پنجاه و سه نفر کتابی است از بزرگ علوی که در سال ۱۳۳۰ خورشیدی منتشر شد. نام کتاب به شمار کسانی اشاره دارد که در زمان رضاشاه به جرم عضویت و فعالیت در گروهی اشتراکی بازداشت، محاکمه و به محکومیت های متفاوت زندانی شدند. نویسنده کتاب یعنی بزرگ علوی خود یکی از این پنجاه و سه نفر بود که در زمان دستگیری اش آموزگار بود. بزرگ علوی در این کتاب شرح زندانی شدن خود و این افراد را نوشته و داستان و مستندنگاری را به هم آمیخته است.
... [مشاهده متن کامل]
علوی در این کتاب واقعیت های تاریخی که تا زمان پایان بازداشتش در ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ بر سر او و دیگر اعضای ۵۳ نفر آمده را با داستان سرایی ترکیب کرده است. سرتاسر کتاب پر است از شرح برخوردهای توهین آمیز و خشونت بار مأموران اداره سیاسی با دستگیرشدگان که تصویری از فضای دوران رضا شاه به دست می دهد. نویسنده در این کتاب در وصف رفتار زندانبانان اظهار می دارد که آنچه در زندان تحمل ناپذیر بوده و هر روز و هر ساعت تکرار می شده و با همه عادی شدنش درون او و هم زنجیرانش را به شدت به درد می آورده، توهین بوده است.
او در بخشی از دیباچه کتاب نوشته است:
من می خواهم پیچ و مهره اجتماع دوره سیاه را بطور بارز به خوانندگان خود نشان دهم.
بزرگ علوی پس از توصیف صحنه محاکمهٔ پنجاه و سه نفر در تالار دیوان جنایی تهران، طی روزهای ۱۱ الی ۲۲ آبان ۱۳۱۷ و روز بیست و چهارم همان ماه، به گوشه هایی از جریان آن پرداخته و خلاصه دفاع دکتر تقی ارانی را نقل کرده است. وی در این باره می نویسد: شاهکار محکمه پنجاه و سه نفر نطق دکتر ارانی بود. دکتر شش ساعت و نیم صحبت کرد. دوست و دشمن را بهت فراگرفته بود. آژان ها و صاحب منصبان شهربانی با دهن باز به او نگاه می کردند.
... [مشاهده متن کامل]
علوی در این کتاب واقعیت های تاریخی که تا زمان پایان بازداشتش در ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ بر سر او و دیگر اعضای ۵۳ نفر آمده را با داستان سرایی ترکیب کرده است. سرتاسر کتاب پر است از شرح برخوردهای توهین آمیز و خشونت بار مأموران اداره سیاسی با دستگیرشدگان که تصویری از فضای دوران رضا شاه به دست می دهد. نویسنده در این کتاب در وصف رفتار زندانبانان اظهار می دارد که آنچه در زندان تحمل ناپذیر بوده و هر روز و هر ساعت تکرار می شده و با همه عادی شدنش درون او و هم زنجیرانش را به شدت به درد می آورده، توهین بوده است.
او در بخشی از دیباچه کتاب نوشته است:
من می خواهم پیچ و مهره اجتماع دوره سیاه را بطور بارز به خوانندگان خود نشان دهم.
بزرگ علوی پس از توصیف صحنه محاکمهٔ پنجاه و سه نفر در تالار دیوان جنایی تهران، طی روزهای ۱۱ الی ۲۲ آبان ۱۳۱۷ و روز بیست و چهارم همان ماه، به گوشه هایی از جریان آن پرداخته و خلاصه دفاع دکتر تقی ارانی را نقل کرده است. وی در این باره می نویسد: شاهکار محکمه پنجاه و سه نفر نطق دکتر ارانی بود. دکتر شش ساعت و نیم صحبت کرد. دوست و دشمن را بهت فراگرفته بود. آژان ها و صاحب منصبان شهربانی با دهن باز به او نگاه می کردند.
پنجاه و سه نفر فیلمی به کارگردانی و نویسندگی یوسف سیدمهدوی ساختهٔ سال ۱۳۶۸ است.
