پیمانه
/peymAne/
مترادف پیمانه: جام، ساغر، صراحی، قدح، اندازه، کیل، کیله، معیار
معنی انگلیسی:
فرهنگ اسم ها
معنی: جام شراب، هر ظرف یا مقیاسی دیگر از آن برای اندازه گیری مقدار معینی از هر چیز استفاده شود، ( در قدیم ) ( به مجاز ) شراب
برچسب ها: اسم، اسم با پ، اسم دختر، اسم فارسی، اسم تاریخی و کهن
لغت نامه دهخدا
آنچه بخروار ترا داده اند
با تو نه پیمانه بجا نه قفیز.
کسائی.
گر ترا دسترس فزونستی زر بپیمانه می ببخشی و من.
فرخی.
کم بینک پیمانه و ترازوهر گز نشود پاک ز آب زمزم.
ناصرخسرو.
پیمانه این چرخ را همه نام معروف به امروز و دی و فردا.
ناصرخسرو.
خرد پیمانه انصاف اگر یک بار برداردبپیمایدمر آن چیزی که دهقان زیر سردارد.
ناصرخسرو.
جز سخته و پیموده مخر چیز که نیکوست کردن ستد و داد به پیمانه و میزان.
ناصرخسرو.
و پیمانه راست داشتن ترازو. ( مجمل التواریخ و القصص ).قلم بیگانه بود از دست گوهر بار او لیکن
قدم پیمانه نطق جهان پیمای او آمد.
خاقانی.
پیمود نیارم بنفس خرمن اندوه با داغ تو پیمانه ز خرمن چه نویسد.
خاقانی.
گل پیمانه در دستش ز خجلت غنچه میگرددبه عارض تا فتاد از تاب می گلهای خندانش.
خاقانی.
مانده ترازوی تو بی سنگ ودُرکیل تهی گشته و پیمانه پُر.
نظامی.
غریبی گرت ماست پیش آورددو پیمانه آب است و یک کمچه دوغ.
سعدی.
بکوی گدایان درش خانه بودزرش همچو گندم بپیمانه بود.
سعدی.
سندری ؛ پیمانه بزرگ. سندره ؛ نوعی از پیمانه بزرگ. سدیس ؛ نوعی از پیمانه. قباع ؛ پیمانه بزرگ. ( منتهی الارب ). قسطاس ؛ پیمانه بزرگ. ( دهار ). من ؛ پیمانه ای است. مکوک ؛ پیمانه ای که در آن یک و نیم صاع گنجد. کرّ؛ پیمانه خواربار که مر اهل عراق راست. جمم ؛ آنچه بر سر پیمانه باشد بعد پری. جمام ؛ پرکردن پیمانه را تا سر. پیمانه سر برآورده بعد پُری. مدی ؛ پیمانه شامیان و مصریان. جمجمه ؛ نوعی از پیمانه است. جم ؛ پر کردن پیمانه را تا سر. جراف ؛ نوعی از پیمانه. کیل غُذارم ؛ پیمانه تخمینی. غور پیمانه ای است مقدار دوازده سخ ، مراهل خوارزم را. غراف ؛ پیمانه ای است بزرگ. قسط پیمانه ای که نیمه صاع باشد. مختوم ؛ پیمانه صاع. خطر؛ پیمانه کلان برای غله. ( منتهی الارب ). || جام. پیاله باده خوری. رطل. ( دهار ). مدة. ( منتهی الارب ). قدح شرابخواری. ( برهان ). ناطل. ( زمخشری ) ( منتهی الارب ). آوند شراب : بیشتر بخوانید ...فرهنگ فارسی
هر چه بدان چیزی پیمایند
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. ساغر، پیاله، قدح شراب خوری، جام شراب.
۳. (تصوف ) چیزی که در آن انوار غیبی را مشاهده کنند، دل عارف: مرا به دور لب دوست هست پیمانی / که بر زبان نبرم جز حدیث پیمانه (حافظ: ۸۵۰ ).
