگ محمدتقی خان کیان ارثی که در محاورات و بعضی نوشته جات محلی، با حبیب الله خان دورکی، پدربزرگ حسین قلی خان ایلخانی اشتباه گرفته میشه ) که به شفاعت چراغ خان بختیاری از مرگ نجات یافت و به ایلخانی گری چهارلنگ منصوب شد.
۳ - - - - کتاب صدرالتواریخ نوشته محمدحسن خان اعتمادالسلطنه تصحیح و تحشیه و تذبیل و تنظیم فهرستهای متعدد از محمد مشیری صفحه ۳۵
پاراگراف ماقبل آخر ( یکی به آخر مانده )
و صفحه ۳۱۱ آخر کتاب قسمت معرفی اشخاص
کتاب ناسخ التواریخ جلد اول
نوشته محمدتقی لسان الملک سپهر
به اهتمام جمشید کیانفر صفحه ۷۳ سطر ۱۵
۴ - - - - کتاب تاریخ منتظم ناصری
جلد سوم نوشته اعتمادالسلطنه
به تصحیح محمد اسماعیل رضوانی
صفحه ۱۳۹۶ با موضوع کشته شدن ابدال خان چهارلنگ و بخشیده شدن حبیب الله خان به واسطه شفاعت چراغ خان و اعطای ریاست چهارلنگ به وی در صفحه ۲۲۶۹ آخر کتاب قسمت معرفی اشخاص
۵ - - - - کتاب تاریخ روضة الصفا جلد سیزدهم صفحه ۷۲۹۱ نوشته محمد بن خاوندشاه بن محمود میرخواند به تصحیح جمشید کیان فر
یا
محمد بن خاوند شاه بلخی
به تهذیب و تلخیص دکتر عباس زریاب
در ثنای جایگاه بی بدیل عالیجاه شوکت پناه و سپهر جایگاه چراغ خان بزرگ قلم شرف نگارش یافته است.
حال چطور ممکن است با این همه رفرنس و سند گویا و کاملا متقن در فقره قدرت و شوکت مرحوم چراغ خان، آقای فرهادی در مطلبی که بیشتر به طنز می نماید چراغ خان را ریاست بابادی نمی داند. این مطلب مانند این است که بگوییم وزیر کشور فعلی ریاستی بر بخش داری بازفت ندارد. . . 😅😅
در جای دیگر عنوان کرده اند ریاست بابادی از اشخاص دیگری بوده که در این خصوص لازم به ذکر است عنوان شود که بابادی به جز چراغ خان و محمدیوسف خان سلف ایشان و همچنین خوانین عکاشه خان دیگری به معنای تامه آن نداشته و پس از آن فرامرزخان و جهانگیرخان که لقب خانی آنها بیشتر محاوراتی و بر اساس قباله ها و بنچاقهای درون ایلی بوده و استناد کتابت شده و دیوانی ندارد به عنوان بک که مترادف کلانتر امروزی می باشدّ سرپرستی صرفا کلونیِ عالیور، که از تقی عبداللهی، جلیل، حاجیور و امسمالی تشکیل میشده را عهده دار بوده اند.
شایان حق جو
شجرنامه آدینه خان مستوفی بختیاروند فاتح قندهار در زمان نادرشاه افشار
_____
رستم خان بختیاروند پلنگ
شاه حسین خان بختیاروند ایلخان
جهانگیرخان بختیاروند ایلخان ( طهماسب قلی خان )
پسران ( خلیل خان، جلیل خان، ابراهیم عالی خان ایلخان، داود شاه، ، ، )
... [مشاهده متن کامل]
خلیل خان ایل بیگی بختیاروند ایلخان
پسران ( شاهمنصور، مهدی خان، اردشیر خان، احمد خان، بلیتی خان، تاج الدین خان، خیرالدین سیاه منصور خان )
شاهمنصور خان آتش بیگی بختیاروند ایلخان
پسران ( رستم خان آقاسی، قاسم عالی خان ایلخان، خداداد خان، ملکشاه خان، شفیع خان، ، ، )
رستم خان آقاسی بختیاروند
تاج الدین امیر قنبر عالی خان بختیاروند
پسران ( یوسف خان، عالی ویسی خان، شمس الدین میرعالی، عزیز خان، یار امیر خان، محمد خان، ، ، )
یوسف خان بختیاروند
پسران ( علی صالح خان ایلخان، یحیی خان، محمد حسین خان ایلخان، اسماعیل خان، ، ، )
اسماعیل خان بختیاروند
پسران ( مهمد خان، آدینه خان مستوفی بختیاروند فاتح قندهار، ، ، ، )
تیره آدینه وند طایفه تاج الدین عبدالهی منجزی بختیاروند
تیره صالح وند طایفه تاج الدین عبدالهی منجزی بختیاروند
تیره اسماعیل وند طایفه خلیلی بیگیوند پلنگ منجزی بختیاروند
آدینه خان مستوفی بختیاروند فاتح قندهار معروف به آدینه سکندر
شهر قندهار را اسکندر مقدونی بنا کرد
قندهار ( اسکندهار، سکندر )
علی صالح خان بختیاروند ایلخان فرمانده سپاه بختیاری در لشگر نادرشاه افشار در فتح هند
____
شجرنامه مهدی خان خلیلی منجزی بختیاروند
رستم خان بختیاروند
شاه حسین خان بختیاروند ایلخان
جهانگیرخان بختیاروند ایلخان ( طهماسب قلی خان )
خلیل خان ایل بیگی بختیاروند ایلخان
مهدی خان آتش بیگی بختیاروند
پسران ( عالی خان، لالی خان، باور خان )
عالی خان
عبدالله خان
تقی خان
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
.
