پیرشمس الدین

[ویکی فقه] پیرْشَمْسُ الدّین، از نخستین داعیان اسماعیلی نزاری در هندوستان که ظاهراً در سده های ۶ و ۷ق/۱۲ و ۱۳م در سند و اطراف مُلتان فعالیت تبلیغی داشته است.
داعیان اسماعیلی را عمدتاً در هندوستان پیر خطاب می کردند و پیرشمس اولین کسی بود که در هند دعوت نزاری را شروع کرد.روایات مربوط به زندگی پیرشمس در قالب اشعاری با عنوان گِنان آمده است. گنان ها که بخش مهمی از ادبیات دینی نزاریان هند را تشکیل می دهند، محتوایی دینی و اخلاقی دارند و در عین بیان اصول اعتقادی نزاریان، آکنده از حس سرسپردگی و اخلاص اند. در این اشعار، شرح زندگی پیرشمس الدین چنان با افسانه ها و حکایات گوناگون آمیخته است که بازسازی واقعیت های تاریخی از میان آن ها بسیار دشوار می نماید.به علاوه، آمیختگی روایت های مربوط به زندگی او با داستان های مربوط به شمس تبریزی، مراد مولانا جلال الدین رومی، و شمس الدین محمد (د ح۷۱۰ق/۱۳۱۰م)، نخستین امام نزاری پس از دوره الموت و فرزند رکن الدین خورشاه، نیز این بازسازی را دشوارتر می کند.
← سفر به هند برای تبلیغ
در ملتان مقبره ای وجود دارد که به مقبره شمس تبریز مشهور است و مردم آن را مقبره شاه شمس می خوانند و همچنین به نام مقبره سیدشمس الدین سبزواری شهرت دارد و تاریخ ساختمان آن ۱۱۰۲ ذکر شده است، اما با توجه به شواهد تاریخی محتمل است که این مقبره متعلق به پیر شمس الدین باشد. در شجره نامه ای که مؤلف در ۱۳۷۲ش در آن مقبره یافت، نَسَب صاحب مقبره به اسماعیل، فرزند ارشد امام جعفر صادق (علیه السلام)، رسانده شده است.