چاپ نقش چوبی

چاپ نقش چوبی یا چاپ چوبی یا آجُرَک ( انگلیسی: Woodblock printing ) یا لوح چوبین چاپ، یک تکنیک هنری برای چاپ متن، نگاره یا الگوهای هنری است که به شکل گسترده ای در سراسر شرق آسیا و از زمان های بسیار قدیم مورد استفاده قرار گرفته. منشأ و پیدایش این هنر را چین باستان می دانند که در آنجا به عنوان یک روش چاپ بر روی پارچه و کاغذ کاربرد بسیاری داشته.
به عنوان یک روش تلفیقی چاپ بر روی پارچه، اولین نمونهٔ بازمانده به سال ۲۲۰ قبل از میلاد باز می گردد. چاپ نقش چوبی سنتی، بازمانده از رایج ترین روش های چاپ کتاب و متون دیگر در شرق آسیا است. در زمینهٔ نقش و نگار تا قرن نوزدهم می توان به اوکی یوئه که یک نوع از هنر چاپ ژاپنی در قالب چاپ نقش چوبی است اشاره داشت. عمده استفادهٔ اروپاییان از این شیوهٔ چاپ، تکنیک هنری چاپ بر روی کاغذ توسط هنر حکاکی روی چوب بود که به جز بلوک کتاب عمدتاً در قرن پانزدهم رواج داشت.
جیا شیا روشی برای رنگ رزی منسوجات ( به ویژه ابریشم ) با تکه های چوب است که در سده ی پنج و شش میلادی در چین اختراع شد. پارچه، چندبار تا می شود و بین دو تکه چوبِ دارایِ نقش و نگار قرار می گیرد. این دو تکه چوب دارای محفظه های رنگ هستند و می توان با جابه جایی آن ها و تعویض رنگ هایشان سطح بزرگی از پارچه را رنگ کرد. با این حال این روش را نمی توان چاپ دانست چون همراه با فشار نیست. [ ۱]
کهن ترین چاپ نقشِ چوبیِ رنگیِ یافت شده مربوط به جاده ابریشم، سلسله هان در چین و ترکیبی از سه رنگ است. رنگ در چاپ چوبی در شرق آسیا بسیار مهم است. [ ۱] در چین، نخستین نمونه شناخته شده، یک سوترای الماس در سال ۱۳۴۱ است که به رنگ سیاه و قرمز در معبد زیفو در استان هوبی امروزی چاپ شده است. قدیمی ترین کتابِ چاپ شده در بیش از دو رنگ، کتاب تاریخ چنگشی مویوان ( به چینی: 程氏墨苑 ) ، پیرامون کیک های جوهر، چاپ شده در سال ۱۶۰۶ است. نمونه های قابل توجه، رساله هو ژنگیان در مورد نقاشی ها و نوشته های استودیویِ ده بامبو در سال ۱۶۳۳[ ۲] و کتابچه راهنمای نقاشی باغ دانه خردل منتشرشده در سال های ۱۶۷۹ و ۱۷۰۱ است. [ ۳]