۵۳ نفر از مأموران ساواک در چند کشور میان ایرانیان عضو انجمن های اسلامی نفوذ کرده اند. احمد که عضو یک گروه اسلامی است، تعدادی عکس، دویست هزارتومان پول و ۵۲ قطعه نگاتیو عکسهای شناسایی شده ۵۲ نفر را در یک ساک مخفی کرده و قصد خروج از تهران را دارد که در محاصره ساواک قرار می گیرد و ناچار ساک خود را با ساک یکی از مسافران ( حسین ) عوض می کند و از خطر می گریزد. احمد همراه دوستش در یک خانه به طور موقت مخفیانه زندگی می کند. حسین که همسرش نیز بیمار است برای مداوا و معالجه اش در خارج از کشور نیاز به پول دارد. پس از چند روز همسرش پی به محتویات ساک می برد و به او می گوید که پولها را برای معالجه اش فراهم کرده است. مأموران ساواک ناموفق از دستگیری احمد برای ردیابی او شرح گم شدن ساک را در روزنامه آگهی می کنند. حسین با تلفن آگهی تماس می گیرد و پی به اصل ماجرا می برد. احمد، حسین را پیدا می کند و سپس به او توضیح می دهد که محتوای ساک چیست. ساواک خانه حسین را شناسایی می کند. احمد، حسین را نزد دوستش می برد و از وی می خواهد که با آن ها همکاری کند. احمد با نقشه ای خود را جای حسین به ساواک معرفی می کند و می گوید ساک نزد اوست و ساواک را به دنبال خود در خیابان ها می کشاند، ساواک که متوجه نقشه احمد شده است وی را شکنجه می کند و به دنبال ساک به مقصد اصلی می رود. در این فاصله، حسین به خانه برمی گردد، ساک را برمی دارد و نزد همسرش که در بیمارستان بستری است می رود و به او می گوید که باید راه احمد را ادامه دهد. گذرنامه خود و همسرش را به وی نشان می دهد. همسرش نیز با خوشحالی این تصمیم را می پذیرد.
... [مشاهده متن کامل]
• فریبرز سمندرپور
• عنایت الله بخشی
• بهرام شاه محمدلو
• منصور والامقام
• ناصر گیتی جاه
• اردلان شجاع کاوه
• فریبا شمس
• روح انگیز مهتدی
• فرخ لقا هوشمند
• حسین دلیر
۵۳ نفر از مأموران ساواک در چند کشور میان ایرانیان عضو انجمن های اسلامی نفوذ کرده اند. احمد که عضو یک گروه اسلامی است، تعدادی عکس، دویست هزارتومان پول و ۵۲ قطعه نگاتیو عکسهای شناسایی شده ۵۲ نفر را در یک ساک مخفی کرده و قصد خروج از تهران را دارد که در محاصره ساواک قرار می گیرد و ناچار ساک خود را با ساک یکی از مسافران ( حسین ) عوض می کند و از خطر می گریزد. احمد همراه دوستش در یک خانه به طور موقت مخفیانه زندگی می کند. حسین که همسرش نیز بیمار است برای مداوا و معالجه اش در خارج از کشور نیاز به پول دارد. پس از چند روز همسرش پی به محتویات ساک می برد و به او می گوید که پولها را برای معالجه اش فراهم کرده است. مأموران ساواک ناموفق از دستگیری احمد برای ردیابی او شرح گم شدن ساک را در روزنامه آگهی می کنند. حسین با تلفن آگهی تماس می گیرد و پی به اصل ماجرا می برد. احمد، حسین را پیدا می کند و سپس به او توضیح می دهد که محتوای ساک چیست. ساواک خانه حسین را شناسایی می کند. احمد، حسین را نزد دوستش می برد و از وی می خواهد که با آن ها همکاری کند. احمد با نقشه ای خود را جای حسین به ساواک معرفی می کند و می گوید ساک نزد اوست و ساواک را به دنبال خود در خیابان ها می کشاند، ساواک که متوجه نقشه احمد شده است وی را شکنجه می کند و به دنبال ساک به مقصد اصلی می رود. در این فاصله، حسین به خانه برمی گردد، ساک را برمی دارد و نزد همسرش که در بیمارستان بستری است می رود و به او می گوید که باید راه احمد را ادامه دهد. گذرنامه خود و همسرش را به وی نشان می دهد. همسرش نیز با خوشحالی این تصمیم را می پذیرد.
... [مشاهده متن کامل]
• فریبرز سمندرپور
• عنایت الله بخشی
• بهرام شاه محمدلو
• منصور والامقام
• ناصر گیتی جاه
• اردلان شجاع کاوه
• فریبا شمس
• روح انگیز مهتدی
• فرخ لقا هوشمند
• حسین دلیر
۵۳ نفر در اصطلاح به اولین زندانیان سیاسی گفته می شود که در دوران رضاشاه در سال ۱۳۱۶ خورشیدی بازداشت شدند. این زندانیان که اکثرا در زندان قصر محبوس بودند بیشتر از فعالین سیاسی با تمایلات چپ و سوسیالیستی بودند که بعداً حزب توده ایران را بنیان گذاردند.
