بر اساس آخرین تقسیمات کشوری سال ۱۳۸۵، استان گیلان دارای ۱۷ شهرستان، ۴۶ بخش، ۵۴ شهر و ۱۱۰ دهستان است.
بنا بر توصیف اصیل الدین زوزنی در سال ۶۵۲ هجری از گیلان تقسیمات جغرافیایی در گیلان عموماً بر پایهٔ واحد «ده» و «روستا» بنا شده بود و شهر به مفهوم واقعی در واژه شناسی گیلکان در این دوره جایگاه کمی داشت و حتی آن را بیشتر با واژهٔ «بازار» می شناختند که در فرهنگ گیلان بیشتر یک اتفاق موقتی بود که در هر هفته در برخی از سکونتگاه ها عموماً یک یا دو بار در هفته اتفاق می افتاد. شهر به مفهوم دائمی وجود نداشت بلکه با جمع شدن مردم به طور موقت در یک روز و تشکیل بازار یا «گوراب» که از همان انبوهه و گروه گرفته شده بود شکل می گرفت.
... [مشاهده متن کامل]
در اواخر دوره قاجار گیلان به نوزده بخش تقسیم شده بود؛ بخشهای بزرگتر مانند موازی، که به تازگی از ادغام چهار بخش رشت، کهدم، کوچصفهان و خشکبیجار تشکیل شده بودند، شامل بلوکهای ( زیربخشها ) متعدد بود. در حدود ۱۹۵۰، گیلان یکی از بخشهای اصلی به اصطلاح استان یکم بود که زنجان و اراک، دو بخش عراق عجم سابق را هم در بر می گرفت و به پنج شهرستان طوالش، فومن، بندر پهلوی ( انزلی ) ، رشت و لاهیجان تقسیم شده بود. در سال ( ۱۳۱۶ ه. ش ) ایران به ۱۰ استان و ۴۹ شهرستان تقسیم شده که زنجان به انضمام قزوین، رشت، ساوه و اراک جزو استان یکم منظور شده است. در ۱۹۶۳ زنجان و اراک از گیلان جدا شدند و همچنین شهرستان آستارا دوباره در شمال بدان ملحق شد، و نتیجتاً اندازه و مرزهای کنونی را با مساحت ۱۴٬۷۰۹ کیلومتر مربع یافت. گیلان به ۱۰ شهرستان تقسیم می شد: طوالش، فومن، بندر پهلوی ( انزلی ) ، رشت، صومعه سرا، رودبار، لنگرود، رودسر و لاهیجان.
یک سال پس از تصویب متمم قانون اساسی یعنی در ۱۴ ذیقعده سال ۱۳۲۵ هجری قمری تشکیل ایالات و ولایات به تصویب دومین دورهٔ قانون گذاری مجلس شورای ملی رسید. در این قانون ولایت چنین تعریف شده است: قسمتی از مملکت که دارای یک شهر حاکم نشین و توابع باشد اعم از این که حکومت آن تابع پایتخت یا تابع مرکز ایالتی باشد. در آن زمان گیلان جزو ۱۲ ولایت ایران بود. پس از این قانون اولین قانون تقسیمات کشوری در آبان ماه ۱۳۱۶ خورشیدی، تهیه و تصویب شد. بر اساس این قانون ایران به استان های شمال، غرب، جنوب، شمال غرب، شمال شرق و مکران تقسیم شد. بر طبق این تقسیم بندی شهرستان گیلان از توابع استان شمال بود و شامل مناطق زیر بود:
بنا بر توصیف اصیل الدین زوزنی در سال ۶۵۲ هجری از گیلان تقسیمات جغرافیایی در گیلان عموماً بر پایهٔ واحد «ده» و «روستا» بنا شده بود و شهر به مفهوم واقعی در واژه شناسی گیلکان در این دوره جایگاه کمی داشت و حتی آن را بیشتر با واژهٔ «بازار» می شناختند که در فرهنگ گیلان بیشتر یک اتفاق موقتی بود که در هر هفته در برخی از سکونتگاه ها عموماً یک یا دو بار در هفته اتفاق می افتاد. شهر به مفهوم دائمی وجود نداشت بلکه با جمع شدن مردم به طور موقت در یک روز و تشکیل بازار یا «گوراب» که از همان انبوهه و گروه گرفته شده بود شکل می گرفت.
... [مشاهده متن کامل]
در اواخر دوره قاجار گیلان به نوزده بخش تقسیم شده بود؛ بخشهای بزرگتر مانند موازی، که به تازگی از ادغام چهار بخش رشت، کهدم، کوچصفهان و خشکبیجار تشکیل شده بودند، شامل بلوکهای ( زیربخشها ) متعدد بود. در حدود ۱۹۵۰، گیلان یکی از بخشهای اصلی به اصطلاح استان یکم بود که زنجان و اراک، دو بخش عراق عجم سابق را هم در بر می گرفت و به پنج شهرستان طوالش، فومن، بندر پهلوی ( انزلی ) ، رشت و لاهیجان تقسیم شده بود. در سال ( ۱۳۱۶ ه. ش ) ایران به ۱۰ استان و ۴۹ شهرستان تقسیم شده که زنجان به انضمام قزوین، رشت، ساوه و اراک جزو استان یکم منظور شده است. در ۱۹۶۳ زنجان و اراک از گیلان جدا شدند و همچنین شهرستان آستارا دوباره در شمال بدان ملحق شد، و نتیجتاً اندازه و مرزهای کنونی را با مساحت ۱۴٬۷۰۹ کیلومتر مربع یافت. گیلان به ۱۰ شهرستان تقسیم می شد: طوالش، فومن، بندر پهلوی ( انزلی ) ، رشت، صومعه سرا، رودبار، لنگرود، رودسر و لاهیجان.
یک سال پس از تصویب متمم قانون اساسی یعنی در ۱۴ ذیقعده سال ۱۳۲۵ هجری قمری تشکیل ایالات و ولایات به تصویب دومین دورهٔ قانون گذاری مجلس شورای ملی رسید. در این قانون ولایت چنین تعریف شده است: قسمتی از مملکت که دارای یک شهر حاکم نشین و توابع باشد اعم از این که حکومت آن تابع پایتخت یا تابع مرکز ایالتی باشد. در آن زمان گیلان جزو ۱۲ ولایت ایران بود. پس از این قانون اولین قانون تقسیمات کشوری در آبان ماه ۱۳۱۶ خورشیدی، تهیه و تصویب شد. بر اساس این قانون ایران به استان های شمال، غرب، جنوب، شمال غرب، شمال شرق و مکران تقسیم شد. بر طبق این تقسیم بندی شهرستان گیلان از توابع استان شمال بود و شامل مناطق زیر بود:
