پیمان نجات فضانوردان، بازگرداندن فضانوردان و بازگرداندن اجسام پرتاب شده به فضای بیرونی جو زمین با نام معمول پیمان نجات یک توافق بین المللی است که حقوق و الزاماتی را برای کشورهای عضو دربارهٔ نجات فضانوردان در فضا ایجاد می کند. متن این توافق در ۱۹ دسامبر ۱۹۶۷ با اجماع عمومی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد طی قطع نامه ۲۳۴۵ پذیرفته و در ۳ دسامبر ۱۹۶۸ اجرایی شد. مفاد این پیمان، بیان دقیقی از بند پنجم پیمان فضایی ماورای جو است. اما با وجود بیان دقیق تر با جزئیات بیشتر از بند پنجم پیمان فضای بیرونی، این پیمان هنوز دارای نکات مبهم بسیاری است که بیان تفسیرهای گوناگون را ممکن می سازد. نظارت بر اجرای این پیمان بر عهده کمیته سازمان ملل در امور استفاده صلح آمیز از فضا است.
... [مشاهده متن کامل]
مجمع عمومی سازمان ملل در ۱۹ دسامبر ۱۹۶۷ طی قطع نامه ۲۳۴۵ متن پیمان نجات را به رسمیت شناخت. این قطع نامه در ۲۲ آوریل ۱۹۶۸ به امضا گذاشته و در ۳ دسامبر ۱۹۶۸ اجرایی شد. تا ماه مه ۲۰۱۳، ۹۲ کشور آن را تصویب، ۲۴ کشور آن را امضا کرده ولی در داخل کشور خود تصویب نکرده و ۲ سازمان دولتی بین المللی آژانس فضایی اروپا و سازمان اروپایی بهره برداری از ماهواره های هواشناسی پذیرش و تعهد خود را در قبال حقوق و الزامات این پیمان اعلام کرده اند.
بر اساس توافق نجات، هر یک از کشورهای عضو که از وضعیت جسمی یا روحی نامناسب پرسنل یک سفینه فضایی آگاهی پیدا می کند باید به مقامات کشور پرتاب کننده و دبیرکل سازمان ملل متحد اطلاع دهد.
طبق این توافق، همه کشورهای عضو باید تمامی امکانات خود را برای نجات پرسنل یک فضاپیما که به هر دلیل مانند تصادف، وضعیت نامناسب جسمی یا روحی، وضعیت اضطراری یا فرود غیر عمدی در خاک آن ها فرود می آیند بکار گیرند. اگر وضعیت نامناسب در بالای آسمان هر کشوری پیش بیاید آن کشور موظف به پیگیری و نجات فضانوردان است.
پیمان فضایی ماورای جو به طور کلی میگوید که "فضانوردان" باید به هر صورت ممکن توسط کشورهای عضو، پشتیبانی شوند. اما این پیمان تعریف مشخصی برای عبارت "فضانورد" بیان نکرده است. زیرا معلوم نیست که این عبارت شامل گردشگر فضایی می شود یا نه؟ منظور از "گردشگر فضایی" کسی است که دوره های آموزشی معمول برای فضانوردی را پشت سر نگذاشته است.
پیمان نجات با بیان عبارت "پرسنل یک فضاپیما" به جای "فضانورد" سعی در بیان واضح تر برای کسی دارد که نیازمند پشتیبانی یا دریافت کمک است. اگرچه این عبارت نیز مفهوم نامشخصی دارد. آیا "پرسنل یک سفینه" که سوار بر فضاپیما هستند ( مانند یک گردشگر در پرواز شرکت ویرجین گلکتیک ) نیز پرسنل یک سفینه فضایی به حساب می آیند یا نه؟
... [مشاهده متن کامل]
مجمع عمومی سازمان ملل در ۱۹ دسامبر ۱۹۶۷ طی قطع نامه ۲۳۴۵ متن پیمان نجات را به رسمیت شناخت. این قطع نامه در ۲۲ آوریل ۱۹۶۸ به امضا گذاشته و در ۳ دسامبر ۱۹۶۸ اجرایی شد. تا ماه مه ۲۰۱۳، ۹۲ کشور آن را تصویب، ۲۴ کشور آن را امضا کرده ولی در داخل کشور خود تصویب نکرده و ۲ سازمان دولتی بین المللی آژانس فضایی اروپا و سازمان اروپایی بهره برداری از ماهواره های هواشناسی پذیرش و تعهد خود را در قبال حقوق و الزامات این پیمان اعلام کرده اند.
بر اساس توافق نجات، هر یک از کشورهای عضو که از وضعیت جسمی یا روحی نامناسب پرسنل یک سفینه فضایی آگاهی پیدا می کند باید به مقامات کشور پرتاب کننده و دبیرکل سازمان ملل متحد اطلاع دهد.
طبق این توافق، همه کشورهای عضو باید تمامی امکانات خود را برای نجات پرسنل یک فضاپیما که به هر دلیل مانند تصادف، وضعیت نامناسب جسمی یا روحی، وضعیت اضطراری یا فرود غیر عمدی در خاک آن ها فرود می آیند بکار گیرند. اگر وضعیت نامناسب در بالای آسمان هر کشوری پیش بیاید آن کشور موظف به پیگیری و نجات فضانوردان است.
پیمان فضایی ماورای جو به طور کلی میگوید که "فضانوردان" باید به هر صورت ممکن توسط کشورهای عضو، پشتیبانی شوند. اما این پیمان تعریف مشخصی برای عبارت "فضانورد" بیان نکرده است. زیرا معلوم نیست که این عبارت شامل گردشگر فضایی می شود یا نه؟ منظور از "گردشگر فضایی" کسی است که دوره های آموزشی معمول برای فضانوردی را پشت سر نگذاشته است.
پیمان نجات با بیان عبارت "پرسنل یک فضاپیما" به جای "فضانورد" سعی در بیان واضح تر برای کسی دارد که نیازمند پشتیبانی یا دریافت کمک است. اگرچه این عبارت نیز مفهوم نامشخصی دارد. آیا "پرسنل یک سفینه" که سوار بر فضاپیما هستند ( مانند یک گردشگر در پرواز شرکت ویرجین گلکتیک ) نیز پرسنل یک سفینه فضایی به حساب می آیند یا نه؟
