پوده سنگ، [ ۱] مُرده سنگ[ ۲] یا ساپرولیت ( به انگلیسی: Saprolite ) سنگی است که به طور شیمیایی هوازده شده است. ساپرولیت ها در مناطق تحت الارض نیمرخ خاک تشکیل می شوند و نمایانگر هوازدگی عمیق سطح سنگ بستر می باشد. در بسیاری از موارد رنگ آن از ترکیبات آهن فریک بدست آمده است. پروفیل های با هوازدگی عمیق در خشکی های قاره ای در عرض های جغرافیایی بین ۳۵ درجه شمالی تا ۳۵ درجه جنوبی گسترده است.
شرایط تشکیل سنگ پوشه بسیار هوادیده شامل دشت با پستی بلندی توپوگرافیکی کم برای ممانعت از فرسایش و قابل آبشویی محصولات و هوازدگی شیمیایی می باشد. شرط دوم دوره های تکتونیکی طولانی پایدار؛ فعالیت زمین ساختی و تغییرات اقلیمی می تواند باعث فرسایش گردد. شرط سوم اقلیم مرطوب گرمسیری یا اقلیم معتدل می باشد.
ساپرولیت کمتر هوادیده سفره آب های ماسه سنگ قادر تولید آب های زیرزمینی و اغلب برای دام مناسب می باشد. هوازدگی عمیق باعث تشکیل بسیاری از سنگ معدن ثانویه و سوپرژنیک بوکسیت، سنگ آهن، طلای ساپرولیتی، مس سوپرژنی، اورانیوم و فلزات سنگین در انباشت های درجا شود.
پوده سنگ یک سنگ هوازده شیمیایی است. نتیجه هوازدگی خیلی شدید، انتقال مداوم از پوده سنگ به لاتریت می شود.
پوده سنگ در نواحی تحتانی افق های خاک تشکیل می شود و هوازدگی سطح سنگ بستر را نشان می دهد. در سنگ پوشه های لاتریتی – سنگ پوشه ها لایه جدا شده سنگ ها هستند که روی سنگ بستر قرار می گیرند – ساپرولیت ممکن است توسط افق های بالایی لاتریت های درجا پوشانده شده باشند؛ بیشتر پروفیل اصلی به وسیلهٔ خاک های درجا یا مواد رویی انتقالی محافظت می شوند. هوازدگی، پوده سنگ های کائولینیتی نازک را ۱۰۰۰ تا۵۰۰ میلیون سال قبل؛ پوده سنگ های کائولینیتی ضخیم ۲۰۰ تا ۶۶ میلیون سال قبل و ساپرولیت های نابالغ با ضخامت متوسط را ۵ میلیون سال پیش تشکیل داده است. ساختار کلی کائولینایت ورقه های سیلیکات ( Si۲O۵ ) متصل به آلومینیم هیدروکسید دارند.
ترکیبات آهن عامل اصلی رنگ در ساپرولیت هاست. در بسیاری از برون زدگی ها رنگ از ترکیبات فریک به دست می آید؛ رنگ به مینرالوژی و اندازه ذرات بستگی دارد. گئوتایت ریز میکرونی زرد است در حالی که گئوتایت درشت قهوه ای است. هماتایت ریز میکرونی قرمز است؛ هماتایت درشت خاکستری مایل به سیاه است.
سنگ پوشه از ضخامت چند متر تا ۱۵۰ متر ( ۴۹۰ فوت ) ، بسته به سن سطح خاک، فعالیت های زمین ساختی، اقلیم، تاریخچه اقلیمی و ترکیب سنگ بستر متغیر است. گرچه این ناهمواری های هوازده عمیق اکنون در تنوع گسترده ای از محدوده های اقلیم های گرم و مرطوب تا خشک، گرمسیری تا معتدله وجود دارند؛ اما همه آن ها در گذشته تحت شرایط یکسان تشکیل یافته اند. در بخش هایی از آفریقا، هندوستان، جنوب آمریکا، استرالیا و جنوب شرق آسیا، سنگ پوشه در طول ۱۰۰ میلیون سال متمادی تشکیل یافته است. سنگ پوشه های عمیق در بین کمربند گرمسیری، به خصوص در خشکی های قاره ای بین عرض های جغرافیایی ۳۵ درجه شمالی تا ۳۵ درجه جنوبی گسترده هستند. سنگ پوشه های هوادیده مشابه در عرض های جغرافیایی خیلی بالاتر - ۴۲–۳۵ درجه جنوبی در جنوب شرقی استرالیا ( ویکتوریا و تاسمانیا ) ، ۴۵–۴۰ درجه شمالی در ایالات متحده ( اورگان و ویسکانسین ) و ۵۵ درجه شمالی در اروپا ( ایرلند شمالی، آلمان ) –وجود دارند، گرچه مناطق گسترده ای نیستند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفشرایط تشکیل سنگ پوشه بسیار هوادیده شامل دشت با پستی بلندی توپوگرافیکی کم برای ممانعت از فرسایش و قابل آبشویی محصولات و هوازدگی شیمیایی می باشد. شرط دوم دوره های تکتونیکی طولانی پایدار؛ فعالیت زمین ساختی و تغییرات اقلیمی می تواند باعث فرسایش گردد. شرط سوم اقلیم مرطوب گرمسیری یا اقلیم معتدل می باشد.
