پوشش سلول یا غلاف سلول ( انگلیسی: Cell envelope ) متشکل از غشای سلولی و دیواره سلول است. در باکتری گرم - منفی، یک غشای خارجی دیگر هم وجود دارد. [ ۱] در شبه باکتری ها ( Mollicutes ) این پوشش سلولی موجود نیست.
پوشش سلولی باکتری ها به دو نوع اصلی تقسیم می شود: نوعِ گرم - مثبت و نوعِ گرم - منفی که با روش رنگ آمیزی گرم از یکدیگر متمایز می گردند. هر کدام از انواع یاد شده، ممکن است یک پوشینه احاطه کنندهٔ چندقندی نیز داشته باشند که کارش محافظت از باکتری است. این باکتری ها را «باکتری های احاطه شده توسط کپسول پلی ساکاریدی» می نامند.
همچون جانداران دیگر، دیواره سلول باکتری ها نیز یک پارچگی و قوام ساختاری سلول را فراهم می آورد. در پروکاریوت ها، وظیفهٔ اصلی این دیواره، محافظت در برابر آماسیدگی درونی است که ناشی از غلظت بیشتر پروتئین ها و مولکول های دیگر در درون سلول ( نسبت به بیرون آن ) است. آنچه دیوارهٔ سلولی باکتری ها را از سایر جانداران متمایز می کند، وجود مادهٔ پپتیدوگلیکان ( پُلی - N - استیل گلوکزآمین و ان - استیل مورامیک اسید ) است که در بیرون غشای سلولی واقع شده است. همین پپتیدوگلیکان است که سبب سختی دیواره سلول و تعیین شکل ظاهری آن می گردد. این ماده دارای خلل و فرج است و برای مولکول های کوچک، سد تراوایی محسوب نمی شود. با آنکه دیوارهٔ سلولی بیشترِ باکتری ها، بجز چند استثنا نظیر مایکوپلاسماها که انگل های درون سلولی هستند، دارای پپتیدوگلیکان است، اما تمامی اینها ساختار دیواره ای مشابه ندارند.
دیوارهٔ سلول گرم مثبت ها یک لایهٔ پپتیدوگلیکان بسیار ضخیم دارد که رنگ کریستال ویوله را به خود می گیرد و به صور انحصاری در اکتینوباکترها و فیرمیکوت ها یافت می شود. البته باکتری های گروه دینوکوکوس - ترموس هم ممکن است چنین خصوصیتی را هنگام رنگ آمیزی گرم از خود نشان دهند اما برخی خصوصیات ساختمانی دیوارهٔ سلولی گرم منفی ها را نیز دارا هستند. در درون دیوارهٔ سلولی گرم مثبت ها، نوعی پلی الکل به نام تیکوئیک اسید وجود دارد که گاهی به چربی متصل شده و لیپوتیکوئیک اسید را می سازند. تیکوئیک اسید به سبب حضور پیوندهای پیوند فسفودی استر میان مونومرهای تیکوئیک اسید، به دیوارهٔ سلول یک بار الکتریکی منفی می دهد.
در خارج دیوارهٔ سلولی، بسیاری از گرم مثبت ها یک لایه سطحی پروتئینی دارند. این لایهٔ سطحی به ایجاد بیوفیلم ها کمک می کند. در بیرون لایهٔ سطحی، اغلب یک پوشینه چندقندی موجود است که باکتری را در برابر بیگانه خواری محافظت می کند. در محیط های کشت آزمایشگاهی، لایهٔ سطحی و کپسول طی فرایند تکامل واگشتی، از بین می رود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفپوشش سلولی باکتری ها به دو نوع اصلی تقسیم می شود: نوعِ گرم - مثبت و نوعِ گرم - منفی که با روش رنگ آمیزی گرم از یکدیگر متمایز می گردند. هر کدام از انواع یاد شده، ممکن است یک پوشینه احاطه کنندهٔ چندقندی نیز داشته باشند که کارش محافظت از باکتری است. این باکتری ها را «باکتری های احاطه شده توسط کپسول پلی ساکاریدی» می نامند.
همچون جانداران دیگر، دیواره سلول باکتری ها نیز یک پارچگی و قوام ساختاری سلول را فراهم می آورد. در پروکاریوت ها، وظیفهٔ اصلی این دیواره، محافظت در برابر آماسیدگی درونی است که ناشی از غلظت بیشتر پروتئین ها و مولکول های دیگر در درون سلول ( نسبت به بیرون آن ) است. آنچه دیوارهٔ سلولی باکتری ها را از سایر جانداران متمایز می کند، وجود مادهٔ پپتیدوگلیکان ( پُلی - N - استیل گلوکزآمین و ان - استیل مورامیک اسید ) است که در بیرون غشای سلولی واقع شده است. همین پپتیدوگلیکان است که سبب سختی دیواره سلول و تعیین شکل ظاهری آن می گردد. این ماده دارای خلل و فرج است و برای مولکول های کوچک، سد تراوایی محسوب نمی شود. با آنکه دیوارهٔ سلولی بیشترِ باکتری ها، بجز چند استثنا نظیر مایکوپلاسماها که انگل های درون سلولی هستند، دارای پپتیدوگلیکان است، اما تمامی اینها ساختار دیواره ای مشابه ندارند.
دیوارهٔ سلول گرم مثبت ها یک لایهٔ پپتیدوگلیکان بسیار ضخیم دارد که رنگ کریستال ویوله را به خود می گیرد و به صور انحصاری در اکتینوباکترها و فیرمیکوت ها یافت می شود. البته باکتری های گروه دینوکوکوس - ترموس هم ممکن است چنین خصوصیتی را هنگام رنگ آمیزی گرم از خود نشان دهند اما برخی خصوصیات ساختمانی دیوارهٔ سلولی گرم منفی ها را نیز دارا هستند. در درون دیوارهٔ سلولی گرم مثبت ها، نوعی پلی الکل به نام تیکوئیک اسید وجود دارد که گاهی به چربی متصل شده و لیپوتیکوئیک اسید را می سازند. تیکوئیک اسید به سبب حضور پیوندهای پیوند فسفودی استر میان مونومرهای تیکوئیک اسید، به دیوارهٔ سلول یک بار الکتریکی منفی می دهد.
در خارج دیوارهٔ سلولی، بسیاری از گرم مثبت ها یک لایه سطحی پروتئینی دارند. این لایهٔ سطحی به ایجاد بیوفیلم ها کمک می کند. در بیرون لایهٔ سطحی، اغلب یک پوشینه چندقندی موجود است که باکتری را در برابر بیگانه خواری محافظت می کند. در محیط های کشت آزمایشگاهی، لایهٔ سطحی و کپسول طی فرایند تکامل واگشتی، از بین می رود.
wiki: پوشش سلول