پومبدیتا

پومْبِدیتا
آموزشگاه علوم دینی یهود در شهری به همین نام در ساحل فرات. پایۀ این آکادمی در دورۀ اسارت یهودیان در بابل نهاده شد. در قرن ۱م مؤسسه ای شناخته شده بود. در زمان شاپور اول تحت ریاست شموئیل به بالاترین درجۀ علمی رسید. در ۲۵۴م پس از مرگ شموئیل این آکادمی ویران و وظایف آن به آکادمی پومبدیتا منتقل شد. پومبدیتا آموزش تورات و علوم دینی را بر عهده داشت و به رؤسای آن نابغه و علامه می گفتند. این آموزشگاه و آموزشگاه های مشابه از دولت پولی نمی گرفتند و از کمک مالی یهودیان امورشان می گذشت. محصلان در آن از مزایای تحصیلی استفاده می کردند و مقدمات دین یهود و زبان عبری، آرامی، الهیات، خداشناسی کلامی، اخلاق، عرفان، فقه و حقوق، علوم طبیعی، ریاضی، نجوم، تاریخ، و فرهنگ عامه را فرا می گرفتند. آنان مؤمن به اجرای دستورات دینی بودند. در این گونه آموزشگاه ها یشیوا (جلسه) تشکیل می شد و حافظان در آن هلاخا، که مهم ترین قسمت تورات بود، می خواندند و تحلیل می کردند. داستان های یهودی (هااگدا) نیز روایت می شد. دانش آموزان آن خوابگاهی داشتند و برنامه روزانه شان چند ساعت تحصیل و انجام کارهای زراعتی و آداب مذهبی بود. آنان تارک دنیا نبودند. دوره آموزش سه سال طول می کشید و محصلان به مقام راب تناخی (متخصص کتاب مقدس) و یا راب تلمودی (متخصص تلمود) ارتقا می یافتند. دانشگاه پومبدیتا تا ۲۷۷ق قدرت بسیار داشت. اما در ۳۵۸ق از رونق افتاد و از این پس مرکز اصلی دینی یهود به اسپانیا منتقل شد.