۴. [قدیمی] ظرفی که با آن مایعات را وزن کنند: پیمانهٴ نفت.
فرهنگستان زبان و ادب
واژه نامه بختیاریکا
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] پیمانه به نوعی وسیله سنجش گفته می شود و در ابواب مختلف فقهی مثل تجارت کاربرد زیادی دارد.
در گذشته پیمانه یکی از ابزار سنجش و اندازهگیری برخی اشیاء بوده و انواع زیادی داشته است. برخی انواع آن در روایات برای تحدید و تعیین اندازه بعضی چیزها آمده است که فقها به تبع آن، در تعریف و بیان مقدار آن پیمانهها در عصر صدور روایات، در فقه سخن گفتهاند مانند صاع، مُدّ رطل و کُر.
در این مقاله به احکام کلّی پیمانهها ـ قطع نظر از خصوصیات هر یک ـ که از آن به مناسبت در بابهای زکات، تجارت و قضاء سخن رفته، اشاره میشود.
اجرت پیمانه در زکات
هرگاه اخراج زکات، منوط به پیمانه کردن مال باشد در اینکه اجرت پیمانه کردن بر عهده مالک است و یا از زکات پرداخت میشود، اختلاف است، قول نخست، فتوای بیشتر فقها است.
معلوم بودن پیمانه در تجارت
از شرایط عوضین در داد و ستد، معلوم بودن آن است؛ از اینرو در کالای پیمانهای باید با پیمانه متعارف میان مردم اندازهگیری شود و اگر با پیمانه ناشناخته نزد مردم، پیمانه شود، معامله باطل است.
در داد و ستد کالای پیمانهای، اجرت پیمانه کردن کالا ـ درصورت توقّف تحویل آن بر پیمانه کردن ـ بر عهده فروشنده و اجرت پیمانه کردن بهای پیمانهای با خریدار است.
پیمانه کردن مواد غذایی که به جهت خوردن، انبار میشود و یا از آن خارج میگردد مستحب است؛ زیرا موجب برکت میگردد.
کسی که نسبت به پیمانه کردن آشنایی کامل ندارد مکروه است این کار را بر عهده بگیرد. از برخی، حرمت آن نقل شده است. البتّه عدم آشنایی اگر موجب زیاد گرفتن یا کم دادن شود، بدون شک حرام است.
حقوق کسی که کارش پیمانه بیت المال است
...
در گذشته پیمانه یکی از ابزار سنجش و اندازهگیری برخی اشیاء بوده و انواع زیادی داشته است. برخی انواع آن در روایات برای تحدید و تعیین اندازه بعضی چیزها آمده است که فقها به تبع آن، در تعریف و بیان مقدار آن پیمانهها در عصر صدور روایات، در فقه سخن گفتهاند مانند صاع، مُدّ رطل و کُر.
در این مقاله به احکام کلّی پیمانهها ـ قطع نظر از خصوصیات هر یک ـ که از آن به مناسبت در بابهای زکات، تجارت و قضاء سخن رفته، اشاره میشود.
اجرت پیمانه در زکات
هرگاه اخراج زکات، منوط به پیمانه کردن مال باشد در اینکه اجرت پیمانه کردن بر عهده مالک است و یا از زکات پرداخت میشود، اختلاف است، قول نخست، فتوای بیشتر فقها است.
معلوم بودن پیمانه در تجارت
از شرایط عوضین در داد و ستد، معلوم بودن آن است؛ از اینرو در کالای پیمانهای باید با پیمانه متعارف میان مردم اندازهگیری شود و اگر با پیمانه ناشناخته نزد مردم، پیمانه شود، معامله باطل است.
در داد و ستد کالای پیمانهای، اجرت پیمانه کردن کالا ـ درصورت توقّف تحویل آن بر پیمانه کردن ـ بر عهده فروشنده و اجرت پیمانه کردن بهای پیمانهای با خریدار است.
