[ویکی فقه] پَکْتیا، ولایتی در شرق افغانستان می باشد.
این ولایت با مساحت ۴۳۱‘۶ کم ۲ و جمعیتی حدود ۹۰۰‘۵۲۹ تن، از شمال به ولایتِ ننگرهار، از غرب به ولایت لوگَر و غزنی، از جنوب به ولایت پکتیا و از شرق به ولایت خوست و مرزهای پاکستان محدود است. مرکز پکتیا، شهر تاریخی گردیز، و زرمت، سیدکرم، لجه منگل و چکمنی از مهم ترین شهرهای آن است.
← آب و هوا
هرودت در سده ۵ق م، از سرزمینی به نام پاکتیکه نام برده است که قومی جنگاور در آن جا می زیسته اند و طرز زندگی آن ها به باختریان شباهت داشته است. یافته های باستان شناسی در میرزَکی واقع در نزدیکی گردیز نیز، پیشینه تاریخی پکتیا را به سده ۳ق م می رساند. در ریگ ودا از قومی جنگجو به نام پکْتَ یاد شده است. گروهی از خاورشناسان نام پشتون را با پکت یکی می دانند. اما از دید زبان شناسی تبدیل پکت به پشتون در شاخه های زبان های هند و ایرانی پذیرفتنی نیست.
← هخامنشیان
(۱) ابن اثیر، ابوالحسن، الکامل فی التاریخ.(۲) ابوالحسن، گلستانه، مجمل التواریخ، به کوشش مدرس رضوی، تهران، ۱۳۵۶ش.(۳) اقبال آشتیانی، عباس، تاریخ مغول، تهران، ۱۳۶۴ش.(۴) بازورث، ک. ا.، سلسله های اسلامی، ترجمه فریدون بدره ای، تهران، ۱۳۴۹ش.(۵) بریگو، آندره و اولیویه روآ، جنگ افغانستان، ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم، مشهد، ۱۳۶۶ش.(۶) بلاذری، احمد، فتوح البلدان، به کوشش عبدالله انیس طباع و عمرانیس طباع، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.(۷) پیرنیا، حسن، ایران باستان، تهران، ۱۳۶۶ش.(۸) تاریخ سیستان، به کوشش محمدتقی بهار، تهران، ۱۳۱۴ش.(۹) تازه نورستانی، سمیع الله، ریشه های تاریخی و فرهنگی نورستان، به کوشش عنایت الله نصرتی، کابل، ۱۳۶۷ش.(۱۰) جعفری، علی اکبر، پشتو، سخن، تهران، ۱۳۴۵ش، دوره ۱۶، شم ۱۱.(۱۱) حبیبی، عبدالحی، تاریخ افغانستان بعد از اسلام، کابل، ۱۳۴۵ش.(۱۲) حبیبی، عبدالحی، تاریخ افغانستان در عصر گورکانی، کابل، ۱۳۲۰ش.(۱۳) حدود العالم، به کوشش منوچهر ستوده، تهران، ۱۳۴۰ش.(۱۴) حسینی منشی، محمود، تاریخ احمدشاهی، به کوشش دوست مرادسید مرادوف، مسکو، ۱۹۷۴م.(۱۵) دائرة المعارف آریانا، کابل، ۱۳۲۸ش.(۱۶) دولت آبادی، بصیراحمد، شناسنامه افغانستان، قم، ۱۳۷۱ش.(۱۷) یزدی، شرف الدین علی، ظفرنامه، به کوشش محمد عباسی، تهران، ۱۳۶۶ش.(۱۸) طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری.(۱۹) علی آبادی، علیرضا، افغانستان، تهران، ۱۳۷۲ش.(۲۰) غبار، غلام محمد، افغانستان در مسیر تاریخ، قم، ۱۳۵۹ش.(۲۱) فرهنگ، محمدصدیق، افغانستان در پنج قرن اخیر، قم، ۱۳۷۱ش.(۲۲) گردیزی، عبدالحی، زین الاخبار، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۴۷ش.(۲۳) منهاج سراج، عثمان، طبقات ناصری، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۶۳ش.(۲۴) نسوی، محمد، سیرت جلال الدین مینکبرنی، ترجمه کهن، به کوشش مجتبیٰ مینوی، تهران، ۱۳۶۵ش.(۲۵) نقشه راهنمای افغانستان، گیتاشناسی، تهران، شم ۱۸۹.(۲۶) Afghanistan، Paris، ۱۹۷۰.(۲۷) Bosworth، C. E.، The Tāhirids and Saffārids، The Cambridge History of Iran، vol. IV، ed R. N. Frye، Cambridge، ۱۹۷۵.(۲۸) Britannica، micropaedia، ۱۹۸۷.(۲۹) Dupree، L.، Afghanistan، New Jersey، ۱۹۷۳.(۳۰) Ghirshman، R.، Iran، London، ۱۹۷۸.(۳۱) Herodotus، History، tr. A. D. Godley، London، ۱۹۵۷.(۳۲) Iranica.(۳۳) Watters، Th.، On Yuan Chwang’s Travels in India، ۱۹۷۳.(۳۴) The World Gazetteer، www.world-gazetteer.com.
