پنجه شیطان

پنجه شیطان گیاهی دارویی با نام علمی Harpagophytum procumbens از تیره کنجد یا Pedaliaceae است. این گیاه از گیاهان بومی جنوب و جنوب غربی آفریقا به خصوص صحرای نامیبیا و ماداگاسکار است. پنجه شیطان یک گیاه پربرگ بادوام با ریشه ها و جوانه های شاخ دار است. گل های صورتی و بنفش رنگ دارد و دارای ریشه ها یا پوششهای ثانوی نیز است که از ریشه های اصلی یا جانبی آن رشد می کنند. این گیاه فاقد بوی مشمئزکننده اما حاوی موادی است که مزهٔ آن را تلخ کرده است.
پنجه شیطان به شکل دکمه های ریشه ای به زمین چسبیده یا به صورت کلی قابل دسترسی است. می توانید انواع چای این گیاه ( دم کرده ) را از ریشهٔ خشک آن تهیه کنید.
موادمؤثره گیاه پنجه شیطان ( Harpagophytum procumbens ) عبارتند از هارپاگوزید، هارپاگید، فلاونوئیدها ( لوتئولین، کامفرول ) اسیدهای فنولیک، اسید سینامیک، اسید کافئیک، اسید کلروژنیک، کینونون ها و فیتواسترول. [ ۱]
فراورده های دارویی گیاه پنجه شیطان از برشها یا دکمه های خشک سائیده شده، تهیه می شوند. از ریشهٔ خشک این گیاه که قابل دسترسی نیز است می توانید انواع چای ( دم کرده ها ) را تهیه کنید. دکمه های آن حاوی ترکیبات فعالی به نام «مونوترپنیس» است. عنصر فعال این گیاه به نام هارپاگوسید ( یا ترکیب مرتبط به نام هارپاگید ) در داخل بدن به ماده دیگری تبدیل می شود. ماده جدید، به نام هارپاگونین، نیز می تواند ترکیب فعالی باشد که سبب کاهش التهاب ناشی از آرتریت شود.
پزشکان معالج از ریشهٔ این گیاه برای درمان روماتیسم، آتریت، درد ماهیچه ای، التهاب تاندون ها، مشکلات معده ای - روده ای، بیماری های کبدی و صفرا استفاده می کنند. تحقیقات بسیار زیادی روی حیوانات آزمایشگاهی و انسان در عرض ۴–۳ دهه گذشته انجام شده است و اثربخشی گیاه پنجه شیطان به عنوان داروی ضد التهاب و ضد روماتیسم و ضد درد به اثبات رسیده است. [ ۲] بنظر می رسد مکانیسم اثر آن از طریق دخالت در آزادسازی کلسیم در سلولها انجام می گیرد، [ ۳] و به علت اثر ضد اکسیدان قوی که دارد اثر ضد التهابی آن توجیه می شود. چون التهاب، ناشی از وجود واکنش های اکسیداتیو است. [ ۴] همچنین مواد مؤثره گیاه پنجه شیطان علل ژنتیکی حداقل یک یا چند فرایند بیوشیمیائی که موجب التهاب می شود را مهار می نماید. در نتیجه التهاب، قرمزی، حرارت، ورم و درد را در مفاصل کاهش می دهد. در مطالعات in - vitro نشان داده شده است که عصاره الکلی گیاه پنجه شیطان آزاد شدن فاکتور آلفا نکروزکننده تومور ( TNFα ) را که توسط بکارگیری منوسیت های انسانی و تحریک آن ها با لیپوساکارید بدست می آید را، مهار می سازد. [ ۵] اثر ضد درد و ضدالتهاب عصاره این گیاه روی حیوانات آزمایشگاهی به اثبات رسیده است[ ۲] و همچنین در مطالعات بالینی روی ۱۲۲ بیمار مبتلا به استئوآرتریت زانو و کفل به مدت ۴ ماه در مطالعات دوسوکور در مقایسه با داروی ضد التهاب استاندارد مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده است که درد و التهاب را کاهش می دهد. هارپاگوزید از طریق مهار سیکلواکسی ژناز و لیپواکسی ژناز تولید پروستاگلاندین و لوکوترین های مؤثر در مسیر التهاب را مهار می سازد