پیمانه کردن مواد غذایی که به جهت خوردن، انبار میشود و یا از آن خارج میگردد مستحب است؛ زیرا موجب برکت میگردد.
کسی که نسبت به پیمانه کردن آشنایی کامل ندارد مکروه است این کار را بر عهده بگیرد. از برخی، حرمت آن نقل شده است. البتّه عدم آشنایی اگر موجب زیاد گرفتن یا کم دادن شود، بدون شک حرام است.
حقوق کسی که کارش پیمانه بیت المال است
...
wikifeqh: پیمانه
دانشنامه عمومی
پیمانه ظرفی است که برای اندازه گیری مایعات و موادغذایی خشک در آشپزی بکار می رود. معمولاً این اندازه گیری به عنوان یک واحد رسمی در پخت وپز استفاده می شود. این نوع اندازه گیری برای دقت در بکار بردن دستور غذا است و به عنوان یک واحد اندازه گیری برای فروش موادغذایی بکار نمی رود.
کشورهای مختلف از پیمانه های متفاوتی استفاده می کنند. هیچ توافق بین المللی ای در مورد حجم یک پیمانه وجود ندارد و یک پیمانه گنجایشی از ۲۰۰ تا ۲۸۴ میلی لیتر ممکن است داشته باشد. پیمانه برای اندازه گیری گرم نیست زیرا وزن مواد مختلف با وجود حجم یکسان با یکدیگر متفاوت است.
در اتحادیه کشورهای همسود مانند کانادا، استرالیا، نیوزیلند، شبه قاره هند، آفریقای جنوبی، . . . ) و آمریکای لاتین و لبنان یک پیمانه ۲۵۰ میلی لیتر گنجایش دارد. این مقدار با ۱۶ قاشق غذاخوری استاندارد ( گنجایش ۱۵ میلی لیتر ) برابراست.
یک پیمانه در کشور آمریکا ۲۴۰ میلی لیتر گنجایش دارد. [ ۱] [ ۲] [ ۳]
در کشور ژاپن پیمانه های امروزی برای پخت وپز، ۲۰۰ میلی لیتر گنجایش دارند. در واحد اندازه گیری سنتی ژاپنی پیمانه ای چوبی و چهارگوش به نام گو برای اندازه گیری برنج و ساکی وجود دارد که گنجایش آن ۱۸۰ میلی لیتر است. پیمانه های برنج که امروز در سراسر دنیا وجود دارد نیز از این واحد پیروی می کنند که ۱۸۰ میلی لیتر معادل ۱۲۵ گرم برنج گنجایش دارد که تقریباً وعده غذای یک نفر است.
در ایران گنجایش یک پیمانه به طور رسمی تعریف نشده است و در منابع مختلف دو گنجایش به چشم می خورد. در برخی از منابع به نقل از ماهنامه هنر آشپزی گنجایش یک پیمانه ۲۵۰ میلی لیتر تعریف شده است. [ ۴] [ ۵]
در برخی دیگر از منابع گنجایش یک پیمانه ۲۰۰ میلی لیتر تعریف شده است. در برخی دیگر نیز نام پیمانه در دستور غذایی آمده است اما هیچ تعریفی از گنجایش پیمانهٔ مورد نظر ارائه نشده است. [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفکشورهای مختلف از پیمانه های متفاوتی استفاده می کنند. هیچ توافق بین المللی ای در مورد حجم یک پیمانه وجود ندارد و یک پیمانه گنجایشی از ۲۰۰ تا ۲۸۴ میلی لیتر ممکن است داشته باشد. پیمانه برای اندازه گیری گرم نیست زیرا وزن مواد مختلف با وجود حجم یکسان با یکدیگر متفاوت است.
در اتحادیه کشورهای همسود مانند کانادا، استرالیا، نیوزیلند، شبه قاره هند، آفریقای جنوبی، . . . ) و آمریکای لاتین و لبنان یک پیمانه ۲۵۰ میلی لیتر گنجایش دارد. این مقدار با ۱۶ قاشق غذاخوری استاندارد ( گنجایش ۱۵ میلی لیتر ) برابراست.
