چاووش خوانی

[ویکی فقه] چاووش خوانی ، یکی از آیینهای استقبال و بدرقه ، به ویژه خواندن اشعاری به آواز، به هنگام بدرقه و استقبال حاجیان و زائران عتبات و مشهد است.
از پیشینه این رسم اطلاع چندانی در دست نیست .برخی کوشیده اند میان این رسم با آیین سوک سیاوش شباهتی بیابند.گو اینکه رسم « حُدی خوانی » را نیز، که نزد شتربانان کاروانهای عرب معمول بوده ، می توان کمابیش چاووش خوانی دانست .
در ایران
گزارشهایی که از اجرای این رسم در ایران در دست است ، قدمت چندانی ندارند.ظاهراً رسم چاووش خوانی برای زائران کربلا یا مشهد از دوره صفوی (حکومت: ۹۰۶ـ۱۱۳۵) مرسوم شده و به ویژه در دوره قاجار (۱۲۱۰ـ۱۳۴۴) موردتوجه واقع گردیده است .
افراد چاووش خوان
چاووش خوانان افرادی خوش صدا و به اشعار مذهبی و مدایح و مراثی آشنا بودند و هنگامی که کاروانی قصد عزیمت به حج یا زیارت عتبات داشت ، با خواندن اشعار در کوی ها و محله ها مردم را مطّلع و آنان را برای پیوستن به کاروان تشویق می کردند.چاووشان به این منظور، در محل تجمع مردم ، عَلَمی برپا می کردند و با بیرقی سبز یا سرخ بر دوش ، سوار بر اسب یا پیاده ، تا چند روز در شهر و ده می گشتند و اَشعار ویژه ای را با صدای بلند می خواندند.
طریقه اجرا
...

[ویکی شیعه] چاووش خوانی ، رسم شعرخوانی به آواز با آدابی خاص در بدرقه و استقبال حجگزاران و زائران. چاووشان در ایام خاص موسم حج یا زیارت عتبات عراق و مشهدالرضا، میان شهرها و روستاهای ایران می چرخیدند و با آداب و رسومی خاص مردم را از سفر و حرکت کاروان باخبر و به حج یا زیارت ترغیب و تشویق می کردند. آنان افزون بر چاووشی خوانی، کارها و وظایف دیگری نیز بر عهده داشتند. مهم ترین و معروف ترین مضمون اشعار چاووشی دعوت مردم به سفر زیارتی است که معمولاً برای زیارت مزار امام حسین(ع) با این مصراع آغاز می شود: «هر که دارد هوس کرب و بلا بسم اللّه» و به یک تا چهار مصراعِ صلوات ختم می شود.
از پیشینه این رسم اطلاع چندانی در دست نیست . برخی کوشیده اند میان این رسم با آیین سوگ سیاوش شباهتی بیابند. گزارش هایی که از اجرای این رسم در ایران در دست است ، قدمت چندانی ندارند. ظاهراً رسم چاووش خوانی برای زائران کربلا یا مشهد از دوره صفویه (حدود۹۰۶-۱۱۳۵ش) مرسوم شده و به ویژه در دوره قاجار (۱۲۱۰-۱۳۴۴ش) به آن توجه ویژه شده است .
چاووش خوانی غالباً به صورت تک خوانی و گاه به صورت گفتگوی چاووش خوان با نوچه ها اجرا می شد و در برخی موارد، بدرقه کنندگان و زائران نیز با چاووش خوان هم آوایی می کردند. اشعار چاووشی در وزن ها و قالب های گوناگون خوانده می شد، ولی اشعاری با چهار مصراع ، در وزنِ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (بحر رمل مثمن محذوف ) رایج تر بود. در همه این اشعار، در پایان هر بیت یا هر بند، چاووش خوان حاضران را به ذکر صلوات دعوت می کرد که در حکم بیت ترجیع بود.

