[ویکی نور] «احمد بن سید شهاب الدین» موسوم به «سید شاه بابا»، فرزند سید عبدالرزاق رضوی ملقب به ادیب پیشاوری از سلسله سادات صاحب زهد و تقوا است که در «سیر و سلوک» از سلسله سهروردی نسب می برد. وی در سال 1260ق در پیشاور هندوستان، چشم به جهان گشود و چون به سن تعلم رسید، پدرش او را به دبستان سپرد تا خواندن و نوشتن آموزد.
ادیب در زادگاه خود مقدمات را آموخت و چون در سرحدات غربی هند بین اهالی و قوای انگلیس جنگ درگرفت، پدر و دیگر خویشاوندانش به قتل رسیدند. ادیب، مادر سالخورده را وداع گفت و رهسپار کابل شد. وی در کابل نزد ملا محمد آل ناصر به کسب علوم پرداخت و پس از دو سال راهی غزنین شد و در جوار آرامگاه سنایی و محمود غزنوی در محلی به نام «باغ فیروزه» اقامت گزید. در آن جا به کسب علوم همت گماشت و از محضر ملا سعدالدین بهرمند شد. پس از دو سال و نیم غزنین را به مقصد هرات ترک گفت و در آن جا به مدت چهارده ماه ماند و سپس راهی تربت جام شد و در سن بیست و دو سالگی به مشهد رفت. در مشهد نزد فضلای آن دوره به تحصیل مشغول شد. او علم حکمت و ریاضی را از میرزا عبدالرحمن و فلسفه و «علوم عقلیه» را از ملا غلام حسین شیخ الاسلام فراگرفت و به آموختن ادبیات همت گماشت و به واسطه ذوق فطری و نیروی حافظه، در این فن به مهارت رسید. وی در فنون و زبان عرب و صرف و نحو تبحر فوق العاده داشت و همچنین در حفظ اشعار، بی نظیر بود، چنان که شش دفتر مثنوی را از حفظ بود. اشعار وی بسیار فاضلانه، فصیح، بلیغ و متمایل به زهد و گوشه گیری از دنیاست.
ادیب در سال 1287ق در سبزوار اقامت گزید و به حلقه درس ملاهادی سبزواری درآمد و دو سال آخر عمر این حکیم را درک کرد. وی پس از مرگ ملا هادی سبزواری، در محضر فرزندش ملا محمد و همچنین از محضر ملا اسماعیل بهره یافت و پس از چندی به مشهد بازگشت و در مدرسه میرزا جعفر سکونت گزید. ادیب در این دوره از دانشمندان و فضلای زمان خود محسوب می شد و به نام «ادیب هندی» اشتهار یافت.
وی در سال 1300ق رخت اقامت به تهران افکند و تا پایان زندگی در آن جا بسربرد. ادیب، نود سال عمر خود را وقف تحصیل دانش و فضیلت نمود و تمام عمر را به تزکیه نفس پرداخت. وی از علایق خانوادگی آزاد بود و از مال دنیا جز چند جلد کتاب که پاره ای از آن ها را نیز به خط خود نسخه برداری کرده بود، چیز دیگری نداشت. وی در راس شاعرانی بود که در جریان جنگ جهانی اول، احساسات آلمان دوستی را در شعر خود نمایان ساخت.
ادیب، سال های پایان عمر را صرف تحقیق و مراجعه به آثار خاقانی، ناصرخسرو، سنایی و به ویژه مثنوی مولوی می کرد، لذا آثار زیادی از وی به جای نمانده است. از حواشی و تعلیقاتی که بر ابوالفضل بیهقی نگاشته است می توان به احاطه وسیع او بر تاریخ و لغت پی برد. دیوان ادیب پیشاوری مشتمل بر چهار هزار و دویست بیت فارسی و سیصد و هفتاد بیت عربی در سال 1312ق منتشر شد.
دو رساله دیگر، یکی در بیان «قضایای بدیهییات اولیه» و دیگری در تصحیح دیوان ناصرخسرو از وی به جای مانده است. قیصرنامه ادیب پیشاوری که در بحر متقارب و درباره جنگ جهانی اول سروده شده، شامل چهارده هزاربیت است. وی در پایان زندگی به ترجمه اشارات ابن سینا به زبان فارسی همت گماشت که عمرش به اتمام آن وفا نکرد. او نسبت به ایران و زبان و ادبیات فارسی علاقمند بود و تقریبأ هیچ کدام از آثارش خالی از چاشنی میهن پرستی و ترویج استقلال و آزادگی نیست.