یک پیمانه در کشور آمریکا ۲۴۰ میلی لیتر گنجایش دارد. [ ۱] [ ۲] [ ۳]
در کشور ژاپن پیمانه های امروزی برای پخت وپز، ۲۰۰ میلی لیتر گنجایش دارند. در واحد اندازه گیری سنتی ژاپنی پیمانه ای چوبی و چهارگوش به نام گو برای اندازه گیری برنج و ساکی وجود دارد که گنجایش آن ۱۸۰ میلی لیتر است. پیمانه های برنج که امروز در سراسر دنیا وجود دارد نیز از این واحد پیروی می کنند که ۱۸۰ میلی لیتر معادل ۱۲۵ گرم برنج گنجایش دارد که تقریباً وعده غذای یک نفر است.
در ایران گنجایش یک پیمانه به طور رسمی تعریف نشده است و در منابع مختلف دو گنجایش به چشم می خورد. در برخی از منابع به نقل از ماهنامه هنر آشپزی گنجایش یک پیمانه ۲۵۰ میلی لیتر تعریف شده است. [ ۴] [ ۵]
در برخی دیگر از منابع گنجایش یک پیمانه ۲۰۰ میلی لیتر تعریف شده است. در برخی دیگر نیز نام پیمانه در دستور غذایی آمده است اما هیچ تعریفی از گنجایش پیمانهٔ مورد نظر ارائه نشده است. [ ۶]
wiki: پیمانه
دانشنامه آزاد فارسی
پِیْمانِه (modulus)
در ریاضیات، وقتی تفاضل دو عدد صحیح x و y بر عدد صحیح m قابل قسمت باشد، می گویند x با y هم نهشت به پیمانۀ m است و می نویسند (پیمانه m) x≡ y. در این حالت، m را پیمانۀ این هم نهشتی می نامند. ۱۲ و ۷ هم نهشت به پیمانۀ ۵ اند، زیرا ۵ = ۷ -۱۲ که بر ۵ قابل قسمت است.
در ریاضیات، وقتی تفاضل دو عدد صحیح x و y بر عدد صحیح m قابل قسمت باشد، می گویند x با y هم نهشت به پیمانۀ m است و می نویسند (پیمانه m) x≡ y. در این حالت، m را پیمانۀ این هم نهشتی می نامند. ۱۲ و ۷ هم نهشت به پیمانۀ ۵ اند، زیرا ۵ = ۷ -۱۲ که بر ۵ قابل قسمت است.
wikijoo: پیمانه
جدول کلمات
مترادف ها
قدر مطلق، پیمانه، استاندارد، ضریب، فراز خط
حد، اقدام، میزان، درجه، مقدار، پایه، اندازه، پیمانه، تدبیر، مقیاس، واحد، وزن شعر، بحر
میزان، خط مرزی، کرانه، پیمانه، سنگ مرزی
درجه، وثیقه، اندازه، پیمانه، معیار، مقیاس، گرو، اندازه گیر، وسیله اندازه گیری، مصرف سنج
حدود، گنجایش، نمونه، پیمانه، واحد، اندازه گیری، اتاقک، نقشه کوچک، واحد اندازره گیری، مقیاس مدل، قسمتی از سفینه فضایی
پیمانه، کیل
پیمانه، معیار، مقیاس، چوب ذرع
فارسی به عربی
پیشنهاد کاربران
ربون
پیمانه=قفیز
پیمانه از واژه پهلوی patmānak۱. ظرفی که با آن چیزی از مایعات یا غلات را اندازه میگیرند
پیمانه یا کَیل در زندگی اقتصادی دوران هخامنشی از اهمیت ویژه ای برخوردار بود، چون در آن روزگار میزان و مقدار مواد خوراکی را به جای وزن کردن، با پیمانه تعیین می کردند. مأخذ: کتاب تاریخ ١ رشته ی ادبیات و علوم انسانی.