.
.
.
.
.
تیره چهاربنیچه خلیلی
مهدیپور، تقی پور ، بیرگانی، ، ، ،
_____
مهدی خان بختیاروند
باور خان
اتابک صالح خان بختیاروند
شمس الدین خان
پسران ( ولی خان، خسرو خان، آ امرالله، ، ، )
_____
رستم خان بختیاروند پلنگ
شاه حسین خان بختیاروند ایلخان
جهانگیرخان بختیاروند ایلخان ( طهماسب قلی خان )
پسران ( خلیل خان، جلیل خان، ابراهیم عالی خان ایلخان، داود شاه، ، ، )
... [مشاهده متن کامل]
خلیل خان ایل بیگی بختیاروند ایلخان
پسران ( شاهمنصور، مهدی خان، اردشیر خان، احمد خان، بلیتی خان، تاج الدین خان، خیرالدین سیاه منصور خان )
شاهمنصور خان آتش بیگی بختیاروند ایلخان
پسران ( رستم خان آقاسی، قاسم عالی خان ایلخان، خداداد خان، ملکشاه خان، شفیع خان، ، ، )
رستم خان آقاسی بختیاروند
تاج الدین امیر قنبر عالی خان بختیاروند
پسران ( یوسف خان، عالی ویسی خان، شمس الدین میرعالی، عزیز خان، یار امیر خان، محمد خان، ، ، )
یوسف خان بختیاروند
پسران ( علی صالح خان ایلخان، یحیی خان، محمد حسین خان ایلخان، اسماعیل خان، ، ، )
اسماعیل خان بختیاروند
پسران ( مهمد خان، آدینه خان مستوفی بختیاروند فاتح قندهار، ، ، ، )
تیره آدینه وند طایفه تاج الدین عبدالهی منجزی بختیاروند
تیره صالح وند طایفه تاج الدین عبدالهی منجزی بختیاروند
تیره اسماعیل وند طایفه خلیلی بیگیوند پلنگ منجزی بختیاروند
آدینه خان مستوفی بختیاروند فاتح قندهار معروف به آدینه سکندر
شهر قندهار را اسکندر مقدونی بنا کرد
قندهار ( اسکندهار، سکندر )
علی صالح خان بختیاروند ایلخان فرمانده سپاه بختیاری در لشگر نادرشاه افشار در فتح هند
____
شجرنامه مهدی خان خلیلی منجزی بختیاروند
رستم خان بختیاروند
شاه حسین خان بختیاروند ایلخان
جهانگیرخان بختیاروند ایلخان ( طهماسب قلی خان )
خلیل خان ایل بیگی بختیاروند ایلخان
مهدی خان آتش بیگی بختیاروند
پسران ( عالی خان، لالی خان، باور خان )
عالی خان
عبدالله خان
تقی خان
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
.
.
.
.
.
.
.
تیره چهاربنیچه خلیلی
مهدیپور، تقی پور ، بیرگانی، ، ، ،
_____
مهدی خان بختیاروند
باور خان
اتابک صالح خان بختیاروند
شمس الدین خان
پسران ( ولی خان، خسرو خان، آ امرالله، ، ، )
با سلام خدمت دوست و برادر ارزشمند آقای فرشید فرهادی
اولا اگر شما به اسناد ایل بابادی مراجعه بفرمایید اسناد متعددی را می بینید که زمانی که فرزندان مرحوم آاحمد با پیشوند �آ� خطاب شدند خوانین طایفه احمدمحمودی در همان سند �خان� خطاب می شدند. ثانیا شخص مرحوم آاحمد هیچوقت حکم خانی نداشت اما بنا بر جایگاه فرزندانش جهانگیرخان و فرامرز خان در زمان فوت آاحمد وی را خان خطاب می کردند وگرنه سندی در دست است که در سال ۱۲۰۸ هجری قمری مرحوم محمدعلی خان عالیور فرزند آغیبی �خان� خطاب شده درحالیکه همان سند به شهود �آاحمد ولد آمحمد� و �آشنبه ولد آمهدی� رسیده است.
