پیمان های حضرت محمد

[ویکی فقه] پیمان هایی که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در آن شرکت داشته و یا منعقد نموده اند، به لحاظ زمانی (پیش از بعثت، دوران مکی، دوران مدنی)؛ مکتوب و غیر مکتوب (کلامی)؛ داخلی و خارجی ( مسلمانان و غیر مسلمانان؛ مدنی و غیر مدنی و...)؛ و مواردی از این قبیل قابل تقسیم بندی است که در ذیل به برخی از مهم ترین پیمان های رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) به لحاظ زمانی اشاره می گردد.
طبیعت اجتماعی زندگی بشر ایجاب می کند، انسانها بسیاری از نیازهای خویش را در قالب روابط مخاصمه آمیز یا همزیستی مسالمت آمیز با یکدیگر برآورده سازند. ایجاد قرارداد و تعهد نسبت به پایبندی بر آن، پیرامون مساله ای خاص که مستلزم حضور حداقل دو طرف در قرارداد (دو نفر، یک فرد و یک گروه و یا دو گروه) است، یکی از گونه های همبستگی اجتماعی در جامعه به شمار می آید. در عصر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، به ویژه شبه جزیره عربستان به علت نوع خاص زندگی مبتنی بر قبیله، برقراری این قراردادها جایگاه خاصی در حیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... ایفا می نمود. در زمان جاهلیت این پیمانها و بیعتها به صورت های مختلف که هر کدام نام خاصی داشت همچون حلف، جوار و... منعقد می گردید.
پیمان ها و قراردادهای پیامبر
هرچند لازم به ذکر است حتی کوچک ترین پیمان های رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم)، در جایگاه خود، نقش مهمی در پیشبرد اهداف اسلامی ایفا نموده است. از سوی دیگر پیمان ها و قراردادهای مذکور تنها نمونه کوچکی است که به صورت مکتوب و یا در گزارش های تاریخی به دست ما رسیده است؛ چه بسا بسیاری از آنها به خصوص در سال های نخستین دعوت به صورت مخفی منعقد شده و یا به دستان ما نرسیده است.
← پیش از بعثت
دعوت به اسلام، حمایت از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) و آرمان های اسلامی (همانند پیمان های عقبه در مکه).ایجاد صلح، که با غیر مسلمانان (صلح حدیبیه، مسیحیان نجران و...) صورت گرفته و با پذیرش شرایط خاص یکدیگر را به رسمیت می شناختند؛ همچنین پیمان صلح با مسلمانان که بیشتر شامل مسلمانان خارج از مدینه بوده و محتوای پیمانها بیان احکام و قوانین الهی و پایبندی نسبت به آنها بوده است. نوع دیگر نامه هایی است که رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) به کارگزاران خویش در مناطق مختلف می نوشتند. هرچند ظاهر آن دستور حکومتی و آشنایی سازی و یا یادآوری احکام اسلامی است اما تاکید بر پیمان هایی است که بین مسلمانان، غیر مسلمانان و پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) منعقد شده است.تجدید پیمان ها و قراردادها مورد دیگری است که جایگاه خاص قراردادها را آشکار می سازد؛ همچون تجدید پیمان با داریان. گاهی نیز در پی اصلاح پیمان نامه قبلی پیمانی جدید و یا اصلاح نامه ای ضمیمه می گردید؛ همچون نامه قریش به پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) جهت برداشتن شرط بازگردانی تازه مسلمانان مکه به مدینه (گنجانده شده در صلح نامه حدیبیه) در پی مشکلاتی که توسط تازه مسلمانان برای آنان به وجود آمده بود. برخی از پیمان ها نیز با هدفی چند منظوره صورت می گرفت که بارزترین آنها همان پیمان نامه صلح مدینه است که منشور قانون اساسی در حکومت نبوی در یثرب - که به «مدینة النبی» مشهور شد - به شمار می رود. اتحاد بین مهاجرین، انصار و یهودیان یثرب، پیمانی که خبر از تشکیل امتی واحد می داد، مدیریت و رهبری جامعه، مناسبات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، خانوادگی، نظامی، حقوق و روابط خارجی از موارد مورد تاکید در آن است.
شاخصه های پیمان های رسول اکرم
...