ساپرولیت کمتر هوادیده سفره آب های ماسه سنگ قادر تولید آب های زیرزمینی و اغلب برای دام مناسب می باشد. هوازدگی عمیق باعث تشکیل بسیاری از سنگ معدن ثانویه و سوپرژنیک بوکسیت، سنگ آهن، طلای ساپرولیتی، مس سوپرژنی، اورانیوم و فلزات سنگین در انباشت های درجا شود.
پوده سنگ یک سنگ هوازده شیمیایی است. نتیجه هوازدگی خیلی شدید، انتقال مداوم از پوده سنگ به لاتریت می شود.
پوده سنگ در نواحی تحتانی افق های خاک تشکیل می شود و هوازدگی سطح سنگ بستر را نشان می دهد. در سنگ پوشه های لاتریتی – سنگ پوشه ها لایه جدا شده سنگ ها هستند که روی سنگ بستر قرار می گیرند – ساپرولیت ممکن است توسط افق های بالایی لاتریت های درجا پوشانده شده باشند؛ بیشتر پروفیل اصلی به وسیلهٔ خاک های درجا یا مواد رویی انتقالی محافظت می شوند. هوازدگی، پوده سنگ های کائولینیتی نازک را ۱۰۰۰ تا۵۰۰ میلیون سال قبل؛ پوده سنگ های کائولینیتی ضخیم ۲۰۰ تا ۶۶ میلیون سال قبل و ساپرولیت های نابالغ با ضخامت متوسط را ۵ میلیون سال پیش تشکیل داده است. ساختار کلی کائولینایت ورقه های سیلیکات ( Si۲O۵ ) متصل به آلومینیم هیدروکسید دارند.
ترکیبات آهن عامل اصلی رنگ در ساپرولیت هاست. در بسیاری از برون زدگی ها رنگ از ترکیبات فریک به دست می آید؛ رنگ به مینرالوژی و اندازه ذرات بستگی دارد. گئوتایت ریز میکرونی زرد است در حالی که گئوتایت درشت قهوه ای است. هماتایت ریز میکرونی قرمز است؛ هماتایت درشت خاکستری مایل به سیاه است.
سنگ پوشه از ضخامت چند متر تا ۱۵۰ متر ( ۴۹۰ فوت ) ، بسته به سن سطح خاک، فعالیت های زمین ساختی، اقلیم، تاریخچه اقلیمی و ترکیب سنگ بستر متغیر است. گرچه این ناهمواری های هوازده عمیق اکنون در تنوع گسترده ای از محدوده های اقلیم های گرم و مرطوب تا خشک، گرمسیری تا معتدله وجود دارند؛ اما همه آن ها در گذشته تحت شرایط یکسان تشکیل یافته اند. در بخش هایی از آفریقا، هندوستان، جنوب آمریکا، استرالیا و جنوب شرق آسیا، سنگ پوشه در طول ۱۰۰ میلیون سال متمادی تشکیل یافته است. سنگ پوشه های عمیق در بین کمربند گرمسیری، به خصوص در خشکی های قاره ای بین عرض های جغرافیایی ۳۵ درجه شمالی تا ۳۵ درجه جنوبی گسترده هستند. سنگ پوشه های هوادیده مشابه در عرض های جغرافیایی خیلی بالاتر - ۴۲–۳۵ درجه جنوبی در جنوب شرقی استرالیا ( ویکتوریا و تاسمانیا ) ، ۴۵–۴۰ درجه شمالی در ایالات متحده ( اورگان و ویسکانسین ) و ۵۵ درجه شمالی در اروپا ( ایرلند شمالی، آلمان ) –وجود دارند، گرچه مناطق گسترده ای نیستند.
wiki: پوده سنگ