[ویکی اهل البیت] یکی از آیین های استقبال و بدرقه ، به ویژه خواندن اشعاری به آواز به هنگام بدرقه و استقبال حاجیان و زائران عتبات و مشهد.
چاووش به معنای پیشرو لشکر و قافله است، کسی که پیشاپیش قافله یا زوار حرکت کند و آواز خواند. کسی که در دربار شاهان یا در نزد امرا و بزرگان وظیفه دار امور تشریفاتی بوده، در روزهای سلام اشخاص را به حضور آنان معرفی می نموده است.
در فرهنگ دینی در گذشته رسم بود که طبق مراسم سنتی، هنگام رفتن اشخاص از شهرها و روستاها به زیارت نجف، کربلا، خراسان یا سفر حج اشخاصی به نام «چاووش خوان» اشعاری را با لحنی سوزناک و خاص می خواندند.
هم هنگامه بدرقه زائر، هم وقت استقبال به صورت تک خوانی یا همخوانی. محتوای اشعار هم اغلب سلام و صلوات بر پیامبر و اهل بیت او یا فراخوانی به پیوستن به کاروان زیارت بوده است. چاووش خوانی حرفه ای معنوی و پر از صفا بود که صدای خوش و لحنی دلنشین می خواست و پاکی و دینداری و عشق به اهل بیت علیهم السلام. چاووش خوانان، «منادیان راه خدا و قاصدان مرقد مطهر اولیاء» بودند و «بانگ چاووشان» مردم را به هلهله و غوغا و بی آرامی دل می رساند.
چاووش خوانی ، یکی از آیین های استقبال و بدرقه به ویژه خواندن اشعاری به آواز به هنگام بدرقه و استقبال حاجیان و زائران عتبات و مشهد. از پیشینه این رسم اطلاع چندانی در دست نیست . برخی کوشیده اند میان این رسم با آیین سوک سیاوش شباهتی بیابند. گو این که رسم «حُدی خوانی » را نیز که نزد شتربانان کاروانهای عرب معمول بوده ، می توان کمابیش چاووش خوانی دانست .
گزارش هایی که از اجرای این رسم در ایران در دست است ، قدمت چندانی ندارند. ظاهراً رسم چاووش خوانی برای زائران کربلا یا مشهد از دوره صفوی (ح906ـ1135) مرسوم شده و به ویژه در دوره قاجار (1210ـ1344) مورد توجه واقع گردیده است .
چاووش خوانان افرادی خوش صدا و به اشعار مذهبی و مدایح و مراثی آشنا بودند و هنگامی که کاروانی قصد عزیمت به حج یا زیارت عتبات داشت ، با خواندن اشعار در کوی ها و محله ها مردم را مطلع و آنان را برای پیوستن به کاروان تشویق می کردند.

[ویکی شیعه] چاووش خوانی (آیین). چاووش خوانی ، رسم شعرخوانی به آواز با آدابی خاص در بدرقه و استقبال حج گزاران و زائران. چاووشان در ایام خاص موسم حج یا زیارت عتبات عراق و مشهدالرضا، میان شهرها و روستاهای ایران می چرخیدند و با آداب و رسومی خاص مردم را از سفر و حرکت کاروان باخبر و به حج یا زیارت ترغیب و تشویق می کردند. آنان افزون بر چاووشی خوانی، کارها و وظایف دیگری نیز بر عهده داشتند. مهم ترین و معروف ترین مضمون اشعار چاووشی دعوت مردم به سفر زیارتی است که معمولاً برای زیارت مزار امام حسین(ع) با این مصراع آغاز می شود: «هر که دارد هوس کرب و بلا بسم اللّه» و به یک تا چهار مصراعِ صلوات ختم می شود.
از پیشینه این رسم اطلاع چندانی در دست نیست . برخی کوشیده اند میان این رسم با آیین سوگ سیاوش شباهتی بیابند. گزارش هایی که از اجرای این رسم در ایران در دست است ، قدمت چندانی ندارند. ظاهراً رسم چاووش خوانی برای زائران کربلا یا مشهد از دوره صفویه (حدود۹۰۶-۱۱۳۵ش) مرسوم شده و به ویژه در دوره قاجار (۱۲۱۰-۱۳۴۴ش) به آن توجه ویژه شده است .
چاووش خوانی غالباً به صورت تک خوانی و گاه به صورت گفتگوی چاووش خوان با نوچه ها اجرا می شد و در برخی موارد، بدرقه کنندگان و زائران نیز با چاووش خوان هم آوایی می کردند. اشعار چاووشی در وزن ها و قالب های گوناگون خوانده می شد، ولی اشعاری با چهار مصراع ، در وزنِ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (بحر رمل مثمن محذوف ) رایج تر بود. در همه این اشعار، در پایان هر بیت یا هر بند، چاووش خوان حاضران را به ذکر صلوات دعوت می کرد که در حکم بیت ترجیع بود.