پیوند کبد

پیوند کبد ( به انگلیسی: Liver transplantation ) عمل جراحی تعویض یک کبد بیمار ( نارسا ) با یک کبد سالم از شخص دیگری می باشد. در بیشتر موارد از تکنیک پیوند مستقیم استفاده می شود که در آن کبد بیمار برداشته شده و با یک کبد دهنده در جای آناتومیکی یکسان جایگزین می شود. کبد اهدا شده در سرد آب شور ( نرمال سالین ) تا ۸ ساعت جهت انتقال نگه داشته می شود. پیوند کبد یک روش درمانی برای درمان مرحله پایانی ( end - stage ) بیماری های کبدی و نارسایی حاد است. در این عمل جراحی به طور معمول سه جراح، دو متخصص بیهوشی با همراهی چهار پرستار حضور دارند. عمل جراحی بسیار خسته کننده و طاقت فرساست و چیزی در حدود ۴ تا ۱۸ ساعت با توجه به نتیجه به طول می انجامد. آناستوموزها و بخیه ها و بسیاری از اتصال و انفصال های بافت کبد و شکم، باید انجام شوند که موفقیت آنها بستگی به شرایط مناسب فرد گیرنده و یک دهنده خوب دارد. در هر حال پیوند کبد یک عمل جراحی ماژور یا بزرگ است که درصد ریسک آن بالاست.
اولین پیوند کبد در انسان در سال ۱۹۶۳ توسط یک تیم جراحی به رهبری توماس استارزل ( Thomas Starzl ) در ایالات متحده آمریکا به انجام رسید.
پیوند کبد زمانی لازم است که کبد عملکرد طبیعی خود را از دست بدهد. حال این تغییر عملکرد یا نارسایی می تواند به صورت ناگهانی ( نارسایی حاد ) یا در طی زمانی مثلاً به دنبال عفونت، تأثیر داروها یا به دنبال مشکلات طولانی مدت اتفاق بیفتد. سرطان متاستاتیک کنترل نشده در خارج از کبد، مواد مخدر فعال یا افراط در مصرف الکل و عفونت فعال سپتیک منع پیوند مطلق هستند. آلودگی به ایدز یکی دیگر از شرایط منع مطلق می باشد. سن، بیماری های جدی قلبی و ریه یا دیگر بیماری ها نیز می توانند از پیوند جلوگیری کنند ( منع مصرف نسبی ) . بیشتر پیوندها در درمان بیماری های مزمن کبدی که باعث زخم های کبدی یا سیروز برگشت ناپذیر می شوند به انجام می رسد. برخی از مراکز از معیارهای میلان ( Milan criteria ) برای گزینش بیماران مبتلا به سرطان کبد جهت پیوند استفاده می کنند. از دیگر عوامل زمینه ساز پیوند کبد می توان به موارد زیر اشاره نمود:
• سیروز
• انسداد یا عدم وجود مادرزادی مجرای صفراوی
• نکروز حاد کبدی
• بیماری های متابولیک
• کبد الکلی[ ۱]
• کمبود آلفا - ۱ آنتی تریپسین ( انباشتگی غیرطبیعی پروتئین آلفا۱ - آنتی تریپسین در کبد؛ در نتیجه سیروز )
• هموکروماتوز ( یک بیماری ارثی شایع که در آن آهن در بدن تجمع می یابد )
• بیماری ویلسون ( یک بیماری ارثی نادر که مس در بدن از جمله کبد تجمع می یابد و سبب نارسایی آن می شود )
• هپاتیت خود ایمنی
• ترومبوز عروق کبد[ ۲]