... [مشاهده متن کامل]
تقی ارانی
محمد بهرامی
علی صادقپور
محمود بقراطی
محمد ؟
ضیاء الموتی
ایرج اسکندری
انور خامه ای
بزرگ علوی
مرتضی یزدی
محمد فرجامی
نصرت الله جهانشاهلو
خلیل ملکی
احسان طبری
رضا رادمنش
تقی مکی نژاد
عباس آذری
نصرت الله ؟
اکبر ؟
علی شاندرمنی
مرتضی سجادی
جلال نائینی
مهدی رسایی
مرتضی رضوی
سیف الله سیاح
علی نقی حکمی
ابوالقاسم الشتری
فضل الله گرگانی
ولی خواجوی
یوسف ثقفی
عزت الله عتیقه چی
رحیم الموتی
شعبان زمانی
حسین تربیت
رجبعلی نسیمی
بهمن شمالی
مهدی لاله
میرعماد الموتی
حسن سجادی
مجتبی سجادی
تقی شاهین
عباس نراقی
مهدی دانشور
حسن حبیبی
قلیچ ترکمن
منابع [ویرایش]
پرونده ۵۳ نفر، بزرگ ترین دستگیری سیاسی دوران رضاخان
پنجاه و سه نفر کتابی از بزرگ علوی در مورد گروه ۵۳ نفر.
پنجاه وسه نفر
آبراهامیان، یرواند. ایران بین دو انقلاب: از مشروطه تا انقلاب اسلامی. ترجمهٔ کاظم فیروزمند، حسن شمس آوری، محسن مدیر شانه چی. چاپ دوم. نشر مرکز، ۱۳۷۸. ص. ۱44 تا ۱4۵.
[نهفتن]
ن • ب • و
رژیم رضاشاه پهلوی
دربار
محمدرضا پهلوی • تاج الملوک • سلیمان بهبودی • عصمت دولتشاهی
نخست وزیران
محمدعلی فروغی • حسن مستوفی • مهدی قلی هدایت • محمود جم • احمد متین دفتری • علی منصور
چهره های مهم
احمدشاه • عبدالحسین میرزا فرمانفرما • مشیرالدوله پیرنیا • صمصام السلطنه • محمدولی خان تنکابنی • سپهدار رشتی • قوام السلطنه • وثوق الدوله • سیدمحمد تدین • سیدحسن مدرس • ارشدالدوله • سالارالدوله • شعاع السلطنه • نصرت الدوله • حسن تقی زاده • احمد کسروی • عضدالملک • مشیرالدوله • محمد خیابانی • علی اکبر دهخدا • محمدتقی بهار • ایرج میرزا • فرخی یزدی • میرزاده عشقی • علی اکبر داور • عبدالحسین تیمورتاش • تقی ارانی • رکن الدین مختاری • شیخ خزعل • یپرم خان • یحیی دولت آبادی • اسماعیل امیرخیزی • جعفرقلی خان بختیاری • میرزا کوچک خان جنگلی • حیدرخان عمواوغلی • محمدابراهیم خان علم • محمدتقی خان پسیان • سلیمان میرزا اسکندری • مستشارالدوله • موتمن الملک • محمد مصدق • عبدالحسین هژیر • فضل الله زاهدی • سیدضیاءالدین طباطبائی • امیرموید سوادکوهی • • هادی آتابای
احزاب و گروه ها
اجتماعیون عامیون • اعتدالیون • عامیون • کمیته مجازات • حزب دموکرات • کمیته زرگنده • دیویزیون قزاق • گروه ۵۳ نفر • حزب کمونیست ایران •
رویدادهای مهم
قرارداد دارسی • جنبش مشروطه • جنبش جنگل • انقلاب ۱۹۱۷ روسیه • قرارداد ۱۹۱۹ • ایران در جنگ جهانی اول • کودتای ۱۲۹۹ • مجلس مؤسسان • انحلال سلسله قاجار • قانون اساسی مشروطه • قرارداد ۱۹۳۳ • صنعت نفت ایران • هزاره فردوسی • نوسازی ارتش • ایران در جنگ جهانی دوم
این یک نوشتار خُرد پیرامون مسائل سیاسی است. با گسترش آن به ویکی پدیا کمک کنید.