... [مشاهده متن کامل]
درمورد ریاست چراغ خان بر بختیاری نیز کتاب گلشن مراد نوشته ابوالحسن غفاری کاشانی که وقایع دوران زندیه را شرح می دهد در صفحه ۵۶۹ صراحتا از چراغ خان با لفظ سرکرده ایل بختیاری در دربار صادق خان زند و نیز در پایان کتاب نیز ایشان را رئیس ایل بختیاری معرفی نموده است.
و همچنین مرحوم حاج علیقلی خان سردار اسعد بختیاری نقل میکند که چراغ خان در دربار آقامحمدخان قاجار مالیات هفت و چهار را وصول میکرد و این امر تنها بر عهده روسای ایلات است.
پس جایگاه چراغ خان مربوط به حمایت ایشان از قاجار نیست بلکه بنا بر قدرت ایلی و اجتماعی زیادی که داشتند مورد توجه تمام شاهان سلاسل افشار، زند و قاجار قرار می گرفتند.
اولا اگر شما به اسناد ایل بابادی مراجعه بفرمایید اسناد متعددی را می بینید که زمانی که فرزندان مرحوم آاحمد با پیشوند �آ� خطاب شدند خوانین طایفه احمدمحمودی در همان سند �خان� خطاب می شدند. ثانیا شخص مرحوم آاحمد هیچوقت حکم خانی نداشت اما بنا بر جایگاه فرزندانش جهانگیرخان و فرامرز خان در زمان فوت آاحمد وی را خان خطاب می کردند وگرنه سندی در دست است که در سال ۱۲۰۸ هجری قمری مرحوم محمدعلی خان عالیور فرزند آغیبی �خان� خطاب شده درحالیکه همان سند به شهود �آاحمد ولد آمحمد� و �آشنبه ولد آمهدی� رسیده است.
... [مشاهده متن کامل]
درمورد ریاست چراغ خان بر بختیاری نیز کتاب گلشن مراد نوشته ابوالحسن غفاری کاشانی که وقایع دوران زندیه را شرح می دهد در صفحه ۵۶۹ صراحتا از چراغ خان با لفظ سرکرده ایل بختیاری در دربار صادق خان زند و نیز در پایان کتاب نیز ایشان را رئیس ایل بختیاری معرفی نموده است.
و همچنین مرحوم حاج علیقلی خان سردار اسعد بختیاری نقل میکند که چراغ خان در دربار آقامحمدخان قاجار مالیات هفت و چهار را وصول میکرد و این امر تنها بر عهده روسای ایلات است.
پس جایگاه چراغ خان مربوط به حمایت ایشان از قاجار نیست بلکه بنا بر قدرت ایلی و اجتماعی زیادی که داشتند مورد توجه تمام شاهان سلاسل افشار، زند و قاجار قرار می گرفتند.
با سلام، احتراما مرحوم چراغ خان احمدمحمودی بابادی سندی از حضور ایشان در فتح قندهار موجود نیست، به ویژه اینکه طبق ادعای نگارنده مطلب بالا مقام ریاست نیروهای بختیاری را داشته باشد. مضافا هرگز چراغ خان ایلخانی
... [مشاهده متن کامل]
... [مشاهده متن کامل]
بختیاری نبوده است و همچنین ریاست طایفه بابادی بر عهده او نبوده است. طایفه بابادی از دیرباز به دو قسمت عمده عالی انور و عکاشه تقسیم شده که ریاست عالی انور با خانواده اولاداحمدخان ( فرامرزخان و جهانگیرخان ) و ریاست عکاشه با اولاد شیخ بوده است. هرگز شخصی از تیره ای دیگر خان طایفه بابادی نبوده است، اهمیت چراغ خان مستوفی به خاطر مقام بزرگ ایشان نزد آقامحمدخان قاجار و حمایت او از قاجار در مقابل زندیه بوده است، ایشان برخلاف سایر خوانین بختیاری از اولین شاه قاجار حمایت کرد و مدتی صاحب مقام در دربار آقامحمدخان بودند.