اقای باقری
پای در ترکی از پایلاشیم هست یعنی سهیم شدن وسهم پای میشخ
پیمانه وسله سنجش هست ن وسیله ایجاد سهم
پای در ترکی از پایلاشیم هست یعنی سهیم شدن وسهم پای میشخ
پیمانه وسله سنجش هست ن وسیله ایجاد سهم
مکیال. . .
شربت
جرعه. غمجه. مقداری که توان آشامید از مایعی :
جهانی کجاشربت آب سرد
نیرزد بر او دل چه داری به درد .
فردوسی.
بر آن نهادند که. . . شربتی از این [ از شراب ] بدو دهند تاچه پدیدار آید، چنان کردند و شربتی از این. . . دادند. . . گفتند: دیگر خواهی ، گفت : بلی ، شربتی دیگر بدو دادند در طرب کردن. . . آمد و گفت یک شربت دیگر بدهید. . . پس شربت سوم بدو دادند. ( نوروزنامه ) . اسب را آسایش داد و خود از آب چشمه شربتی تجرع کرد. ( سندبادنامه ص 253 ) . هر مرد که شربتی از آن آب بخوردی ، ظاهر صورت او منعکس شدی. ( سندبادنامه ص 251 ) . خواهم که جمله ٔ آب این دریا را که در پیش ماست به یک شربت بخوری. ( سندبادنامه ص 305 ) .
... [مشاهده متن کامل]
شبانگاه آمدی مانند نخجیر
وز آن حوضه بخوردی شربتی شیر.
نظامی.
شه چونان پاره ٔ شبان را دید
شربتی آب خورد و دست کشید.
نظامی.
. . . سر در بیابان نهاد. . . تا تشنه و بیطاقت بچاهی برسید قومی برو گرد آمده هر شربت آبی به پشیزی همی آشامیدند. ( گلستان سعدی ) .
ما به یک شربت چنین بیخود شدیم
دیگران چندین قدح چون خورده اند؟
جرعه. غمجه. مقداری که توان آشامید از مایعی :
جهانی کجاشربت آب سرد
نیرزد بر او دل چه داری به درد .
فردوسی.
بر آن نهادند که. . . شربتی از این [ از شراب ] بدو دهند تاچه پدیدار آید، چنان کردند و شربتی از این. . . دادند. . . گفتند: دیگر خواهی ، گفت : بلی ، شربتی دیگر بدو دادند در طرب کردن. . . آمد و گفت یک شربت دیگر بدهید. . . پس شربت سوم بدو دادند. ( نوروزنامه ) . اسب را آسایش داد و خود از آب چشمه شربتی تجرع کرد. ( سندبادنامه ص 253 ) . هر مرد که شربتی از آن آب بخوردی ، ظاهر صورت او منعکس شدی. ( سندبادنامه ص 251 ) . خواهم که جمله ٔ آب این دریا را که در پیش ماست به یک شربت بخوری. ( سندبادنامه ص 305 ) .
... [مشاهده متن کامل]
شبانگاه آمدی مانند نخجیر
وز آن حوضه بخوردی شربتی شیر.
نظامی.
شه چونان پاره ٔ شبان را دید
شربتی آب خورد و دست کشید.
نظامی.
. . . سر در بیابان نهاد. . . تا تشنه و بیطاقت بچاهی برسید قومی برو گرد آمده هر شربت آبی به پشیزی همی آشامیدند. ( گلستان سعدی ) .
ما به یک شربت چنین بیخود شدیم
دیگران چندین قدح چون خورده اند؟
پیمانه : در زبان ترکی به سهم "پای " گفته می شود . و و پیمانه ظرفی بوده که با آن به افراد سهم داده می شد و یا برای تقسیم غلات از آن استفاده می شد . در اصل پیمانه یا "پای مانه" یعنی ظرف سهم دهی و تقسیم کننده سهم و یا ظرفی که با آن سهم افراد داده می شد .
هر چیزی که پیمودنی و اندازه پذیر باشد.