رده های صفحه: ۵۳ نفر
... [مشاهده متن کامل]
تقی ارانی
محمد بهرامی
علی صادقپور
محمود بقراطی
محمد ؟
ضیاء الموتی
ایرج اسکندری
انور خامه ای
بزرگ علوی
مرتضی یزدی
محمد فرجامی
نصرت الله جهانشاهلو
خلیل ملکی
احسان طبری
رضا رادمنش
تقی مکی نژاد
عباس آذری
نصرت الله ؟
اکبر ؟
علی شاندرمنی
مرتضی سجادی
جلال نائینی
مهدی رسایی
مرتضی رضوی
سیف الله سیاح
علی نقی حکمی
ابوالقاسم الشتری
فضل الله گرگانی
ولی خواجوی
یوسف ثقفی
عزت الله عتیقه چی
رحیم الموتی
شعبان زمانی
حسین تربیت
رجبعلی نسیمی
بهمن شمالی
مهدی لاله
میرعماد الموتی
حسن سجادی
مجتبی سجادی
تقی شاهین
عباس نراقی
مهدی دانشور
حسن حبیبی
قلیچ ترکمن
منابع [ویرایش]
پرونده ۵۳ نفر، بزرگ ترین دستگیری سیاسی دوران رضاخان
پنجاه و سه نفر کتابی از بزرگ علوی در مورد گروه ۵۳ نفر.
پنجاه وسه نفر
آبراهامیان، یرواند. ایران بین دو انقلاب: از مشروطه تا انقلاب اسلامی. ترجمهٔ کاظم فیروزمند، حسن شمس آوری، محسن مدیر شانه چی. چاپ دوم. نشر مرکز، ۱۳۷۸. ص. ۱44 تا ۱4۵.
[نهفتن]
ن • ب • و
رژیم رضاشاه پهلوی
دربار
محمدرضا پهلوی • تاج الملوک • سلیمان بهبودی • عصمت دولتشاهی
نخست وزیران
محمدعلی فروغی • حسن مستوفی • مهدی قلی هدایت • محمود جم • احمد متین دفتری • علی منصور
چهره های مهم
احمدشاه • عبدالحسین میرزا فرمانفرما • مشیرالدوله پیرنیا • صمصام السلطنه • محمدولی خان تنکابنی • سپهدار رشتی • قوام السلطنه • وثوق الدوله • سیدمحمد تدین • سیدحسن مدرس • ارشدالدوله • سالارالدوله • شعاع السلطنه • نصرت الدوله • حسن تقی زاده • احمد کسروی • عضدالملک • مشیرالدوله • محمد خیابانی • علی اکبر دهخدا • محمدتقی بهار • ایرج میرزا • فرخی یزدی • میرزاده عشقی • علی اکبر داور • عبدالحسین تیمورتاش • تقی ارانی • رکن الدین مختاری • شیخ خزعل • یپرم خان • یحیی دولت آبادی • اسماعیل امیرخیزی • جعفرقلی خان بختیاری • میرزا کوچک خان جنگلی • حیدرخان عمواوغلی • محمدابراهیم خان علم • محمدتقی خان پسیان • سلیمان میرزا اسکندری • مستشارالدوله • موتمن الملک • محمد مصدق • عبدالحسین هژیر • فضل الله زاهدی • سیدضیاءالدین طباطبائی • امیرموید سوادکوهی • • هادی آتابای
احزاب و گروه ها
اجتماعیون عامیون • اعتدالیون • عامیون • کمیته مجازات • حزب دموکرات • کمیته زرگنده • دیویزیون قزاق • گروه ۵۳ نفر • حزب کمونیست ایران •
رویدادهای مهم
قرارداد دارسی • جنبش مشروطه • جنبش جنگل • انقلاب ۱۹۱۷ روسیه • قرارداد ۱۹۱۹ • ایران در جنگ جهانی اول • کودتای ۱۲۹۹ • مجلس مؤسسان • انحلال سلسله قاجار • قانون اساسی مشروطه • قرارداد ۱۹۳۳ • صنعت نفت ایران • هزاره فردوسی • نوسازی ارتش • ایران در جنگ جهانی دوم
این یک نوشتار خُرد پیرامون مسائل سیاسی است. با گسترش آن به ویکی پدیا کمک کنید.
رده های صفحه: ۵۳ نفر