پگماتیت ( pegmatite ) یک نوع سنگ آذرین درونی است که به طور کامل متبلور شده و اندازهٔ بلورهای آن بزرگتر از ۲٫۵ سانتیمتر می باشد. بیشتر پگماتیت ها از کوارتز، میکا و فلدسپات ( مانند گرانیت ) و در موارد نادرتر از کانی های مافیک مانند آمفیبول، پلاژیوکلاژ کلسیم دار، پیروکسن تشکیل شده اند. مهمترین شناسه پگماتیت ها اندازهٔ بلوری آنها می باشد که این بلورها معمولاً بزرگتر از ۵ سانتیمتر هستند. در بعضی مواقع هم تک بلورهایی بزرگتر از ۱۰ متر پیدا شده اند بطوریکه بزرگترین بلور جهان نیز در یک پگماتیت پیدا شده است. نحوه تشکیل:در صورتی که پس از تبلور بخش اعظم ماگما. مقدار آب ومواد فرّار مانند کربن دی اکسید فراوان باشد . شرایط برای رشد بلورتشکیل دهنده سنگ فراهم وبلور بسیار درشت رامی سازد که همان پگماتیت است.
با توجه به یک خاصیت تنها نمی توان گفت که یک سنگ پگماتیت می باشد بلکه برای این تشخیص باید از معیارهای خاصی استفاده کنیم. یکی از این معیارهای تشخیص اندازهٔ خیلی بزرگ بلورها در این سنگ های آذرین می باشد.
پگماتیت ها سنگ های تمام بلورینی هستند که حداقل برخی از بلورهای آن بسیار درشت بوده و همین درشتی بلورها معیار تشخیص آنها نسبت به سنگهای درونی است. پگماتیت ها محصول باقیمانده تبلور بخشی از مذاب ها هستند که از نظر سیلیس، آلومین، قلیایی ها، آب، مواد فرار و عناصر فرعی و جزئی که به هر دلیل در مراحل قبلی نتوانسته اند وارد ساختمان بلورین کانی ها شوند، غنی شده اند. به دلیل وجود مواد فرّار و آب، گرانروی مذاب پگماتیت بسیار کم بوده و فشار مواد فرّار نیز به توان آن برای تزریق شدن در داخل سطوح و شکستگی ها می افزاید. پگماتیت ها اکثراً همراه گرانیت ها بوده و عمدتاً شامل کوارتز، فلدسپات، مسکوویت و در مواردی بیوتیت ( ترکیبی مشابه گرانیت ) است. مهمترین تفاوت در اندازه بلورها و تفاوت های بافتی است. پگماتیت ها بر اساس ساخت به دو گروه ساده و پیچیده تقسیم می شوند. در نوع ساده مهمترین کانی های اقتصادی، کوارتز و فلدسپات هستند. در صورتی که اهمیت پگماتیت های پیچیده به دلیل حضور عناصر و کانی های نادر است. به طور کلی دمای تشکیل پگماتیت ها ۷۰۰ تا ۵۰۰ درجه سانتیگراد است.
سرعت تشکیل بلور در پگماتیت ها باید خیلی زیاد باشد تا اجازه دهد که این بلورهای بزرگ در فشار زیاد پوستهٔ زمین رشد کنند. به همین دلیل یک سری فرایندهای خاص برای مکانیزم رشد پکماتیت ها وجود دارد مانند:
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبا توجه به یک خاصیت تنها نمی توان گفت که یک سنگ پگماتیت می باشد بلکه برای این تشخیص باید از معیارهای خاصی استفاده کنیم. یکی از این معیارهای تشخیص اندازهٔ خیلی بزرگ بلورها در این سنگ های آذرین می باشد.
پگماتیت ها سنگ های تمام بلورینی هستند که حداقل برخی از بلورهای آن بسیار درشت بوده و همین درشتی بلورها معیار تشخیص آنها نسبت به سنگهای درونی است. پگماتیت ها محصول باقیمانده تبلور بخشی از مذاب ها هستند که از نظر سیلیس، آلومین، قلیایی ها، آب، مواد فرار و عناصر فرعی و جزئی که به هر دلیل در مراحل قبلی نتوانسته اند وارد ساختمان بلورین کانی ها شوند، غنی شده اند. به دلیل وجود مواد فرّار و آب، گرانروی مذاب پگماتیت بسیار کم بوده و فشار مواد فرّار نیز به توان آن برای تزریق شدن در داخل سطوح و شکستگی ها می افزاید. پگماتیت ها اکثراً همراه گرانیت ها بوده و عمدتاً شامل کوارتز، فلدسپات، مسکوویت و در مواردی بیوتیت ( ترکیبی مشابه گرانیت ) است. مهمترین تفاوت در اندازه بلورها و تفاوت های بافتی است. پگماتیت ها بر اساس ساخت به دو گروه ساده و پیچیده تقسیم می شوند. در نوع ساده مهمترین کانی های اقتصادی، کوارتز و فلدسپات هستند. در صورتی که اهمیت پگماتیت های پیچیده به دلیل حضور عناصر و کانی های نادر است. به طور کلی دمای تشکیل پگماتیت ها ۷۰۰ تا ۵۰۰ درجه سانتیگراد است.
سرعت تشکیل بلور در پگماتیت ها باید خیلی زیاد باشد تا اجازه دهد که این بلورهای بزرگ در فشار زیاد پوستهٔ زمین رشد کنند. به همین دلیل یک سری فرایندهای خاص برای مکانیزم رشد پکماتیت ها وجود دارد مانند:
wiki: پگماتیت