ادیب در زادگاه خود مقدمات را آموخت و چون در سرحدات غربی هند بین اهالی و قوای انگلیس جنگ درگرفت، پدر و دیگر خویشاوندانش به قتل رسیدند. ادیب، مادر سالخورده را وداع گفت و رهسپار کابل شد. وی در کابل نزد ملا محمد آل ناصر به کسب علوم پرداخت و پس از دو سال راهی غزنین شد و در جوار آرامگاه سنایی و محمود غزنوی در محلی به نام «باغ فیروزه» اقامت گزید. در آن جا به کسب علوم همت گماشت و از محضر ملا سعدالدین بهرمند شد. پس از دو سال و نیم غزنین را به مقصد هرات ترک گفت و در آن جا به مدت چهارده ماه ماند و سپس راهی تربت جام شد و در سن بیست و دو سالگی به مشهد رفت. در مشهد نزد فضلای آن دوره به تحصیل مشغول شد. او علم حکمت و ریاضی را از میرزا عبدالرحمن و فلسفه و «علوم عقلیه» را از ملا غلام حسین شیخ الاسلام فراگرفت و به آموختن ادبیات همت گماشت و به واسطه ذوق فطری و نیروی حافظه، در این فن به مهارت رسید. وی در فنون و زبان عرب و صرف و نحو تبحر فوق العاده داشت و همچنین در حفظ اشعار، بی نظیر بود، چنان که شش دفتر مثنوی را از حفظ بود. اشعار وی بسیار فاضلانه، فصیح، بلیغ و متمایل به زهد و گوشه گیری از دنیاست.
ادیب در سال 1287ق در سبزوار اقامت گزید و به حلقه درس ملاهادی سبزواری درآمد و دو سال آخر عمر این حکیم را درک کرد. وی پس از مرگ ملا هادی سبزواری، در محضر فرزندش ملا محمد و همچنین از محضر ملا اسماعیل بهره یافت و پس از چندی به مشهد بازگشت و در مدرسه میرزا جعفر سکونت گزید. ادیب در این دوره از دانشمندان و فضلای زمان خود محسوب می شد و به نام «ادیب هندی» اشتهار یافت.
وی در سال 1300ق رخت اقامت به تهران افکند و تا پایان زندگی در آن جا بسربرد. ادیب، نود سال عمر خود را وقف تحصیل دانش و فضیلت نمود و تمام عمر را به تزکیه نفس پرداخت. وی از علایق خانوادگی آزاد بود و از مال دنیا جز چند جلد کتاب که پاره ای از آن ها را نیز به خط خود نسخه برداری کرده بود، چیز دیگری نداشت. وی در راس شاعرانی بود که در جریان جنگ جهانی اول، احساسات آلمان دوستی را در شعر خود نمایان ساخت.
ادیب، سال های پایان عمر را صرف تحقیق و مراجعه به آثار خاقانی، ناصرخسرو، سنایی و به ویژه مثنوی مولوی می کرد، لذا آثار زیادی از وی به جای نمانده است. از حواشی و تعلیقاتی که بر ابوالفضل بیهقی نگاشته است می توان به احاطه وسیع او بر تاریخ و لغت پی برد. دیوان ادیب پیشاوری مشتمل بر چهار هزار و دویست بیت فارسی و سیصد و هفتاد بیت عربی در سال 1312ق منتشر شد.
دو رساله دیگر، یکی در بیان «قضایای بدیهییات اولیه» و دیگری در تصحیح دیوان ناصرخسرو از وی به جای مانده است. قیصرنامه ادیب پیشاوری که در بحر متقارب و درباره جنگ جهانی اول سروده شده، شامل چهارده هزاربیت است. وی در پایان زندگی به ترجمه اشارات ابن سینا به زبان فارسی همت گماشت که عمرش به اتمام آن وفا نکرد. او نسبت به ایران و زبان و ادبیات فارسی علاقمند بود و تقریبأ هیچ کدام از آثارش خالی از چاشنی میهن پرستی و ترویج استقلال و آزادگی نیست.