این ولایت با مساحت ۴۳۱‘۶ کم ۲ و جمعیتی حدود ۹۰۰‘۵۲۹ تن، از شمال به ولایتِ ننگرهار، از غرب به ولایت لوگَر و غزنی، از جنوب به ولایت پکتیا و از شرق به ولایت خوست و مرزهای پاکستان محدود است. مرکز پکتیا، شهر تاریخی گردیز، و زرمت، سیدکرم، لجه منگل و چکمنی از مهم ترین شهرهای آن است.
← آب و هوا
هرودت در سده ۵ق م، از سرزمینی به نام پاکتیکه نام برده است که قومی جنگاور در آن جا می زیسته اند و طرز زندگی آن ها به باختریان شباهت داشته است. یافته های باستان شناسی در میرزَکی واقع در نزدیکی گردیز نیز، پیشینه تاریخی پکتیا را به سده ۳ق م می رساند. در ریگ ودا از قومی جنگجو به نام پکْتَ یاد شده است. گروهی از خاورشناسان نام پشتون را با پکت یکی می دانند. اما از دید زبان شناسی تبدیل پکت به پشتون در شاخه های زبان های هند و ایرانی پذیرفتنی نیست.
← هخامنشیان
(۱) ابن اثیر، ابوالحسن، الکامل فی التاریخ.(۲) ابوالحسن، گلستانه، مجمل التواریخ، به کوشش مدرس رضوی، تهران، ۱۳۵۶ش.(۳) اقبال آشتیانی، عباس، تاریخ مغول، تهران، ۱۳۶۴ش.(۴) بازورث، ک. ا.، سلسله های اسلامی، ترجمه فریدون بدره ای، تهران، ۱۳۴۹ش.(۵) بریگو، آندره و اولیویه روآ، جنگ افغانستان، ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم، مشهد، ۱۳۶۶ش.(۶) بلاذری، احمد، فتوح البلدان، به کوشش عبدالله انیس طباع و عمرانیس طباع، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.(۷) پیرنیا، حسن، ایران باستان، تهران، ۱۳۶۶ش.(۸) تاریخ سیستان، به کوشش محمدتقی بهار، تهران، ۱۳۱۴ش.(۹) تازه نورستانی، سمیع الله، ریشه های تاریخی و فرهنگی نورستان، به کوشش عنایت الله نصرتی، کابل، ۱۳۶۷ش.(۱۰) جعفری، علی اکبر، پشتو، سخن، تهران، ۱۳۴۵ش، دوره ۱۶، شم ۱۱.(۱۱) حبیبی، عبدالحی، تاریخ افغانستان بعد از اسلام، کابل، ۱۳۴۵ش.(۱۲) حبیبی، عبدالحی، تاریخ افغانستان در عصر گورکانی، کابل، ۱۳۲۰ش.(۱۳) حدود العالم، به کوشش منوچهر ستوده، تهران، ۱۳۴۰ش.(۱۴) حسینی منشی، محمود، تاریخ احمدشاهی، به کوشش دوست مرادسید مرادوف، مسکو، ۱۹۷۴م.(۱۵) دائرة المعارف آریانا، کابل، ۱۳۲۸ش.(۱۶) دولت آبادی، بصیراحمد، شناسنامه افغانستان، قم، ۱۳۷۱ش.(۱۷) یزدی، شرف الدین علی، ظفرنامه، به کوشش محمد عباسی، تهران، ۱۳۶۶ش.(۱۸) طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری.(۱۹) علی آبادی، علیرضا، افغانستان، تهران، ۱۳۷۲ش.(۲۰) غبار، غلام محمد، افغانستان در مسیر تاریخ، قم، ۱۳۵۹ش.(۲۱) فرهنگ، محمدصدیق، افغانستان در پنج قرن اخیر، قم، ۱۳۷۱ش.(۲۲) گردیزی، عبدالحی، زین الاخبار، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۴۷ش.(۲۳) منهاج سراج، عثمان، طبقات ناصری، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۶۳ش.(۲۴) نسوی، محمد، سیرت جلال الدین مینکبرنی، ترجمه کهن، به کوشش مجتبیٰ مینوی، تهران، ۱۳۶۵ش.(۲۵) نقشه راهنمای افغانستان، گیتاشناسی، تهران، شم ۱۸۹.(۲۶) Afghanistan، Paris، ۱۹۷۰.(۲۷) Bosworth، C. E.، The Tāhirids and Saffārids، The Cambridge History of Iran، vol. IV، ed R. N. Frye، Cambridge، ۱۹۷۵.(۲۸) Britannica، micropaedia، ۱۹۸۷.(۲۹) Dupree، L.، Afghanistan، New Jersey، ۱۹۷۳.(۳۰) Ghirshman، R.، Iran، London، ۱۹۷۸.(۳۱) Herodotus، History، tr. A. D. Godley، London، ۱۹۵۷.(۳۲) Iranica.(۳۳) Watters، Th.، On Yuan Chwang’s Travels in India، ۱۹۷۳.(۳۴) The World Gazetteer، www.world-gazetteer.com.
wikifeqh: ولایت_پکتیا